Владимир Васильевич Александров 1957 ий, 14 августышто Морко район Чодыраял ялыште шочын. Морко посёлкысо 24-ше №-ан СПТУ-што шофёрлан тунем лектын. Шочмо кундемысе колхозышто комбайнёрлан, трактористлан пашам ыштен, машинам виктарен. Ик жап Кокласола эмлымверыште шофёрлан пашам ыштен, а 2000 ий гыч Арын школышто йоча-влакым автобус дене шупшыкта.
– Почеламутым йоча годымак возкалаш тӱҥалынам. Уремысе кажне йочалан почеламут корнылам возем ыле. Тушто кӧ лияш шонымыштым я койыш-шоктышыштым почын пуэнам. Кугурак классыште тунемме годым пырля тунемме йолташ-шамычлан шаржым возенам. Газетлашке почеламутым колташ кумылем лийын огыл: ала вожылынам, ала шӱкшӱ манын лӱдынам. Лач «Колхозная правда» газетыш «Пурсак мераҥ» почеламутым колтенам, нимогай тӧрлатымаш деч посна печатленыт ыле. Почеламутым возаш утыжым толашен омыл. Амал лийде ом возгале. Йӧратем юбилейлан шке родо-тукымемлан, пошкудемлан, палымемлан саламлымашан открыткым ышташ. Мемнан Арын поэтна В.В.Крылов мыйым эре «Ик книгам пеш лукташ кӱлеш» манын шылтален ойла ыле, но мый эре торешланенам. Ала чын ыштенам, ала уке, Юмо пала…» – каласкалыш Владимир Васильевич.
В.Александровын почеламутшо-влакым лудын лекмеке, поэт да писатель В.Крыловын ойжо дене келшыде ок лий. Вет авторын йылмыже поян, корнылаже моткоч чатка, сылне улыт. Кажне почеламутышто – илыш сӱрет. Ӱшанена, ончыкыжым Владимир Васильевич мемнам у деч у сылнымут саска-влак дене куандараш тӱҥалеш.
Чодраял
Тый шинчет пелыж нар кӱкшакаште,
А вес пеле – изиш лоп веран.
Пеледеш олмапу ты аркаште,
Йырым ваш тошкемжат ломберан.
Авырен йыр шогат яндар вÿд ден
Иктаж шымыте чинче пÿа.
Ушен ялым мотор «Йошкарла» ден
Асфальт корно шуйналтын кия.
Шошым шÿшпык мокта йывыртенак,
Пуйто сылне оркестр шокта.
Чодыраш кайыме ок кÿл – воктенак
Куку шкенжын мурйӱкшым мокта.
Кажне ийын кушкеш у оралте,
Чылт олала, ялем, тый шарлет.
Шуат ынде вашке Арын марте
Да кидет селалан шуялтет.
Калыкшат тыйын поро, тыматле,
Ваш келшен, ик ой дене ила.
Шере-кочым ойырен ок васартыл,
Пошкудат шке пошкудым сийла.
Тый тӱзлане эре пеледалтын,
Неле йӧсым сеҥалын тошкал!
Ончык ончо, эрласыш, ӱшанлын,
Шочмо-кушмо ялем, Чодраял!
Шудо жап!
Тÿтыра деч шула ужар олык,
Кужу шудыжым лыж тарвата.
Кече лекте – лиеш порсын солык,
Мӱй пуш дене шӱлаш тарата.
Ой, кузе йӧратем шудо жапым,
Нӧргӧ шудым сава ден солаш.
Латкандаш ий чумырымо капым
Йӧраталме пашаште туржаш!
Нарашта ӱдыр гай шымавучым
Йоӧратен лупс вӱданым пурлам
Да уэш шочмемла чылтак чучо…
Пуйто тыйым, таҥем, шупшалам.
Шеҥгелан кодыт шудо кашта-влак,
Мыйын чон сава сем ден мура.
Лийже ыле, эх, ӱмыр касалык
Эре самырык годсо, тура!
Ӱдырым налам
Паша пытен, пасу ӱдалтын.
Кодеш лач такыр куралаш.
Яра кеҥеж мылам тӱҥалын,
Кодеш лач ӱдырым налаш.
Пӱртӱс шолеш, пуртӱс пеледын,
Ужар тошкем да олмапу.
Куржам пасушко тувырмелын,
Ӱпшалт шинча висвис ден нур.
Но садак ала-мо ок сите
Айдеме илыш пиаллан.
Лыҥ йолташат – иктаж латикте,
Кӱлеш сай ӱдыр мужырлан!
А такшым уло шонымемже –
Пареҥге-Кутыр Роскови.
Кап-кыл мотор, шара шинчаже,
Ончал колта – йомеш йол вий.
Манам авамлан ик кастене:
– Ала ме шешкым пуртена?
Тудат ойла:
– Илет кестенла,
Вет кумло ийым эртенат».
Тугеже ямдыле тулачым,
Чӱчӱ шкенан – лиеш тулар.
Кычкыралам мый савуш качым,
Шуяш лиеш эше кунар?
Торта коклаште шеме ожо,
А пӱгӧ – ялтак шонанпыл.
Оръеҥ мемнан деч тек ок вожыл,
Коҥга шекгеке огеш шыл.
Урем покшеч нӧлтал пуракым
Чыма оръеҥ дек тарантас.
Савуш кучен кыртменак сапым,
Ший оҥгыр йӱк йоҥга тораш.
Паренге-Кутыр сад коклаште
Эх, тамле омо ден мала.
Лачак умбалне, ял мучаште,
Гармончо мурыжым шокта.
Оръеҥ окнам чӱчӱ пералтыш
Йоҥгалте тушто: тук-тук-тук.
Шукак ыш лий, пӧртат волгалте,
Шӱмем кӱлткаш тӱҥале трук.
Лиеш мо шот мемнанжын таче?
Поктен ок лук гын Роскови?
Кертеш, уке савырен тулаче?
Ӱдыреҥлан келша мо сий?
Пурен шогална, пуйто йомын
Мемнан теҥгече тунана.
Тендан ял велыш тудо толын,
Ужын пошкудо Кугана.
– Ала-ала, колалтын огыл, –
Оза уэштын кутыра.
Аваже шинчын вӱдым подыл,
Лышташла тӱрвӧ чытыра.
Чылан шыпланышт, вес кыдеж гыч
Изишак шӱлымо шокта.
– Тунаже тыштакыс, тулаче! –
Чӱчӱ логаржым модыкта.
– Тендан суртлан келша мо тудо,
Ала пошкудыш каеда? –
Йодеш аваже пыртак лӱдын, –
Мылам гын те пеш келшеда…
– Айста тугеже ваш ончалын,
Чаркам темалын кучена.
Тачак ме каена пунчалын,
Сӱремлан сӱаным кондена!
А мыйжын таче шулдыр кушко,
Чонем ӱжешыс чоҥешташ!
Тегак ок эрте кече кукшын –
Воктен лиеш мотор пелаш!
Паша пытен, пасу ӱдалтын,
Кодеш лач такыр куралаш!
А ты кеҥеж мылам пӱралтын
Такыр пасужым тырмалаш!
