Марий Элысе эковолонтёр-влакын «Студия вторичной переработки «ЭкоЭл» проектышт Росмолодёжьын грантовый конкурсыштыжо 640 тӱжем теҥгем сеҥен. Ты пашалан Мария Ягодкина вуйын шога.
Пӱртӱсым аралымылан
Проектын тӱҥ шонымашыже нерген тыгерак палдарыш:
– «ЭкоЭл» проект верысе пӱртӱс нерген кумданрак палдараш да тудым арален кодаш кумылаҥдаш виктаралтын. Тудлан кӧра молодёжьым луктын кудалтыме тор гыч озанлыкыште кучылташ лийше сатум ышташ туныктена. Тидлан школлаште, йочасадлаште, самырык-шамычлан эртаралтше тӱрлӧ мероприятийыште образовательный, экологический лекцийым лудына. Тыгак перерабатыватлыме тор гыч кӱлешан арверым ышташ туныктымо мастер-классым, интерактивный модмашым эртарена. Лекцийым колыштшо еҥ торым кузе чын погымо, экологийлан могай эҥгек лийын кертме нерген пален налын кертеш гын, мастер-классыште шке кид дене кӱлешан сатум ышташ тунемеш. Тыге торым перерабатыватлымашын корныжым тӱҥалтыш гыч мучаш марте умыла да тудым луктын шуымо деч ончыч ойыраш кумылжо лектеш.
Уэмденыт, саемденыт
Мариян ойлымыж почеш, шке проектым илышыш шыҥдараш Российысе эковолонтёр-влакын «Зелёный фургон» проектышт кумылаҥден. Элна мучко тудо шукертак шукталтеш, мане. Марий Элысе эковолонтёр-влакын ты сомылым виктараш шке аппаратурышт лийын огыл, садлан шке проект пашалан пижыныт.
– Икымше гана возымо проект пашана сеҥыше-влак радамыш логалын огыл. Садлан тудым уэмденна, шотыш конденна да идалык гыч уэш конкурсыш колтенна. Кокымшо гана ушнымаш лектышан лийын. Грант окса дене термопрессым, велошредерым, инжекторым заказатленна. Термопресс дене тошто вургемым уэмдаш да тудын илышыжым шуяш лиеш. Тудлан кӧра вургем у шӱлышым налеш. Велошредер пластик торым тыгыдемдаш келыштаралтын гын, инжектор тудым левыкташ полша, – умылтарыш эковолонтёр.
Форумышто темленыт
Марий Элысе эковолонтёр-шамыч Всероссийский «Экосистеме» экологический мер толкынын еҥже улыт. Ты толкынын регионысо пӧлкажын председательжылан Мария Ягодкинам икымше кече гычак ойыреныт. Мариян ойлымыж почеш, толкын еҥ-влакын эколого-патриотический койышыштым пеҥгыдемдаш полшаш ышталтын. Тидыжым пӱртӱсым чаманыме да тудын верч азапланыме гоч ончыктат. Тӱҥ шотышто чодыра да климат, экологический просвещений, социальный экологий, эковолонтёр-влак, науко да бизнес йыжыҥла почеш пашам шуктат.
– Элыштына «Экосистеме» толкын 2023 ий годсек пашам ышта. 2022 ийыште эколог-волонтёр-шамычлан эртаралтше форумышто Россий Президент Владимир Путинлан экологический движенийым элыштына вияҥдаш кӱлмӧ нерген темленыт. Тудо ты шонымаш дене келшен. Толкын пӱртӱсым аралыме шотышто тӱрлӧ акцийым, мероприятийым эртара да моло сомылым виктара. Марий кундем ты толкынын пашашкыже икымше кече гычак ушнен, – мане Ягодкина.
Мария волонтёр пашам шукертак вораҥдара. Тылеч ончыч социальный, событийный волонтёрство дене заниматлен. Тудын тӱшка субботникыш, пушеҥгым шындымашыш, ер воктенысе кумдыкым эрыктымашыш, экологический экспедицийыш ушнымашыжым шотлен пытараш огеш лий. Ончыч Российысе «Делай» волонтёр тӱшка организацийын регионысо пӧлкажын координаторжын сомылжым шуктен гын, кызыт – Российысе «Экосистеме» толкынын регионысо пӧлкажын председательже.
