Тений мартыште Пошкырт кундем Октябрьский олаште «Эрвел Марий» марий национально-культурный автономий почылтын. Тушто Л.Т.Кильмухаметова – вуйлатышын самырык-влак дене паша шотышто алмаштышыже. Лариса Тимиргареевна – туныктышо, Октябрьский оласе 13-шо №-ан школышто пашам ышта.
Аважын корныж дене
Л.Кильмухаметова Шаран район Мещер ялыште шочын. Ачаже профессий дене – агроном, аваже математикым туныкта. Ешыштышт кум ӱдыр кушкыныт: Ларисан Марина ден Татьяна шӱжарже-влак улыт.
– Ончыч шке ялысе школыш тунемаш коштынам. Алгебра ден биологийым пеш йӧратем ыле. Школ илышыш чолган ушненам. Тӱрлӧ спорт мероприятийыште шкемым тергенам: теннис, баскетбол дене модынам, ече дене коштынам, районысо таҥасымашлаште ӱчашенам. 10-11-ше класслам Шаран селасе 1-ше №-ан школышто профильный педагогический классыште тунемынам.
Авам семын туныктышо лияш шоненам. Изиэм годым тудын уроклашкыже чӱчкыдын коштынам. Мӧҥгӧ толмекем, шкежат школла модынам. Ончыч «тунемшем-влак» курчак-шамыч лийыныт, вара йолташ ӱдырем-влакым туныктенам. Нунылан лӱмын изи тетрадь-влак ден журналым ыштенам. Урокым вӱдем, чырыклан иктешлыше оценке-влакым луктам ыле. Туныктышо-влак мыланем эре келшеныт. Шке пашаштым йӧратыше, пеҥгыде койыш-шоктышан улыт, шинча йӱлен пашам ыштат. Мемнан ялысе школыштына лач тыгай-влак тыршат. Вет йоча туныктышын кумылжым иканаште шижеш, — каласкала Л.Кильмухаметова.
Туныктышо лияш шонен, Л.Кильмухаметова Бирск оласе кугыжаныш социально-педагогический академийыш тунемаш пурен. Дипломым налмеке, Шаран районысо Яммат ялысе школышто пашам ышташ тӱҥалын. А 2012 ий гыч Октябрьский олаш илаш куснен да тусо 13-шо №-ан школышто туныкта.
– Икымше паша кечем, икымше урокем нигунам ом мондо. Лӱдынам, тургыжланенам, ойгыренам, тунамак чонем куан дене темше лийын, вет мыят ынде туныктышо-влак радамыш ушненам. Тиде профессий куштылго огыл, тыйын ӱмбалнет – моткоч кугу ответственность. Тыгодымак усталык шӱлышан лийман, шкем эре шуарыман. Тунемше-влакым тунемаш кумылаҥден шогыман. Кажне икшывын кӧргӧ тӱняж дек корным кычал муаш тыршыман. Кунам йоча урокыш куанен, шинча йӱлен коштеш, туныктышылан тиде – эн кугу сеҥымаш, – манеш самырык туныктышо.
Кызытсе саманыште икшыве-влак шукырак палат, вожылын огыт шого. Нуно изинек кӱкшӧ технологийын лектышыж дене пайдаланен кушкыт: ача-ава-влак интерактивный модышым налыт пуат, варарак компьютерыште модыш-влак нуным сымыстарат, моло гаджет дене пайдаланат. Йоча-влак кызыт шагалрак лудыт, йолташ дене вашлийын кутырымо олмеш жапыштым интернетлан пӧлеклат. Тыгай жапыште туныктышылан икшывым тунемаш кумылаҥдаш куштылгыжак огыл. Тидым Лариса Тимиргареевна сайын пала.
Еш — еҥертыш
Л.Кильмухаметовалан еш – ӱшанле эҥертыш, кеч-могай тӱҥалме пашаште полыш. Индеш ий ончыч тудо Денис Станиславовичлан марлан лектын. Нунын куд ияш Ульяна ӱдырышт ден кок ияш Святослав эргышт кушкыт.
– Кызыт йоча дене шинчем. Вашке эргынат йочасадыш кая, – ойла озавате. – Пелашем вахте йӧн дене пашаш коштеш. Кунам тудо паша гыч пӧртылеш, мӧҥгыштына – эре пайрем. Денис ятыр пашам ыштен мошта, икшывына-влакымат тыгаяк лияш туныкта. Пырля кормушкым ыштена, пеледышым шындена, кеҥежым пакчаште тӱрлӧ саскам ончен куштена. Каныш кечын икшыве-влак дене пырля пӱртӱсыш лектына: поҥгым, емыжым погена, пӱя воктене колым кучена.
Марий улмыж дене кугешна
Тений шошым Октябрьский олаште «Эрвел Марий» национально-культурный автономийым почмо годым организацийым вуйлатыше Р.А.Султангареева Лариса Тимиргареевналан йыҥгыртен да автономийыш ушнаш ӱжын, самырык-влак дене паша шотышто алмаштышыжлан шогалаш темлен. Л.Кильмухаметова вигак келшен. Ты автономийын тӱҥ пашаже – марий йылмым, тӱвырам, йӱлам аралаш да вияҥдаш.
Лариса Тимиргареевна школлаште «Эрвел Марий» МНКА нерген палдарыше лекций-влакым лудеш, йоча ден нунын ача-аваштым ты мер организацийыш да эртарыме мероприятийлаш ушнаш ӱжеш.
«Эрвел Марий» организаций шочын веле гынат, Пошкырт Республикыште эртаралтше мероприятийлаш чолган ушна. Кажне гаяк мероприятий гыч чапкагаз да таумут дене пӧртылыт.
– Мый марий улам. Шочмо йылмым кажне еҥ палышаш, шонем. Йылмынам, тӱвыранам палаш да аклаш, перегаш тӱҥалына гын, калыкнан ончыкылыкшо волгыдо лиеш. Тыгодым пошкудо калыкын йылмыжымат, тӱвыражымат пагалыман, – манеш Л.Кильмухаметова.
Лариса Тимиргареевна дене кугешнаш гына кодеш. Тудо шке марий йылмыжым пала да акла, молымат тидлан кумылаҥда. Ӱшаныме шуэш, тиде чолга марий ӱдырамаш дене эше ик гана веле огыл Пошкырт кундемыштат, Марий Элыштат вашлийына.
Еш альбом гыч налме фото-влак.