Параньга районысо Элпанур ял шотан илем кугужак огыл, куд ял пура. Кумдыкшым ончалаш гын, 5000 наре гектарым авалта. 279 суртышто 720 еҥ ила.
Ял покшелне Йошкарэҥер корем верланен. Тораштак огыл Ноля эҥер йоген эрта. Колызо-влак тусо плотинаште колым кучаш йӧратат.
Элпанур ял шотан илемым В.В.Ураков вуйлата. МарГУ-м тунем лектын. Параньга ден Кужэҥер районласе газет редакцийлаште, верысе школышто 13 ий пашам ыштен, школ директорат лийын, а ик жаплан стройко пашам ышташ тора кундемыш кудалыштын. Шукерте огыл Владимир Витальевичым ял шотан илемым вуйлаташ ынде кокымшо сроклан сайленыт.
Вӱд, газ…
Элпанур кундемыште кажне ийын кок-кум еш у пӧртсийым палемда. Утларакшым – ял шотан илемын рӱдӧ ялыштыже.
Элпанурышто шым урем уло. Пытартышлан шочшо Южный уремат эркын кугемеш. Тушто ынде кандаш сурт верланен. Икымше пӧртым 2006 ийыштак шынденыт. Шукыж годым самырык-шамыч, ешым погымеке, посна илаш лектыт. Тылеч ончыч пасушто у уремым почмо да Полевой манын лӱмдымӧ. Туштат мотор сурт-печым келыштарат, эсогыл кок пачашан пӧртат уло.
Кодшо ийын Элпанур кундемыште вич аза шочын, тений – нылыт. Сӱаным гын самырык-шамыч олаште эртараш тӱҥалыныт. А ялыште марий сӱан шуэн лиеда.
Элпанур ял шотан илемыште тӱҥ специалистлан кандашымше ий пашам ыштыше Тамара Витальевна Семёнован мутшо почеш, ял калык шукынжо вӱдым суртышкыжо пуртен, южыжо колонкым кучылтеш, сандене колонко-шамычым огыт кораҥде. Газ Элпанур, Кошпай, Павыл почиҥга (Шеменермучаш) яллашке толеш. А Онучин, Кӱчыкэҥер (Данилово), Руш Лебляк яллаш газпучым шупшмо огыл. Руш Леблякыште эше икмыняр пӧртыштӧ илат, а Онучин ялыште телым иктат уке, кумшыштыжо – кок сурт.
Корныжо кунам лиеш гын?..
Ял калык верысе администрацийыш тӱрлӧ йодыш дене коштеш. Уремым тул дене волгалтараш, корным ышташ йодыт. Телым лумым шӱкымӧ йодыш дене толыт. Тыште верысе «Победа» озанлыкын Т-150 тракторжо лумым шӱка, тидлан договор ышталтеш.
Корно йодышыжо тысе калыкым шукертсек тургыжландара. Асфальт корным Элпанурышто ала-кунамак ыштыме, чот тоштемын да лакемын пытен. Ял-влак коклаште эсогыл щебёнко корныжат уке. Руш Лебляк гыч еҥ-влак лавырам тошкен коштыт. Элпанур деч 2 меҥге наре тораште верланыше Нолямучаш ялым Заречный уремыш савырыме дене тушко корным ышташ йӧным муын огыт керт. Ял семынак кодеш гын, эше иктаж программе почеш корным шараш лиеш ыле. А кызыт ынде Элпанурыш пура. Туштат щебёнкыжымат оптымо огыл, калык йӧслана. Ял шотан илемын рӱдӧ верыштыжат кажне уремыш асфальтым шарыман. Кунам тыште илыше-влак тидым вучен шуктат, раш огыл.
Иктешлен каласаш гын, Элпанур ялыште тоштемше да кудалтен кодымо пӧрт пеш шагал. Ончыкыжымат тыгак лийже да ял илыже манын ӱшаныме шуэш.
Памятник волгалтеш
Тений 10 ноябрьыште Элпанурышто Кугу Отечественный сарын участникше-влаклан стелым пайремлын почыныт. Тиде пашам Элпанур ял шотан илемым кудымшо ий вуйлатыше В.В.Ураков тарватен. Туддечак ты шотышто каласкалаш йодна:
– Проектым заказатленна, тудо 80 тӱжем теҥгешке шуын. Кок ий ончыч верысе инициативе программыш пураш шонышна, но тунам проектна ыш сеҥе. Вара тудым тӧрлатен, угычын проектно-сметный документацийым ыштышна.
