16 апрельыште Россий тӱвыран сулло пашаеҥже, Марий Элын сулло журналистше да историй шанче кандидат А.С.Абдуловлан 60 ий темын.
Мер пашаште шуктымо сомылжым шотыш налын, шукерте огыл тудым «За заслуги перед Марий Эл» орденын медальже дене палемдышт. Ик эн кугу надырже — «У вий» ушемым да «Кугарня» марий газетым шочыктымаш. Газетнан икымше редакторжо семын Александр Саликович шке йырже улшо уста марий еҥ-влак дене пырля самырык-влаклан лекташ тӱҥалше у савыктыш дене уло марий калыкым палдарен кертын. Вара «Саман» альманах, Колумб лудмаш пайрем, «Сурт-пече» газет да ятыр моло у сомыл тудын шочшыжо лийыч.
А.С.Абдулов 1999 ий годсек «Марий Эл» газет редакцийым вуйлата. А печать пашаште 30 ий утла тырша.
Кок пачашан пӧрт
— Александр Саликович, вуйлатышын чапле пӧртшӧ лийшаш, шонем. А те могай ийготышто посна пӧртан да сурт-печан лияш шонен пыштенда да тиде шонымашышке кузе шуында?
— Пӧртым чоҥаш сӱретче Иван Ямбердов таратен. Йолташем-влак кокла гыч тудо эн ончыч пӧртым нӧлтыш. Пӧртшӧ Изи Какшан эҥер сер воктене лийын, мыланем ты вер пеш келшен. Порын кӧранем ыле Ямбердылан. Варажым вес йолташемат, Евгений Петров, Семёновка селаште пӧртым чоҥаш пиже. Тушко мый кажне кечын гаяк ончаш коштынам. Когыньыштым ончен, шке пӧртыштӧ илаш шонымаш шочын. Мландым кушто налаш шонкаленам…
Ме самырыкна годым пелашем дене Йошкар-Олаште огыл, а Семёновка селаште тӱшкагудышто иленна. Пелашем СПТУ-што пашам ыштен. Тунам Советский районысо Кадам вел марий пӧръеҥ Иван Дмитриевич Беляев сельсовет вуйлатыше ыле. Тудо икана мыланем темлен: «Айда мландым нал, пӧртым чоҥо». Шкежат Семёновкышто пӧртым чоҥен ыле.
Тыге Савино ден Семёновка кокласе пасушто мландым нальым. Ик ий эрта, весе, кумшо — участке шога… Фундаментлан блокым конден пыштенам, но пӧрт ок чоҥалт. Тунам Беляев Гагарин урем мучаште вес мландым пуыш. Тыгак жап эрта, а тушко мийымат ок шу, вер огеш келше. А варажым Иван Дмитриевич мылам йыҥгырта да манеш: «Тол, эше ик верым ончыктем». Пачерем деч тора огыл, 400 метр гына. Ончыч тушто Семёновкысо тӱҥалтыш школ лийын, вара яраш кодын. Ик-кок участкыште пӧртым чоҥат ыле. Ты участкыште 2000 ийыште мландым нальым.
Эн ондак печым шогалтышым, варажым мончам, тавым ыштышым. Пакчам кӱнчена, саскам шындена, но пӧрт уке. Икана пачерыште шонен кием: адакат лу ий эртыш, 50 ий темеш, илыш кая, а кунам пӧртшым ыштен шуктем? Эн ончычак мыняр окса кӱлмым шотлен луктым да, банкыш каен, 400 тӱжем теҥге кредитым нальым. Туддене кермычым, чодырам конден пыштышым. Варажым эше ик кредитым налаш логале. Тыге 4-5 ийыште чоҥен шындышна. Икымше пачашым кермыч дене ыштыме, кокымшым — брус дене. Пелашем дене тушто ынде вич ий илена.
Хобби
— «Кто есть кто» энциклопедий книгаште Тендан хоббида ӱстембал теннис манын возымо. Теннис дене кушто модыда? Але бильярд мӧҥгыштыда уло?
— Ны теннис, ны бильярд мӧҥгыштем уке улыт. Ӱстембал теннис дене самырык годым модынам. Тидлан шочмо ялысе (Пошкырт кундем Мишкан район Арзамат) клубышто тунемынам. А вара Семёновкысо СПТУ-шко кажне кастене модаш коштынам. Икана профтехучилище пашаеҥ-влак коклаште республикысе таҥасымашыште участвоватленам. Кокымшо верым пуынешт ыле, но мый ты системыште пашам ыштен омыл, сандене таҥасымаш гыч кораҥаш логале.
