Усталык паша чонжым ырыкта

Ялыште, селаште кодаш шонышо еҥ садак чонлан келшыше пашам верештеш, илен лекташ, ешым пукшаш-йӱкташ ситыше пашадарымат налеш, эсогыл шке мастарлыкымат ий еда нӧлтен толеш. Тыге мутем Морко район Унчо селаште шочын-кушшо, У Торъял посёлкысо тӱвыра да каныме пӧртыштӧ пашам ыштыше семмастар, марий эстрадыште палыме мурызо Дмитрий Афанасьев нерген лиеш.

Ачаж гае шокташ мастар

Дима дене мутланен, тудын мурыжым колыштын, уло творческий пашажым шотыш налын, кӧргӧ виян улмыжым умылышым. Тудо шонен пыштымым садак илышыш пурта, йӧратыме пашам чон йӱлен ышта, саман дене иктӧр ошкылеш. Сем тӱняште рвезе шкенжым муын.

Дима шуко шочшан ешыште шочын-кушкын. Ача-аважын латик шочшо лийын. Но кокытшо изинек илыш дене чеверласеныт. Дима ешыште − эн пытартыш икшыве. Тудо йочаж годсек усталык шӱлышан кушкын. Ачаже Унчо ялыште ик эн тале гармоньчо лийын улмаш. Шоктен моштымо мастарлык ача деч Тамара, Сергей, Эрик да Дима йочаже-влаклан куснен. 2-3-шо классыште тунеммыж годым Дима баян дене шокташ тӱҥалын.

«Ачамым ончен шокташ кумылаҥынам. Чаманаш логалеш, тудо илыш дене чеверласен. Авамат моткоч сылнын мура.  Изиэм годым Тамара акам баян дене ик мурым шокташ туныктен. Туддеч вара баян почеш шомаклан шке семым келыштараш тӱҥальым. Кумшо классыште тунемме годым поэтессе Зоя Висвисын «Авамлан» почеламутшылан семым возышым да шкеак мурышым. Варажым олашке, районышко, кеч-могай пайремышке мыйым наҥгаяш тӱҥальыч. Баян кугу, а мый изи улам. Шоктымем годым тушеч пел вуем гына коеш ыле.

А Сергей ден Эрик изам-влак Унчо селасе «Ший памаш» инструментальный вокальный ансамбльыште шоктеныт. Тудым Эрик изам шкеак чумырен. Изирак лийынам да мыйым огыт пурто ыле. Сандене  тушко шылын-шылын коштам ыле. Теҥгыл йымач шоктымыштым колышт киенам. Нуным ончен, гитар, варажым синтезатор дене шокташ тунемынам. Варажым ты ансамбльыште «Юмын ӱдыр», Раисия Данилован мурымо «Аваем» муро-влакым баян почеш шоктен муренам», − ойла Д.Афанасьев.

Паша корно − тӱрлӧ верлаште

Еҥым ончен шокташ тунемме − тиде икте, но теорийым садак палыман. Унчо селаште йочасад пелен Морко посёлкысо музыкальный школын филиалже верланен. Дима тушто 5-9-ше классла марте тунемын, ното дене пашам ышташ тӱҥалын. 9-ше класс деч вара Йошкар-Оласе И.С.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжышке тунемаш пурен улмаш. Но кок ий шинчымашым налмеке, армийышке каен. Службо гыч пӧртылмеке, умбакыже тунемаш кумылжо лийын огыл. Тыге кугу оксам ышташ манын, Озаҥ олашке кудалыштын. Но рвезын чонжо садак усталык корнышко ӱжын. Тыге тудо шочмо кундемысе клубышто тыршаш тӱҥалын да «У вий» ансамбльым шкеак чумырен. Тиддеч вара паша корныжо тӱрлӧ вере шуйналтын. Тудо Республикысе Марий тӱвыра рӱдерыште, Москошто, У Торъял район Чӱксола тӱвыра пӧртыштӧ, У Торъял посёлкысо тӱвыра да каныме пӧртыштӧ ыштен.

«Марий тӱвыра рӱдерыште техник, йӱк оператор лийынам. Лач тунам марий эстрадысе шуко мурызо дене пеҥгыде кылым кучаш тӱҥалынам. Тыште ик палыме йолташ компьютерыште улшо посна программе почеш, синтезаторым кучылтде, мурым возаш туныктен. Ик жап гыч Моско олаште складыште комплектовщик лийым. Паша деч вара компьютерыште семым возенам, аранжировкым ыштылынам. Москошто эртаралтше мастер-класслаште урок-влакым налынам.

Но чон шочмо кундемышке ӱжын. Тыге 2014 ийыште Йошкар-Олашке пӧртыльым да Марий тӱвыра рӱдер пеленысе бард Геннадий Григорьевын «У муро» студийышкыже кошташ тӱҥальым. Тудо жапыште тушто «Эр кече» ансамбль чумыралтын ыле. Мый тушто баян дене шоктенам. Ансамбль дене республик мучко гастроль дене кудалыштын, У Торъял кундемыш миен лектынам да, илен-толын, тышанак кодынам. Тунам Чӱксола клубышто концертым шынденна. Мылам «Первый май» колхозын председательже Аркадий Арсентьевич Новиков ден верысе клуб вуйлатыше Зоя Ивановна Демидова ялышке толаш темлышт. Эн ончыч ола гыч ялышке илаш куснаш ӧрмалгенам ыле. Тылзе шонен коштынам. Мылам тыште илаш да пашам ышташ чыла условийым ыштеныт. А олашке куснаш чон ынде огеш шупш», − ойла Д.Афанасьев.

2018 ийыште Дима У Торъял посёлкысо тӱвыра пӧртышкӧ йӱк режиссёрлан пурен. Кызыт рвезын шке студийже уло. Тудым чумыраш полшымылан Дмитрий Афанасьев «Первый май» колхоз председатель Аркадий Арсентьевич Новиковлан таушта. Тушто семмастар йӱкым, мурым воза, аранжировкым ышта. Репертуаржым у муро дене пойдара. Вет тудын кажне ийын у мурыжо-влак калык ончыко лектыт.

Кум ий ончыч пырля пашам ыштыше Лиана Смирнова дене ушненыт. «Семэҥер» еш ансамбльым чумыреныт. Кызыт Дималан − 33 ий. Тудын ик эн кугу шонымашыже − 35 ияш лӱмгечыже вашеш У Торъял посёлкысо тӱвыра да каныме пӧртыштӧ кугу концертым ончыкташ. Тек рвезын шонымашыже шукталт толеш, усталык корныжо волгыдо лиеш.