1-7 ИЮЛЬ – ТӰЖВАЛ АМАЛЛАН КӦРА КОЛЫМАШЫМ ШАГАЛЕМДАШ ВИКТАРАЛТШЕ АРНЯ
Тӱжвал амаллан кӧра колымаш нерген Марий Элысе Калык тазалык да медицине профилактике рӱдерым вуйлатыше Надежда Фролова каласкала.
Тӱжвал амаллан кӧра колымаште черланымылан кӧра огыл колымым умылыман, а тыгайыш лӱмын але шоналтыде шуыт. Тиде тӱшкаш пурышо эн кумдан шарлыше амал-влак – пуштедымаш, шкем шке пытарымаш, тӱрлӧ эҥгек (тышкыже корно туткар, арака да моло дене аяргыме пурат).
Тӱжвал амаллан кӧра колымаш коклаште аракам йӱын колымаш посна верым айла. Статистике ончыкта: Российыштат, Марий Элыштат аракам йӱмаш ден колымаш коклаште кугу кыл уло, поснак пашам ыштен кертше пӧръеҥ-влак коклаште. Аракалан кӧра колышо-влак коклаште 70 процентше утла пашам ыштен кертше-влак улыт. 40 тӱжем еҥ аракам йӱмылан кӧра кажне ийын илыш дене чеверласа.
А вет тыгай колымаш деч утлаш лиеш ыле.
Но аракам йӱын аяргымаш колымашын ик амалже веле огыл. Йӱшывуя тӱрлӧ эҥгекышкат писынрак логалаш да илыш дене чеверласаш лиеш: корно туткар, пожар, тӱрлӧ семын пич кайымаш, наркотик дене аяргымаш. Шукын циррозлан, шӱм-вӱргорно черлан, инсультлан, панкреатит черлан, шӱлымӧ орган эмганымылан, раклан кӧра ондак колат.
Российысе судебно-медицинский экспертизе ончыкта: колышо-влакын биологический жидкостьыштышт шуко этинол улмо тӱжвал амаллан кӧра колымашке шуктен.
Марий Элыште 2024 ийыште ныл тылзыште аракам йӱын колымо 169 случайым регистрироватлыме, 2023 ий ныл тылзыште – 157.
Арака мокшым пытара. Тидлан кӧра шукын колат: 2024 ий ныл тылзыште – 11 случай, 2023 ий ныл тылзыште – 15. Алкогольный кардиомиопатийлан (аракам кужун йӱмылан кӧра шӱм чогашыл локтылалтеш) кӧра 2024 ий ныл тылзыште 7 еҥ колен, 2023 ий ныл тылзыште – 9 еҥ.
Арака айдемым шкенжым веле огыл пытара, йыр улшо-влакат тудлан кӧра эҥгекыш логалыт да колат.