29 сентябрьыште Морко районысо школлаште марий йылмым туныктышо-влакым Арын школ ден Чавайн тоштер шокшын вашлийыч. Этнокультур предметлам туныктышо-влакын районысо методушем погыныштым Арын школышто марий йылмым туныктышо Ю.А.Семёнова да ятыр ий ты школым вуйлатыше Е.И.Семёнов почыч. Семинар «Марий сылнымут уроклаште С.Г.Чавайнын сылнымут пашажым лончылымаш. Тудын произведенийлаштыже верысе пӱртӱс поянлыкым кучылтмаш» темылан пӧлеклалтын.
Тачысе саманыште самырык тукымын чонышкыжо шочмо йылмынан ямжым намиен шукташ моткоч неле. А Юлия Алексеевна ты шотышто –профессионал. Тидыже «Чавайн кундемын юзо тамже…» урок деч ӧрдыжысӧ пашаж гоч сайын палдырныш. С.Г.Чавайнын сылнымут аланыштыже сӱретлалтше пӱртӱс поянлык дене Арын школын уста тунемшышт мемнам тӱрыс палдарышт. Писательын сылнымут аланже дене оҥайын вӱден моштышт. Каласкалат С.Чавайнын илышыжым да йоҥгалтарен колтат ик почеламутшым, вара каласкалат писательын сылнымут поянлыкшым, тыгодым адак вес икшыве почеламут корнылам лудеш. Тыге урок деч ӧрдыжысӧ пашам чын чоҥымаште, йочан кумылжым савырен моштымаште – адакат виян туныктышын надырже.
А Евгений Иванович – пеш тале вуйлатыше. Школым ончык вӱдымаште, тоштер мучко экскурсийым эртарымаште, шке туныктымо тӧнежын вияҥын толмо йыжыҥлаж дене уна-влакым палдарымаште, чумыр семинарын пашашкыже чолган ушнымаште – чыла велымат ме тудын виян вуйлатыше улмыжым шижна.
А вара ме чыланат Чавайнурыш, С.Чавайн лӱмеш тоштерыш, кайышна. Тушто «С.Г.Чавайн ила марий сылнымутышто да марий калыкын чонышто…» теме дене тоштер вуйлатыше О.В.Петров экскурсийым эртарыш. Олег Владимирович писатель нерген ятыр у материал дене палдарыш. А тоштер пашаеҥ-влак кузе сайын семинарлан ямдылалтыныт:
Чавайнын илыме пӧртыштыжӧ коҥга гыч шикш лектеш, а тушто мелна пушланен чеверга, тыгай виян улеш Чавайн кундем…
Районысо методушем погыным иктешлыме годым Юлия Алексеевнан паша лектышыже нерген мемнан коклаште кажныже поро шомакым каласаш вашкыш. Тыгай туныктышо-влакак веле кугезе йылмынам шуарен толыт. Арын школ вуйлатыше Евгений Ивановичат палемдыш: «Морко районысо туныктымо пӧлкаште шочмо йылмым вияҥден шогымо верч С.Л.Александрова пеш пеҥгыдын шога. Тудо марий йылмым туныктышо-влакын эн тӱҥ эҥертышышт».
Шоналтетат, ӧрат веле. Теве Юлия Алексеевна гай кугу опытан туныктышо, илен-толын, школ гыч кая гын, кӧ нуным алмашта? Тачысе кечын самырык туныктышо мемнан коклаште кӧ уло? Кумыжъял школышто Х.В.Яковлева, Купсолаште М.Э.Михайлова да чыла. А дипломым гына налше самырык туныктышо школыш пешыжак огеш вашке…
Но ме вуйым огына саке, ончыкшымат шке кугезе йылмынан чапше верч тыршаш тӱҥалына. Тек шочмо марий йылмына, тӱвырана да йӱлана эре виян лийыт! А ме Арын школышто тыгай марий шӱлыш озаланыме дене кугешнена. Тыгай кугу кӱкшытыштӧ семинарым эртарен колтымылан школ вуйлатышылан, чыла пашаеҥлан, С.Чавайн лӱмеш тоштерлан, а поснак марий йылмым туныктышо Ю.А.Семёновалан пеш кугу таум ойлена да ты кундемыште тыгай суапле пашам шуктен толмыштлан мланде марте вуйнам савена.
Елена Григорьева, Морко районысо этнокультур предметлам туныктышо-влакын методушем вуйлатышышт.
Снимкыште: Арын школышто да С.Г.Чавайн лӱмеш тоштерыште марий йылме туныктышо-влакын район кӱкшытан методушем погынышт годым.