Айста марла возена да лудына!

 

Кажне ийын 10 декабрьыште марий-влакын илыме тӱрлӧ кундемыште Марий тиште кечым палемдат. Марий кундемын рӱдолашкыже ты гана моло ийла дене таҥастарымаште шукырак еҥ толын. Тӱрлӧ районласе школла гыч тунемше-влакын толмышт да пайремыште участвоватлымышт путырак кӱлешан. Марий тиште пайрем улмо нерген изишт годсек пален кушкыт гын веле, марий йылмылан, тӱвыралан, сымыктышлан теве тыгай мероприятийлаштат шӱмаҥын кертыт.

Йошкар-Оласе Мер-политик рӱдерыште икымше пачашыште эрдене эрак тӱрлӧ районла гыч толшо уна-влак, йоча коллектив-влак шке мастарлыкыштым ончыктеныт. Фойештак кидмастар-влакын, фотограф-влакын выставкыштым чумыреныт.

Кугу залыште пайремым торжественно почмеке, тӱрлӧ кабинет ден заллаште тӱрлӧ форматан мероприятий-влак эртаралтыныт. Шочмо йылмым туныктышо-влак ассоциацийын Марий Эл Республикысе отделенийжын советше кумдаҥдыме заседанийыш погынен да шочмо йылмым туныктымо йодышым каҥашен. Тылеч посна ты темым келгынрак вес «йыргешке ӱстеллаштат» ончен лекме.

Тиште ожно иктаж-могай палым, тамгам ончыктен. Мемнан кугезына-влак куэ кумыжеш, писте оҥаш але тояш, тамгам пӱчкеден, ала-мыняр тора верышке уверым колтен моштеныт. Тамга-влакым вургемышкат тӱрленыт. Сандене Марий тиште кечын шочмо йылме деч посна марий тӱр, сымыктыш, муро, тӱвыра дене кылдалтше мероприятий-влакым эртарымаш лачеш толыт. Чылажат икте-весе дене кылдалтеш.

Марий тӱвыран ончыкылыкшо нерген шонаш таратыше ик «йыргешке ӱстелым» Марий тӱвыра рӱдерым вуйлатыше Н.Пушкина вӱден. Тушто культурышто проект-влак почеш шукерте огыл ворандараш тӱҥалме кум паша нерген каласкалыме. Эн ончычак «Морко район Унчо – финн-угор тӱнясе тӱвыра рӱдӧ вер» проектым илышыш шыҥдарыме нерген И.Евсеев каласкалыш, «Кажне марий ял тыгай кугу пашам тарватен ок сеҥе, тидлан шкешотан базе, мутлан, унагудо але илыме вер, лийшаш. Чынжымак, Унчо кундем, тыгай кугу лӱмым сулаш манын, тиддеч ончычат шуко сомылым ыштен, Сӱрем я моло пайрем-влак годым йотэлысе уна-влакымат вашлийын.

Тений 18 майыште Йошкар-Олаште «Сереброзубая Пампалче» тоштер почылтын. Тыгай йомак тоштерым Президент грант фондын эртарыме проект конкурсышто сеҥыме окса дене ыштыме. Тушто йоча-влаклан оҥай программе, экскурсий эртаралтме нерген йомакче Е.Фокин кумылын каласкалыш, тушко миен толаш таратыш.

Кумшо проект мурызо А.Речкинын «Речкин-Бэнд» кавер-группын шочмыжо да пашам ыштымыж шотышто ыле.

Йоча-шамыч тӱрлӧ вере участвоватленыт. Нунылан Марий самырык театрын артистше-влак «Каза, тага да пырыс» марий йомакым модын ончыктеныт. Тылеч вара ты театрын художественный вуйлатышыже Марий Эл Республикысе сымыктышын сулло пашаеҥже О.Иркабаев ден Марий Элын сулло артистше В.Григорьев мастер-классым эртареныт. Варажым Кугу залыште Российын сулло артисткыже Н.Макарова ӱдыр-рвезе-влакым марла кушташ туныктен.

Тылеч посна ик аудиторийыште «Марла чын возена», «Марий тӱр», «Финн талиҥга», «Национальный кухньо» мастер-класс-влак эртаралтыныт. Тушко изижат-кугужат кумылын ушненыт.

Писатель ден мурызо-влаклан посна каҥашышаш теме-влак темлалтыныт. «Марий муро» усталык лабораторийыште «пеш шокшо ыле». Участник-влакын ойлымышт почеш, финн-угор муро тӱняште моло калык деч вараш кодына. Молан? Тиде йодышлан икмыняр еҥ вашештен. А самырык мурызо-влаклан шке пашаштым студийыш возаш кайымышт деч ончыч Марий Элын сулло артисткыже Р.Данилова Марий Эл радио пелен ыштыме да тудын вуйлатыме муро шотышто комиссийлан ончыкташ кӱлмӧ нерген ойлен.

Изи залыште «Культурные коды в марийском языке» лекций, «Ораторское искусство: навыки коммуникации и работы с аудиторией» лекторий лийыныт. Тылеч вара «Ямде лий» газетын пашаеҥже-влак «Уштодыш модыш» программым темленыт, йоча-влакым модыктеныт.

Тыштак кугыеҥ-влаклан «Мунло» интеллектуальный марафон эртаралте. Уш дене таҥасымашке индеш команде ушнен. Тыште Кужэҥер районын «Чумбылат» ден «Одар тукым», У Торъял районын «Торъял шӱдыр», республикысе СМИ-лаште пашам ыштыше еҥ-влакын «Серызе», С.Г.Чавайн лӱмеш Национальный библиотекын «Книгагудо», Марий Турек районын Йошкар-Оласе землячествыжын «Эр ӱжара», Шернур районын Йошкар-Оласе землячествыжын «Шернур вел», Морко районын «Морко мланде» да Волжский районын «Юл сер» командышт лийыныт. Пӱсӧ уш-акылан улмым «Эр ӱжара» (1-ше вер), «Юл сер» (2-шо вер) да «Серызе»  (3-шо вер) команде-влак ончыктеныт.

УМБАКЫЖЕ «КУГАРНЯ» газетыште лудса.