Йошкар-Ола гыч Параньга могырыш кудалме годым корно ӧрдыжтӧ Шернур районысо Койсола да Кугэҥер ял-влак кодыт. Нине кок ялым школ уша. Школ пӧрт ожнысо илышым шарныкта. Кызытше жапыште тыгай тошто зданий шагал.
Тиде школ 1874 ийыште почылтын. Ондак тудо еҥ-влакын пӧртлаштыже верланен. 1914 ийыште церковно-приходский школлан зданийым чоҥеныт. Тачат туштак Кугэҥер администрацийыш пурышо ялла гыч тунемше-влак шинчымашым погат. 2019 ий шыжым школлан 145 ий темын.
Кызыт школышто 1-9-ше класслаште 63 йоча тунемеш: 35 йоча кугурак да 28 тӱҥалтыш класслаште. А шымше классыште тушто кум йоча гына шинчымашым пога. Коллективыште лу туныктышо тыршен пашам ышта.
«Класс-влак ожнысо гаяк улыт: кӱкшӧ, волгыдо, йоҥгыдо. Но пӧлем-влакым ырыкташ пу шуко кӱлеш. Йӱр вӱд леведыш вошт вита», – каласыш школ директор Н.А.Вершинина.
Йоча-влак урок деч вара Койсола клубыш «Мир танца» кружокыш, книгагудыш коштыт. Школышто «Умелые ручки», «В гостях у сказки» кружок-влак улыт шахмат. Спортым йӧратыше-влаклан футбол, ече да куштылго атлетике дене занятий-влак эртаралтыт. Йоча-шамыч таҥасымаште сеҥыше радамыш эре гаяк логалыт, грамот ден медальым налыт. Тидыже – физрук Вячеслав Валентинович Берниковын суапше. Тудо тунемше-влак деч пеҥгыдын йодеш, но кажныжым шке йочаж семын йӧрата.
Школышто изирак книгагудо уло. Тудлан Г.И.Мустаева вуйын шога. Галина Игнатьевна тӱрлӧ выставкым ямдыла, у книга-влак дене палдара. Тудо пайрем-влаклан келшыше мероприятийым эртара.
Тыгак компьютер класслан изирак верым ойырымо. Программе почеш тунемше-влак 7-ше класс гыч арняште ик шагат дене информатикым тунемыт. Шуко огыл гынат, шым компьютер уло.
Кажне ийын июньышто школ пелен лагерь пашам ышта. Тушко 20-25 йоча коштеш. Нуным лагерьыште лиймышт годым пукшат-йӱктат, тӱрлӧ модыш-влак дене модыктат. Тыгодым школ пакчаште кок шагат наре пашам ыштат. Пакчаште кешырым, ковыштам, пареҥгым куштат.
«Кызыт школ пеленысе пакчаште паша нелырак кая. Йоча-влак шагалын улыт, пашам изиш ӧрканенрак ыштат, сандене шуко пашам туныктышо-влаклан ышташ логалеш»,– ешарыш школ директор Наталья Андриановна.
Чыланат у школым чоҥымым вучат. Туныктышо-влак, кызытсе жаплан келшыше оборудованийым кучылтын, сай да оҥай урокым эртараш шонат. Кызыт изиш йӧндымӧ. У школлан проект ямде: ик пачашан кугу пӧрт лийшаш. Верым ойырымо: Кугэҥер ялозанлык предприятий правлений ончылно. Мландым да верым тергыше комиссий толын, вискален каен. Ынде у школым вучаш веле кодеш.
Наталья Андриановна Вершинина директорлан 2012 ий годсек ышта, а школышто 25 ий туныкта. Тудо Пошкырт кундем Мишкан район Озерка ялыште шочын кушкын. Арзамат школым тунем пытарымеке, Марий пединститутышто марий да руш йылме ден литературым туныктышо лийын лектын. Кӱшыл шинчымашым налмеке, вигак ты кундемысе качылан марлан лектын. Ик ий Кугэҥерысе йочасадым вуйлатен. Вара Койсола школыш пашаш куснен. Директор лиймеке, марий йылме да литературым веле туныкта, но йоча-влакым эреак тӱрлӧ конкурслашке да олимпиадылашке ямдыла.
«Директор лияш куштылгыжак огыл. Тудын пашаже шинчалан койдымо», – каласыш Н.Вершинина.
