Илыш ончыко йорта. Саман шке сомылжым шукта. Эше шукерте огыл шкеат йоча куржталынна, а ынде пӱрымашын йогынжо почеш шочмо школыштына туныктышо сомылым шуктен толына. Могай кугу куан шке школышто паша корным виктараш да могай кугу пиал шкенан туныктышынак пелен ик корно дене ончыко чымаш…
А Шӱргыял школна тений 119 ганалан шке капкажым почо. Тынар идалык жапыште тудо могай-гына пагытла гоч эртен огыл… Шучко сарын нелылыкшат школын илышыштыже шке сусыр кышажым коден. Но илыш ярымын чыла косажым шотыш налде, мемнан Шӱргыял школна тачысе кечынат самырык тукымым шинчымаш тӱня дене вӱда. Кажне туныктышо шке тунемшыже-влакын ончыкылык пиалан илышышт верч тургыжлана. 1 сентябрь кечын нуным куанен, поро кумыл дене вашлиеш.
Шӱргыял школыштына тӱрлӧ кружок да урок деч ӧрдыжсӧ паша полшымо дене мемнан тунемшына-влакын мастарлыкышт шуаралтеш, тыгодымак тазалыкыштат пеҥгыдемдалтеш. Йоча-влакым поснак марий шӱлышаным кушташ тыршена. Ты амал денак кажне мероприятийым лач марла вел эртарена. «Марий сылнымут садвечыште» кружокышто икшыве-влак сӧрал сылнымут пашам шочыкташ тунемыт. Шочмо калыкын тӱвыражым да йӱлажым шымлат. А газет лаштыклаште шке серымыштым ужыт гын, поснак изи чонышт йывыртен колта.
Чыла тидыже, мутат уке, туныктышо дечын шога. Кузе тудо шыташ гына тӱҥалше изи пырчым тунемшын чоныштыжо ужын да шижын шукта, тидын деч йочан ончыкылыкшат моткоч кугун шога. Садлан кажне туныктышо шкеж деке ньогам кумылаҥденак моштышаш. А мемнан Шӱргыял школыштына тидлан поснак кугу тӱткыш ойыралтеш. Тидыже 1 сентябрь кечынат чылан шинчашкышт перныш дыр, шонем. Ятыр ий шучко пандемий чаракым ыштыме дене уло школым да ача-авам пайремыш чумырен кертын огынал, а ты гана чон каненак Шинчымаш кечым палемдышна.
Пайрем кечын школ пӧрдемышкына моткоч шуко ача-ава-влак погыненыт ыле. Пайрем адакат марий шӱлыш дене эртыш. Шинчымаш кечынан тӱҥ озаже семын 1-ше классышке тунемаш толшо ӱдыр-рвезе-влакым шотлышна. Чыла саламлымаш, поро шомакна лач нунын лӱмешак йоҥгыш манам гын, нимынярат йоҥылыш ом лий, шонем. Эн ончыч школ вуйлатыше В.И.Кирилловлан мут пуалте. Валентин Изосимович шкежат Кораксола ялыште шочын-кушкын, Шӱргыял школыштынак шинчымашым налын, а тачысе кечын шкежак шочмо школжым вуйлата. Тидыже мемнан чоныштына лач кугешнымаш кумылым ылыжта. Умбакыже мут школ вуйлатышын туныктымо паша шотышто алмаштышыже, Шӱргыял школынак выпускницыже Т.Г.Гавриловалан пуалте. Тудат чыла тунемше ден ача-ава-влакым шокшын саламлыш, поро тыланымашым йоҥгалтарыш.
А поснак кугу куанже теве кушто: ты тунемме идалыкым почмашке мемнан деке поро уна-влак толыныт. Школнан выпускникше, Морко районысо полиций начальникын алмаштышыже марте кушшо, Ярансола ялын лӱмлӧ эргыже С.Ю.Иванов – моткоч чолга ончылеҥ. Пайрем дене вел огыл саламла, а кажне толмыж годым тунемше-влакым чын корнышко виктараш манын, кажне классыште лекцийым лудеш. Станислав Юрьевич — шке кундемжын чын патриотшо.