Бильярд дене модаш школышто тунемме годым кумылаҥынам. Кызыт южгунам погынена да Иван Ямбердовын мастерскойыштыжо бильярд дене модына. Иван Михайлович теннис да бильярд дене моткоч сайын модеш. Иктаж пел ий ончыч туддене Шкетан лӱмеш Марий драмтеатрысе ик пӧлемыште ӱстембал теннис дене модын ончышна. Ончычсо чемпион семын сеҥем шонышым, а Иван Михайлович мыйын гаяк виян модеш улмаш.
Книга
— Могай книгам лудаш йӧратеда?
— Мӧҥгыштӧ моткоч шуко книга погынен. Публицистический, исторический статья-влакым чӱчкыдынак лудам. Ожно детективым шуко лудынам. Кызыт чыла тидым утларакшым Интернетыште ончем. Ильф ден Петровын «Двенадцать стульев» ден «Золотой телёнок» романыштым ятыр гана угыч лудынам. Историй сынан детектив-влак, поснак американ писатель Джеймс Чейзын возымыжо, утларак келшат. Тыгак совет учёный Лев Гумилёвын научный пашаже-влакым чӱчкыдын кидышкем налам.
Икымше паша
— Институт деч вара икымше должностьда — воспитатель. Палыме шуэш: кузе тыгай пашалан келшенда?
— Марпединститут деч вара сайын тунемше-влак куш пашам ышташ кайышашым шке ойырен налын кертыныт. Тунам Сергей Бердикаев (группышто кок рвезе лийынна) йолташем дене олаштак кодаш кутырен келшенна ыле. Лачак Йошкар-Олаште спортивный направлениян 2-шо номеран интернат-школ почылтын. Кызыт ты верыште Политехнический лицей верланен. Коктынат воспитательлан пурышна. Пашам августышто тӱҥална, а октябрьыште мый армийыш кайышым. Тушеч пӧртыльым да «Марий коммуна» газет редакцийыш пашаш пурышым.
Вуйлатыме сомыл
— Ачада колхоз председатель лийын. Вуйлатыме койыш тудын деч куснен мо?
— Чынак, тыгай койыш-шоктыш ачам деч куснен, наверне. Шукерте огыл ачам нерген уверым «Память народа» сайтыште кычал муым. Мӧҥгыштӧ кум боевой орденже уло. А могай подвиглан тудым налмыжым ойлен огыл, тунам мый изи лийынам. Кызыт тидым шымлем. Сапёрный взводын командирже лийын. Ныл гана сусырген.
Пӧртылмекше ачам, Салек Абдулович, кужу жап, Калинин лӱмеш колхозышто (тиде Кугу Соказаште) председатель лийын. А вара тудым Арзамат ялыш колтеныт, «Рефандинский» совхозышто отделенийым вуйлатен. Но ӱмыржӧ кӱчык лийын, 52 ияш колыш.
Ешыште
— Ӱдырда-шамыч кызыт кушто илат да пашам ыштат?
— Ирина Йошкар-Олаште ила, Верховный Судын ик подразделенийыштыже пашам ышта. Айвика Арзамат ялысе йолташемын эргыжлан марлан лектын. Ешыж дене Уфаште ила. Тушто пачерым налыныт. Нунын ныл ияш да ик ият пелаш йочашт уло. Сандене кок эрге уныкана кушкеш.
— Ешыштыда могай йӱла уло?
— У ий деч ончыч кажне ийын уло еш дене пельменьым ыштена. Ондак ялыште тыгай йӱла ыле. Ынде тудо мемнан ешыш куснен. Кызыт кумытын: мый, пелашем да Ирина ӱдырна — ты кочкышым У ий пайремлан ситышым ыштена. Шылым шке ямдылем, шкемын рецептем уло. А 31 декабрьыште эн ончыч У ийым 22 шагатлан палемдена (тунам шочмо кундемыште у ийым вашлийыт), вара — 24 шагатлан.
Эн шерге
— Илыш Тыланда могай кугу наградым але пӧлекым пуэн?
— Марий газет редакцийыш логалмемым ик эн кугу пӧлеклан шотлем. Вет вес семынат лийын кертын. Школ деч вара Марий политехнический институтыш лесохозяйственный факультетыш тунемаш тольым, но пурен шым керт. Тунам совхоз мемнам кум тылзылан Волгоградысе трактор заводыш колтыш. Мый тушто кодам гын, илышем вес семын савырна ыле. Волгоград гыч толмеке, шофёрлан тунемаш пурышым. Мыят йолташем-влак дене пырля водительлан пашам ыштен кертам ыле. А пӱрымаш мыйым Марпединститутыш руш-марий пӧлкашке конден. ДОСАФ-ыште тунемме годымак экзаменлан ямдылалтынам, марий сылнымутым лудынам. Сандене эн кугу наградылан марий культурышто, газет редакцийыште пашам ыштемым шотлем.
А.С.Абдулов 60 ияш лӱмгечыжым пашам ыштыме редакцийыште да мӧҥгыштыжӧ пайремлен. Эртыше лӱмгечыда дене, Александр Саликович!