Чылаже ты объектым ышташ 2 млн 108 тӱжем теҥге кӱлын. Стелым келыштарыме шотышто погынымашым 6 мартыште эртарышна. Тушто ялысе кажне сурт-пече деч 1000 теҥге дене погаш кутырен келшышна. Элпанурышто шочшо да моло вере илыше-влак чылаже 40 тӱжем теҥгем колтышт. «Победа» озанлыкым вуйлатыше Александр Павлов 250 тӱжем теҥгем ойырыш, ял шотан илем – 350 тӱжем теҥгем.
Владимир Витальевичын краевед семын шымлымыж почеш Элпанур ял шотан илем гыч (тышке пытыше ял-влакымат пуртымо) 590 еҥ фронтыш каен. А ондакысе обелискыште улыжат 252 еҥын лӱмжӧ ончыкталтын. 590 еҥ гыч 335 салтакше сарыште вуйым пыштен. Молышт шочмо кундемыш пӧртылыныт, моло вереат иленыт.
Меат, вуйым савыше салтак-памятник воктеке миен, стелым ончална. Тачысе жаплан келшыше у стеле йӱдымат волгалтеш. Тушко мотор подсветке-влакым йӧнештарыме.
В.В.Ураковын ойлымыж почеш, стеле воктенысе кумдыкышто вес ийлан «Шарнымаш аллейым» ышташ шонат. Вашке ты шотышто каҥашымаш лийшаш. Тушто тӱрлӧ сарыште элнам аралыше-влакым ушештарыше зоным, каныме верым да йоча площадкым келыштарынешт.
Школ, йочасад, клуб…
Элпанурышто кок пачашан у школ торашке волгалт шинча. Тудым 2019 ий февральыште почмо.
Икмыняр ий ончыч у ФАП-ым чоҥымо. Но тыгодым йоҥылыш ышталтын: зданийым тошто фундаментеш нӧлтымӧ. Сандене пырдыж волаш тӱҥалын. Кызыт тудым капитально олмыктат.
Эше ик йодышыжо – Элпанур клуб чотак тошто. Тушко шуко еҥым пурташат лӱдыкшынрак чучеш. Тӱвыра пӧртым Альберт Николаевич Филиппов вуйлата.
Ты зданийыштак книгагудо верланен. «Унавий» кружок уло. Тудым библиотекарь Ольга Романовна Янышева вуйлата. Тушко коштшо ӱдырамаш-шамыч СВО-шко носким да молымат пидын колтеныт ыле. 
Ондак…
Элпанур ялым ончен савырныме годым кевытыш пурен лектым. Сатум налаш толшо П.М.Николаевым вашлийым. Тудо ял шотан илемым (тунам ялсовет маналтын) ондак 13 ий вуйлатен. Пётр Максимович деч тунамсе жапым шарналташ йодым:
– Индешымше ий пенсийыште улам. Мыйын пашам ыштымем годым пӧртым чоҥышо-шамычлан кугыжаныш деч кугу полыш лийын. Субсидийым 300, 500, 600 тӱжем теҥге дене пуэныт. Шотлымем почеш, тунам 25 ешлан окса полыш пуалтын, тышеч кумытынжо самырык еш ыле.
Ялсоветлан паша шуко логалын. Мом йодын толыныт, полшенна. Корным тӧрленна, асфальтшымак огыл, щебёнкым шарыме. Ял шотан илемыште кок шӱгарла уло: иктыже Кошпай ялын шотлалтеш, весыже – Элпанурын. Нуным печылыме. Урем-влакым тул дене волгалтарышна. 2002-2004 ийлаште газым пуртышна. У медпунктым чоҥышна. Тунам мастерлан, бригадирлан тыге ыштыме ок кӱл манын умылтаренам, ышт колышт…
Николаевмыт кок ӱдырым ончен куштеныт. Кызыт ялыште пелашыж дене коктынак шогылтыт.
Эльвира Терентьева.
Авторын фотожо-влак.