Тачысе саманыште изи ял-влакын ончыкылык пӱрымашышт тургыжландара. Мемнан Панайке ялнат пеш изи. Ик уреман ялыште 13 суртышто19 еҥ ила. Ожно 25 суртышто 100 утла еҥ лийын. Кугу Ачамланде сарышкат
Панайке гыч 25 еҥ каен, но 8 еҥже пӧртылын огыл.
Тудо Морко кундемын ик эн сӧрал вершӧрыштыжӧ верланен, Волаксола ял шотан илемыш пура. Тений тиде яллан 261 ий теме. Панайке ялыште чапле пайрем икымше гана гӱжлен. Шукерте огыл Тыгыде Морко тӱвыра пӧртым вуйлатыше Венямин Арсентьевич Николаевын да «Шӱмсем аршаш» ансамбльын чолга участникыштын тыршымышт дене «Лийын тиде жап» Марий кас эртаралте.
Пайремыш 60 чоло еҥ чумырген. Нунын коклаште Панайкыште, Тишканыште, Изи ден Кугу Кожлаялыште таче илыше, нине яллаште шочын-кушшо да тӱрлӧ вере илыше поро шӱлышан еҥ-влак лийыныт. «Шӱмсем аршаш» ансамбльым вашлияш ял калык чот ямдылалтын: ял уремым эрыктен, поян ӱстелым поген. Лач тыштак огыл мо мемнан вершӧрысӧ калыкын ваш келшен илымыже да шочмо мландым йӧратен моштымыжо?!
Марий кас пеш сайын эртыш. Программе поян да моштен келыштарыме ыле. Тошто муро-влак йоҥгалтыч, нуно кажне еҥын чонышкыжак миен шуыныт да пырля мураш кумылаҥденыт. А йоча-влак ты кечын кузе чот йывыртеныт, вет нуным ожнысо марий модыш дене модыктеныт.
Тачысе кечын Панайке ялыште эн кугу ийготан да «Пашан ветеранже» чаплӱмым нумалше-влаклан Александр Иванович Иванов (92 ияш), Софья Александровна Багаева (76 ияш) да Ульяна Борисовна Васильева шотлалтыт. Тыгыде Морко тӱвыра пӧртым вуйлатыше Венямин Николаев чумыр ансамбль лӱм дене ты еҥ-влаклан шарнымаш пӧлекым кучыктыш. А мый, Панайке ялыште шочшо да Кугу Кожлаялыште кушшо Альберт Васильевич Багаев, пайремыш чумыргышо калыкым Панайке ялын историйже дене палдарышым, лӱмлӧ еҥ-влак да ялысе кажне ешын могай тукым гыч улмыжо нерген каласкалышым.
Умбакыже ял калык чыла унам ӱстелтӧрышкӧ пагален ӱжӧ. Ӱстелтӧрысӧ пайрем муро уло яллан йоҥгыш, тыгодым кажныже мурен да чоныштыжо куан сескемым шижын. Вара чылан шарнымаш фотом ыштышна, тек илалше але самырык тукым тудым ончалеш да ушыж дене ик татлан пайрем жапыш пӧртылеш.
Тачысе кечылан изи Панайке ялыште кум еш у суртым чоҥен. Тушечын кок ешыже Морко посёлко гыч толшо. Вашке канде тул (пӱртӱс газ) кажне суртышто чӱкталтеш. Верысе администрацийын полшымыж дене корным тӧрлаш шонымаш уло. Тугеже изи Панайке ялнат ончыкыжым уэш пеледеш да тӱзлана манын ӱшанена.
Поро уна-влакым ужатымекат, ял калыкын пайрем шӱлышыжӧ утыр веле ылыжын, пычкемыш лиймешке, чылан юарленыт, мурым муреныт, куштеныт да икте-весе деке унала коштыныт.
261 ий жаплан тыгай чапле пайрем икымше гана гӱжлымылан мый чыла ял калык лӱм дене Тыгыде Морко тӱвыра пӧртлан, пайремыш чумыргышо чыла уна-влаклан пеш кугу таум ойлем. Тек умбакыжымат мемнан Панайке ялна шуко поро унам тыгак сайын вашлиеш.
Альберт Багаев, Кугу Кожлаял да Панайке ялын старостыжо.
