Тыге мура шольыжлан пӧлеклалтше ик мурыштыжо Татьяна Галкина. Татьянам Марий кундемыштына шукын самырык мурызо да уста туныктышо семын палена. Но шагал кӧ шинча, могай нелылык дене илышыштыже тӱкнашыже логалын. 2023 ийыште Татьяна йӧратыме Ваня шольыжым ӱмырешлан йомдарен. СВО-н участникше Иван Смородинов нерген поро шарнымаш лишыл еҥже, йолташыже, палымыже-влакын чоныштышт эре илаш тӱҥалеш.
Лийын тыгай марий талешке…
Ваня 1995 ий 17 январьыште У Торъял район Крешын Руй ялыште шочын. Кум ияш улмыж годым еш Шернур район Куэрсола ялыш илаш куснен. Ача ден аваже «Восход» колхозышто ятыр ий пашам ыштеныт. Ачаже Валерий Иванович механизатор лийын, аваже Людмила Витальевна дояркылан тыршен, презым ончен. Пашазе ешыште икшыват чулым кушкеш. Ваня, ача-аважым, Таня акажым ончен, мӧҥгысӧ чыла пашам ыштен моштен. Вӱтамат эрыктен, пакчаште шӱкымат кӱрын, суртышто иктым-весым тӧрлен шоген.
– Ванюш весела да поро чонан эрге кушкын. Илышыште вашлиялтше чыла нелылыкым шыргыжын вашлийын. Моткоч ару чонан лийын. Иктыланат осал шомакым ойлен огыл, кертмыж семын чылалан полшен.
Спортым йӧратен. 1-ше классыште тунеммыж годымак куштылго атлетикылан шӱмаҥын. Ече дене коштын, футболла модын. Шӱдымарий школын чапшым тӱрлӧ конкурсышто арален да эре призовой верым налын. Кугурак классыште Марисолаш эрыкан кучедалмаш дене заниматлаш коштын. 2010 ийыште Ваня эсогыл ты таҥасымаште Марий Эл Республикын чемпионжо лийын. Спорт дене кылым нигунам йомдарен огыл. Ятыр ий Йӱдвелыште пашам ыштен. Тунамат спортзалыш кошташ жапым эре муын.
Школ деч вара Ваня Йошкар-Оласе строительный техникумыш тунемаш пурен. Но тӱрлӧ амаллан кӧра техникумым коден, Москош пашам ышташ каен. А вара 2013 ийыште салтак радамыш логалын. Угарман кундемысе Дзержинск олаште Россий Армийын кӧргӧ войскаштыже стрелок должностьышто порысшым шуктен. Идалык гыч шочмо кундемышке пӧртылмеке, йолташыж дене пырля Йӱдвелыш пашам ышташ каен, стройкышто водитель лийын. Куд ий гыч, 2020 ийыште, Ванюш йӧратыме Олеся ӱдыржӧ дене ешым поген да пашаш угыч Москош кошташ тӱҥалын.
А 2022 ий 15 октябрьыште мобилизаций дене СВО-ш каяш повестке толын. Ешыжым, родо-тукымжым, а эн тӱҥжӧ – кок ияш шӱм падырашыжым коден кайымыже, конешне, шуын огыл. Но Ваня ӧрдыжеш кодын кертын огыл. Йӧратымем-влак, мый огыл гын, кӧ тендам арала, манын ойлен, – шарналта Таня акаже.
А 2023 ий 8 мартыште «Ямал» позывноян марий талешке ЛНР-се Белогоровка посёлкысо сӧй пасушто геройла вуйым пыштен. Тудын мотор пелашыже да изи Арина ӱдыржӧ тулыкеш кодыныт. Ача-аважын, акажын чоныштышт эмлаш лийдыме келге сусыр таче кечынат коржеш.
Ака ден шольо кокласе кыл нигунам огеш кӱрл
Таня, Ваня шольыжын уке лиймыжым пален налмеке, чот ойгырен. Тудын ешыже, палымыже-влак самырык ӱдырамаш верч эсогыл тургыжланашат тӱҥалыныт. Но Таня шкенжым кидышкыже налын кертын. Муро гоч шольыж дене мутлана. Ванюш, кӱшычын арале, сакле мемнам, йӧным ыштен шого манын кутыра. Шольыж деч посна чот йокрокланымыж годым видеом да фотом онча. Да шинчавӱд адакат шиждымын йога. Теве шукерте огыл акан шольыжым ужмыжо ушын. Ванюш, кеч омешем кончо, манын йодын. Ваня акажын чон йодмыжым колын да омышкыжо толын, порын шыргыжалын.
– Шольым, СВО кайыме верыш логалмеке, шуэн йыҥгыртен. Икымше бойжо деч вара мылам пӱтырен да ойлен: «Акой, ит ойгыро, мемнан дене чыла сай». Но йӱкшӧ гыч умылышым – тушто шучко. Вара 22 февральыште йыҥгыртен, кок минут наре веле мутланенна. Тиде жапыште тудо каласыш: «Акой, ме бойыш каена, пӧртылам ала уке – ом пале. Акой, мый тыйым чот йӧратем. Нелеш ит нал, йӧратымашем нерген шагал ойленам. Ава ден ачаланат мый нуным йӧратем манын каласе». Тиде тудын пытартыш йыҥгырже лийын, – йӱк чытырнен ойла Таня.
Ваня кугыеҥ-влакым пагалыше, ешыж верч тыршыше пӧръеҥ лийын. Пелашыж ден ӱдыржым шӱм вургыжын йӧратен. Арина падырашыже эн кугу куанже лийын. Чаманаш кодеш, изи ньога ача йӧратымашым шагал жап шижын шуктен.
– Ме Ванюш дене изи годсек пырля лийынна. Кушто мый – тушто тудо. Ака семын тудым эре аралаш шоненам. Кугуракше годымат «акой, мый шке чыла сеҥен кертам, мом мыйым эре аралет» манын. Марлан лекмеке, ешыштына Ксюша ӱдырна шочын. Шольым тунам чӱчкыдын мемнан деке унала толеш да Ксюшам Кися манын йӧрата, тудын дене модеш ыле.
Шольо дене йыгыр гай лийынна. Вашла кумылнам шижын моштенна. Йӧсӧ годым лач Ванялан йыҥгыртен, чон ойгем нерген каласкалем ыле. Южгунам Ванюш пуйто воктенем, шонем. Поснак – тудлан мурым мурымем годым. Тений шошым Йошкар-Олаште эртаралтше «А ну-ка, ӱдыр-влак» конкурс годым шольымын мый денем пырля улмыжым шижынам. Мураш тӱҥалмекем, микрофон йӧрталте, тугеже Ванюшем пеленем улат манын шонал тышым, – каласкала ака.
Кредалмаште лӱддымылыкым ончыктымыжлан марий талешке Иван Смородиновым Патырлык орден дене палемдыме. Кажне ийын Шӱдымарий школышто ту дын лӱмеш шыже куржталмаш эртаралтеш. Салтак, герой, эн сай эрге да шольо, йӧратыме пелаш да ача, поро йолташ Ваня нерген шарнымаш эре илаш тӱҥалеш.
Татьяна Галкинан альбомжо гыч налме фото-влак.