Тиде кечылаште Марий АССР-ысе тӱвыран сулло пашаеҥже, филологий шанче кандидат Зоя Константиновна Иванова 80 ияш лӱмгечыжым палемда.
Тудо 1942 ий 24 мартыште Параньга районысо Олор ялыште шочын. Ачаже, Константин Захарович, шым ий армийыште, сарыште лийын, бухгалтерлан пашам ыштен. Аваже, Чинчивий Кугерговна, колхозышто тыршен.
Аваже шуко гана изи Зоям шепкаш шынден коден, пашашке коштын. Ӱдыржын изиш кугурак лиймекыже, теҥгылеш кандыра дене йолыштен, пасушко ошкылын. Суртышто кок еш илен, садлан Зоя дене пырля изиш кугурак тукым изаже-влак пӧртеш кодыныт: иктыже изи ӱдырым чаманен гын, весыже шортаренат.
Кок ешлан ик пӧртыштӧ шыгыр лийын, садлан Константин Захаровичын ешыже шкет илыше Вера Фёдоровна Тимофеева деке посна лектын.
Ты ӱдырамаш кандаш йочам ыштен, но иктыжат илыше кодын огыл. Вера Фёдоровна йоча-влакым ончаш полшен. Зоя Олор школыш икымше классыш тунемаш каен, тудым пеш чатка да поро кумылан туныктышо Екатерина Степановна Лукьянова вашлийын.
Ӱдыр школышто тыршен тунемын.
1952 ийыште еш Морко посёлкыш илаш куснен. Зоя рушла сайын кутыраш тунемын. Школышто кроликым, чывигым онченыт. Моско ВДНХ тиде пашам кӱкшын аклен да вич тунемшым 1956 ийыште медаль дене палемден, нунын коклаште Зоя Иванова лийын. «Морко памаш гыч кок кугу ведра дене эре вӱдым нумалам ыле, садлан ала-мо изирак капан лийынам», – воштыл шарналта тудо жапым З. Иванова.
Олор ялыште В.Ф.Тимофеева шкетак илен, йоча-шамычым ужмыжо шуын. Чӱчӱньым чаманен, Ивановмыт еш уэш Олор ялыш илаш толеш, у суртым чоҥа. Вич эрган да кок ӱдыран еш келшен илен.
Олорышто самырык тукым клубыш погынен, концертым да спектакльым ончыктен. Зоя Константиновна мураш йӧратен, гимнастике дене заниматлен. 1959 ийыште Марий Турек кыдалаш школым пытарымеке, Н.К.Крупская лӱмеш пединститутын филологий факультетысе руш да марий пӧлкаш тунемаш пура. Кокымшо ава гае тудым шымлызе Варвара Тимофеевна Тимофеева вашлиеш.
Зоя Константиновна 1963 ийыште пединститутым тунем пытара да Марий Турек районысо Нартас кандашияш школыш руш йылме ден литературым туныкташ кая. Сайын пашам ыштымыжлан 1965 ийыште Марий Турек РОНО-ш пашаш ӱжыт, пачерым пуат.
Пединститутын доцентше Варвара Тимофеевна Зоя Константиновнам умбакыже шинчымашым нӧлташ
эреак кумылаҥден шоген. Эше институтышто тунемме жапыштак марий профессор Н.Т.Пенгитов З.Иванован курсовой пашажым кӱкшын аклен да «Предложенийыште икгай член-влак» темым умбакыже келгынрак шымлаш темлен. Тыге З.Иванова Эстонийысе Тарту кугыжаныш университетын аспирантурыштыжо кум ий тунемеш, финн-угор тӱнялан палыме профессор Пауль Аристэн лекцийжым колыштеш. 1979 ийыште кандидатлык диссертацийым арала да Н.К.Крупская лӱмеш Марий пединститутын марий йылме да литератур кафедрышкыже пашаш толеш. 2008 ий гыч 2016 ий марте МарГУ-со марий кафедрын доцентше, Финно-угроведений институт директорын воспитательный паша шотышто полышкалышыже лийын.
З.К.Иванова коллегыже да студент-влак коклаште пеш кугу пагалымашым сулен налын. Ятыр студент тудым кокымшо АВА семын ужын. Тудын туныктен каласыме поро шомакше, кӱлеш годым полыш кидым шуялтымыже илышыште самырык еҥлан моткоч кӱлешан лийыныт.
Зоя Константиновна, йочасад гычак тӱҥалын, Марий Элын чыла вузыштыжо марий йылмым туныктымо пашам илышыш шыҥдарымаште кугу пашам шуктен.
Л.И.Кошкина дене пырля руш йоча-влаклан марий йылмым туныкташ пособийым луктыныт, республик кӱкшытан «Пеледше тукым», «Самырык тукым» пайрем конкурс-фестивальлан тӱҥалтышым пыштеныт, телевизор дене йоча-влаклан «Йомак чондай» передаче каен шоген. Ялысе йочасад пашаеҥ-влаклан методполыш семын О.К.Эльтемерова дене пырля «Икте гыч лу марте», «Йочасадыште пайрем-влак» да моло книгам савыктен луктыныт.
Зоя Константиновна пединститутышто «Марий сем» куштышо да мурышо фольклор ансамбльым чумыра. Студентвлак уло кумылын тиде коллективыш коштыныт, кушко гына концерт дене миен огытыл!
З.К.Иванова кызыт – сулен налме канышыште, пелашыже Яков Александрович Кекеев дене Йошкар-Олаште илат. Нунын пачер омсашт кажне толшо уналан почмо, ӱстел сийжат ямде.
Ольга ЭЛЬТЕМЕРОВА.