Кеч-могай пеледыш шке моторлыкшо дене чоным савыра. Но чыла пеледыш-влак кокла гыч розам эреак чапландарат. Таклан огыл тудым кугыжалан шотлат. Роза сайын пеледше, ынже черлане манын, каҥаш-влакым шотыш налман. Тидын дене мемнам Анита Федосеева палдара.
Анитан розам ончен куштымаште опытшо шагал огыл. 2014 ийыште самырык предприниматель-влакын конкурсышкышт ушнен, проектым возаш кумылаҥын. Проект кӱшеш грантым налын да пакчашкыже кок гугу теплицым вераҥден. Тушто ӱдыр розам куштен, пеледышым пӱчкеден, аршашыш поген, налше-влаклан сатужым темлен.
Анита Курыкмарий район Пынгель Парнингаште ила. Пакчаже изижак огыл. Тушто тудо роза пеледышын икмыняр тӱрлӧ сортшым ончен кушта: плетистый, спрей, шраб, почвопокровный, миниатюрный, английский, парковый роза. Тылеч посна 50 наре сорт ирис, клематис, княжик, нарцисс, крокус, мускарий, рябчик, тюльпан, гортензий, гладиолус, канна, георгиевна пеледыш-влак куандарат. Анита прививкым ыштыме почеш огыл, а вожым шке колтен кушшым онча.
– Телым пеледышым кузе араледа? Ынже кылме манын, леведыда мо?
– Роза – юалгым йӧратыше пеледыш, садлан тудо телым огеш кылме. Мый телылан тудым леведмаш уке, молан манаш гын шошо мемнан дене леве шога. Леведме дене пеледыш шӱын кертеш.
– А кунам тудым шындаш келшен толеш?
– Пеледышым шошым шындыман. Шыжым шындыме роза начарын вияҥеш. Тудо кӱлеш витамин-влакым налын огеш шукто, садлан утыжым куандаренат огеш керт.
– Вӱдым кузе оптыман?
– Шокшо, чот кечан игечыште вӱдым сайынак шавыман. Мый леве вӱдым монь лӱмын ямдылымаш уке. Пакча кумдык изижак огыл, садлан шланг дене йоген пурышо вӱдым оптем.
Роза пеледмеке, кошкышо бутон-влакым вигак кораҥдыман. Уке гын тушто тӱрлӧ шукш, копшаҥге да моло паразит пошен кертыт. Нуныжо пеледышын илышыжым тӱрыснек кошартат. Тыгак чайно-гибридный сорт розам пӱчкедыман. Плетистый сортым пӱчкедыдеат лиеш. Тудо кодшо ийысе лышташнерыштак уэш пеледеш. Роза тыгак шокшым да вӱдыжгылыкым йӧрата, но ночко мландыште кушташ келшен огеш тол.
– Кунам пӱчкедыман?
– Теплицыште куштымо розам май кыдалне пӱчкедаш тӱҥалам. Тушто мыйын 39 тӱрлӧ сорт уло. Кызыт нуно пеледашлан бутоным погеныт. Теплицыште розам ончаш нелырак, тушто нунылан утларак тӱрлӧ чер пижын кертеш. Пакчаште куштымо пеледышым шагалже годым эҥыремышвот ден паразит-влак витарат. Тÿҥжö жапыштыже обрабатыватлыман. Кок арнялан ик гана клещевитым шыжыктем. Тудым ик эн сай препаратлан шотлем.
–Пеледмышт дене мыняр жап куандарат?
– Кажне сортын – шке ойыртемже. Мутлан, плетистый сорт роза-влак коклаште иктыже кеҥежлан ик гана веле пеледеш гын, весыже уло тургым шке пеледышыже-влак дене куандара. Южышт, ик гана пеледмек, кокымшо, кумшо гана уэш пеледын кертыт. Садлан розам шындыме деч ончыч тудын могай сорт улмыжым да кузе пеледмыжым ончылгоч шымлыман. Такшым мемнан кундемыштына роза июньышто пеледеш. Тыште адак могай сорт улмым шотыш налман.
– Кузе да мо дене ӱяҥдеда?
– Шошым, лум шулымеке, аммиакан селитре дене ӱяҥдем. Тылеч вара пеледышлан нимогай уто ӱяҥдышым ом кучылт. Тудо ужар кушкыллан вияҥашыже полша. Пелед пытымеке, тыгыде да вичкыж укшлам пӱчкедем, кошкышо пеледышым кораҥдем.
Пеледышым сайын ончен куштет гын, тудо пеледеш, шке моторлыкшо дене куандара. Таклан огыл тудым ончышо еҥын надыржым палемдат. Анитан тыршымыже шинчалан вигак перна, тугеже тыгай опытан еҥын каҥашыже-влак розам ончышо-шамычлан поснак келшен толеш. Тидланже Аниталан таум ойлымо шуэш. Тек садысе пеледышыже-влак эреак куандарат!