Акций, мероприятий…
Экосистеме толкынын волонтёржо-влак тӱрлӧ акцийым, мероприятийым чӱчкыдын эртарат. Йырым-йырысе кумдыкым эрыкташ субботникым организоватлат, шошым да шыжым пушеҥгым шындат, йоча да молодёжьлан просветительский занятийым вӱдат. «Вода России», «Бумбатл» да моло федеральный акцийышкат кумылын ушнат. Шукерте огыл «10 граней патриотизма» премийыште вийыштым тергеныт да кокымшо вер дене палемдалтыныт.
Росмолодёжьын грантше – кугу сеҥымаш. Тудын почеш Морко да Килемар районлаште, Козьмодемьянск да Волжск олалаште тӱрлӧ мероприятийым эртараш палемдыме.
Торын у «илышыже»
«ЭкоЭл» проект кӱшеш наледыме аппарат кокымшо маркировкан пластикым перерабатыватлаш келыштаралтын. Тыгай тӱшкаш пластик ате петыртыш пура. Тудым эковолонтёр-шамыч тӱрлӧ акций годым погат. Тушко школ да йочасад-шамыч ушнат.
– Ме тӱҥ шотышто кокымшо маркировкан пластик петыртыш-шамычым перерабатыватлена. Пашам тӱҥалме деч ончыч эковолонтёр-влак нунын икгай да ару улмыштым тергат. Тыгак тӱрлӧ тӱсым посна ойырат. Тылеч вара велошредер полшымо дене петыртышым тыгыдемдат да инжекторышто левыктат. Прессформыш опталын йӱкшыктарат. Перерабатыватлыме пластикын йӱкшымеке, тӱрлӧ сатум келыштараш лиеш. Ме, мутлан, брелокым, подставкым ыштена, – палдарыш эковолонтёр.
Чын погыман
Шӱкым, торым луктын шуымо деч ончыч тудым чын ойыраш шкем туныктыман. Олалаште тидлан тӱкӧ тӱсан контейнер-влакым лӱмын вераҥденыт. Тидыже кугу пашам тӱҥалаш – икымше ошкыл. Пластик шӱкшакым, пищевой отходым, макулатурым, батарейкым, яндам мӧҥгыштак посна ойырен оптыман. Нуным перерабатыватлаш йӧршӧ лийышт манын, арун погыман. Мутлан, пластик атысе кефирым йӱын пытарен огыдал, контейнерыш кудалтенда. Тудо почылтеш да моло торым амырта. Тыгай тор перерабатыватлаш йӧршӧ огеш лий. Садлан пластик шӱкшакым тӱкӧ контейнерыш мушмым, арум кудалтыман. Торым лаштыртен оптеда гын, тудым шукырак перерабатыватлаш йӧным ыштеда. Тыге йырым-йырысе пӱртӱслан да южлан шагалрак эҥгек лиеш.
Почешет эрыкте!
Кызыт калык пӱртӱсыштӧ, вӱд воктене канаш йӧрата. Тыгодым шагалже годым почешыже шӱкшакым кораҥдаш кумылан. Ер але эҥер сер воктене кодымо пластик шӱкшак вӱдыш логалын кертеш. Туштыжо тудо микропластиклан шелалтеш. Тудыжо вӱдыштӧ илыше-шамычын организмышкышт логалеш. Тидын дене нунылан эҥгек ышталтеш.
Полигоныш кудалтыме шӱкшак ужашлалтеш, варажым шӱеш. Тудат вӱдыш логалын кертеш, парыш савырна. Тидын дене пӱртӱслан да илыше организмлан эҥгек ышталтеш. Садлан мыланна полигонышто шӱкшакым шагалемдыман. Тыгай лектышыш чын утилизироватлен да перерабатыватлен шуына.
М.Ягодкинан архивше гыч налме фото-влак.
Пластик ате петыртышым шкеат поген, эковолонтёр-влаклан конден пуаш лиеш. Тудым Йошкар-Ола, Зелёный урем, 1 пӧрт, (пурла могыр пӧртӧнчыл гыч пурыман) адрес дене погат.