«Мурым колыштын воштылыт гын, кумыл эшеат кӱза», –

ойла Виктор Комаров.

ИКЫМШЫЖЕ – «КЕЛЬМАКСОЛА»

В.Комаров – уста гармоньчо, шке почеламутым возышо да семым келыштарыше, творчествыж дене ойыртемалтше мурызо. 40 наре мурын авторжо. Шукын тудым мыскара такмак-влакым йоҥгалтарымыж дене палат. Муро кокла гыч икымшыже – «Кельмаксола».

Тиде мурым иктаж кок арня возенам, – ойла Виктор. – Сай лийже манын, ала-мыняр гана тӧрленам. Тунам клубысо «Кельмаксола» ансамбльыш мураш, кушташ коштынам. Директорлан ыштыше Леонид Серафимович Ермаков ялна нерген возаш йодын. Мурын икымше вариантше вес сынан лийын. Тӱҥалтышыште рвезе-влаклан веле серенам. Вара адак вашталтышым пуртенам. Калык ончыко лукмек, муро визитный картычке семын лийын. Репертуарыште эн тӱҥжылан тудо шотлалтын, манаш лиеш. Кызыт Марий Элыште веле огыл, пошкудо кундемыштат палат.

ПИАЛАН ЖАП

В.Комаровым умбакыжым мыскара сынан «Ну, мо вара?», «Колхоз», «Рэкетир» да моло мурыжо эшеат чапландареныт.

1995-1997 ийлаште Йошкар-Оласе Марий кугыжаныш филармоний пелен Валерий Кульшетовын вуйлатыме «Мари» группыш коштынам, – каласкала Виктор.

Тушто шуаралтынам. Валерий Дмитриевич мыйым мураш туныктен да музыклан кумылаҥден. Садлан тудлан кугу таум каласем. Светлана Дмитриева, Татьяна Умурбаева, Люция Аклина, Иван Смирнов, Василий Павлов да молат кажне тылзын тӱрлӧ кундемышке выступлений дене кудалыштме. Тылзыште 10 концерт наре эртаренна. Чыла вережат калык мемнам шокшын вашлийын. «Ну, мо вара?» мурылан Оршанке районысо Кугунур ялыште клипымыштыме ыле.

Тиде клипым мыят ончышым. Моткоч оҥайын келыштарен войзымо. Йоҥылыш ом лий гын, Интернетыште 90 тӱжем наре еҥ ончен.

ШӰМЫШ ШЫҤА

В.Комаровын творчествыштыже шӱлыкан темыланат возымо муро ятыр. «Гармонь шортеш» мурыжым чӱчкыдын Марий Эл радиошто колташ йодаш тӱҥалыныт.

Йӧратыме еҥым йомдарымек, ойган поэзий аршаш шочеш, – каласкала тудо. Викторын «Сылне пагыт эртыш» мурыжат кумылым тодылеш, чоныш логалеш, шӱмыш шыҥен пура, шинчавӱдым луктеш. Кызыт тудым Шуарсоласе «Висвис» ансамбль мура. – Тиде муро шуко ий ончыч возалтын, – ешарыш Виктор. – Ялыште илыме годым пелашем дене сыренна ыле. Тунам тудо олашке кудалын, мый суртышто шкет кодынам. Садлан кумыл волышо лийын. Олаште Марий кугыжаныш филармонийыште ыштымем годым муренам ыле. Гастроль дене Пошкырт кундемыште лийме жапыште калык ончылно йоҥген. Тылеч вара муро шуко жап ӧрдыжтӧ киен.

ЭХ, МОСКОЖАТ

В.Комаров кызыт Москошто охраныште пашам ышта.

Оксам ыштен налаш манын, Москош ынде шым ий кудалыштам. Тыгай пашаш йӱдым почеламутым, мурым возен шинчаш жап лийже манын пуренам, – мыскарам ышта. – Охраныште малаш ок лий. А кечывалым мый возен ом керт.

В.Комаровын творчествыже шкешотан да ойыртемалтше. Тургыжланымаш теме дене пырля мыскара сынан мут йолвам кучылтын, тудо калыклан келшыше произведенийым шочыкта. Оҥай лудышмуро-влакым воза.

Ик лудышмуро иктаж 35 куплетан, – ойла Виктор. – Калыкланат оҥай лийже, шонем. Мый тыгай кумыл дене возем.

Тыгай тыршымаш чынак кумылым нӧлта да воштылаш тарата. Мыламат нине шомак-влак моткоч келшышт:

Мый Москошто шылым ом уж,

Эртак кильким вел кочкам.

Вашке мӧҥгӧ пӧртылам,

Вигак сӧснам шӱшкылам.

Кызыт эше ик кочо мыскара сынан у муро шочо, – кумыл дене шомак мундыражым шуя. – «Мый мо?!» маналтеш.

«Мо нерген муретше?» йодышемлан тудо тыгерак ешарыш:

Ик рвезе дискотекыш миен да, мӧҥгыжӧ пӧртылмеке, пелаш лийше мӱшкыран таҥже тудым кушто перныл коштынат манын, чотак вурсаш тӱҥалеш:

Вуй йырет, таҥем, шоналте,

Ушет уке мо, азап?!

Тӱрлӧ чер пошен тӱняште,

Весыж ден кузе коштат?!

В.Комаров илышын кочыжым, тӧрсыржым шымлен, ужын, творчествыштыже пӱсӧ да мыскара теме-влакым тарвата. Южгунамже кугунат шӱлалтет, кокланже воштылынат колтет. Тыге сера:

Кумшо тылзе огыт тӱлӧ,

Мӱшкырем моткоч пучен.

Эрже-касше – «Роллтон» веле,

Да йӱдвошт умдылам пукшем.

Мурым колыштын воштылыт гын, эшеат кумыл кӱза, – ойла тудо.

ЧОНЛАН ЛИШЫЛ

В.Комаровын «Изи ялем» мурыжымат калык йӧратен колыштеш. Шочмо ялын пӱрымашыж верч тургыжланен, авторын чонжо коржеш.

Чод(ы)ра воктек пызнен изи ялем,

Изи йоча гай шылын, мый пызнем.

Автобус тышке корныжым монден.

Мый ялышкем йолгорно ден лӱҥгем.

«У ий нерген иктаж мурет уло?» – йодышемлан Виктор воштылал ешарыш:

Иктаж коло вич ий ончыч возенам ыле, но калык ончыко луктын омыл. Икана клубышто кожым сӧрастарымына годым азап лийын, да тыгай шомак-влак шочыныт:

У ий пайремлан куанен,

Кож йыр ме шогална.

Тыгодым кож пудешт каен,

Электрик чот тыршен.

Телефон дене йыҥгыртен кутырымем годым мурызо «Кум кече гыч шочмо ялышкем кудалам» манын, весела кумыл дене пелештыш: «Ялыште акам, шӱжарем, шольым ешышт дене илат. Чонем дене шочмо верыштем нунын дене пырля улам».

«Пелашетат вуча докан?» – манын йодмемлан тыгерак каласыш: – Икымше пелашем дене ойырленна. Тудо 16 ий Америкыште ила. Кок эргымге тудын дене пырля улыт. Кодшо кеҥежым изирак шочшемже аваж дене пырля унала толын ыле. Кокымшо пелашем дене возалтмылан ик ият пеле лиеш.

У ийыште Виктор Комаровлан у пиалым тыланена. Тек илышыштыже чыла сай лиеш да творчествыж дене умбакыжат куандара.

Зоя ТИМОФЕЕВА.

И.Речкинын фотожо.