Вес унана – «Морко мланде» газет редацийын тӱҥ редакторжо А.А.Титов. Анатолий Анатольевич моткоч сай тыланымашым каласыш, тунемше, туныктышо да ача-ава-влакым пайрем дене саламлыш. А 1-ше классышке толшо икшыве-влаклан ньога жап гычак пӱсӧ уш-акылан кушкашышт манын, шахматым пӧлеклыш. Пеш кугу тау тыланда, пагалыме Анатолий Анатольевич.
Пайрем годымак Шӱргыял школнан эн чолга тунемшыже-влак чап кагаз дене палемдалтыч: Ксения Яндакова, Надежда Сергеева да Дарья Корякова. Ксения кеҥеж каныш жапыште чолга волонтёр семын ойыртемалтын да республикысе форумышто вий-куатшым терген, «Авангард» военно-патриотический лагерьыште канен, волонтёр курсым эртен. Надежда регион-влак коклаште эртаралтше «Колумб лудмаш-2022» поэзий конкурсышто почеламутым йоҥгалтарен, шиялтышым шоктен да чап кагаз дене палемдалтын. Тудо тыгак августыште «Свой среди своих» регион-влак кокласе этнокультур акцийыште чолгалыкым ончыктымыжлан тауштымашан кагаз дене палемдалтын. А Дарья мемнан спорт аланыште поснак чолга, тудын сай лектышыжым физкультурым туныктышына Е.Н.Гаврилов шкеак палемден кодыш.
Таклан огыт ойло: «Могай туныктышо, тугай тунемше». Тиде ой адакат Шӱргыял школлан келшен толеш. Теве кажне ийын профсоюз аланыште чыла туныктышо-влак коклаште спартакиаде эртаралтеш. Ты ийын Морко районышто Шӱргыял школнан виян туныктышо командыже тӱҥ школ-влак коклаште 1-ше вер дене палемдалтын. Тышкыже икмыняр туныктышо поснак кугу надырым пыштеныт. В.С.Афанасьев – школнан ик эн кугу паша опытан туныктышыжо, тудо йоча-шамычым шахмат дене модаш кумылаҥда, туныктымо пашаштат эреак ончылно, спорт велым районыштат да республикыштат кажне гана сеҥышыш лектеш, моткоч творческий шӱлышан, илышын чыла шӧрыныштыжат шуаралтше да кугу кӧргӧ вий-куатан туныктышо. А.Е.Алексеев – школнан ончычсо вуйлатышыже. Тачысе кечын Алексей Евгениевич Морко районысо физкультур да спорт рӱдерын директоржо. А вет Шӱргыял школнан чапшым тудо кажне спорт таҥасымаште арален шоген да, тудланак тауштен, мемнан туныктышо чап кагаз дене палемдалтын. Профсоюз таҥасымаште шахмат да шашке дене ӱчашымашке А.В.Сергеева коштеш. Анжелика Виталиевна – школ пеленысе йочасаднан уста воспитательже веле огыл, а школнан чапшым спорт аланыштат аралаш полшышо ончылъеҥ. Тыгак профсоюз ушем вуйлатыше семын таум каласем Д.В.Сергеевлан, Т.Г.Гавриловалан, Р.С.Сидоровлан да В.В.Никитинлан. Лач нунылан кӧра Шӱргыял школын туныктышо командыже профсоюз таҥасымаште эре ончылно кая. 1 сентябрь кечынат нунылан таум каласышна.
Ты тунемме идалыкыште 1-ше классышке 6 йоча толын. Нуным шинчымаш тӱняшке С.В.Гаврилова вӱдаш тӱҥалеш. Пайрем кечын ты туныктышо ден изи падырашна-влак лӱмешак пеш шуко сай тыланымаш йоҥгалте. Пайрем кече кажнын чонышто, а 1-ше классышке толшо ньога ден ача-аваштлан сай шарнымашым ылыжтен кодыш.
Тек ончыкшымат мемнан Шӱргыял школна пеледеш да тӱзлана, а йоча йӱк торашке йоҥгаш тӱҥалеш.
Елена Григорьева, Шӱргыял школын вожатыйже.
Снимкыште: 1 сентябрь кечын икымше гана школыш толшо изи ньога-влак пелен нунын икымше туныктышышт С.В.Гаврилова.