«Кугарня» газетын ончычсо корреспондентше Юрий Григорьев шарналта:
– 1991 ийыште нылымше курсышто тунеммем годым мыйым А.С.Абдулов «Кугарня» газет редакцийыш шкеж деке шупшыльо. Александр Абдулов, Геннадий Гордеев, Юрий Байгуза, Тимофей Петухов да молат «Кугарнян» икымше номержым савыктен лукна. Типографийыште конвейерыште почела-почела газет лаштыкын волгалтмыже – тачат шинча ончылнем. Тушто «1991 ий, 5 июль» манын возалтын. А такше 4 июль кастенак газет ош тӱням ужо.
«Кугарняште» «Муро тошкалтыш» лаштыкым икымше гана Гена Гордеев ямдылен ыле. А вара мылам кучыктен пуыш. «Юра, тиде лаштыкым ынде тылат ямдылаш. Арам огыл муро кумылан рвезе улат», – мане. Александр Абдуловынат тыгаяк шонымашыже улмаш. Мый уло кумылын кöнышым. А вара ответственный секретарь, драматург Ю.Байгуза «Мыскара сонар» лаштыкшымат мылам кусарыш. Тӱҥалтыш пашам нине кок лаштык денак кылдалтын ыле. Эше «эрыкан темыланат» серымем пеш шуын.
Тӱҥ редактор А.Абду-лов практике деч варат мыйым пеш кодынеже ыле. «Каяш ит вашке. Шоналте», – мане. Но мый шке шонымашем дене иленам. Нине виян журналист-влак коклаште ала-молан «поч» улмем гай чучын. Садланат тушеч каенам, «Ямде лийыште» да Марий радиошто ыштыме деч вара 1993 ийыштак «Кугарняшке» угыч пöртыльым. Вием ситыше манме ӱшаным тунамат эше шижын омыл. Эре шуаралташ, вияҥаш кӱлын.
Но подпискым, тиражым ешарен толмаште «Кугарня» газетын лӱмжым республик мучко веле огыл, марий-влакын тӱшкан илыме öрдыж кундемлаштат чапландарымаште надырнаже кугуак. Пеш шуко оҥай историй-влак лиеденыт. Мутлан, Татарийыш марий яллаш миенна ыле. Кöлегешышкыже мемнан деч ончычак Юрий Русанов, Гена Сабанцев да молат миеныт улмаш. Чапле, мотор, чатка марий-шамыч шкешт нерген сай шарнымашым коден шуктеныт. Меже миенна веле – «Кугарня» да «Кугарня» гына шокта.
А вес ганаже самырык журналист-влак Надя Дмитриева, Михаил Матвеев, мый да пырля мийыше марий шинчанужшо, юзо Юрий Ямбатров, клублаште мастарлыкым ончыктен, калыкым куандарышнак. Юра Ямбатровшо еҥ-шамычын шинчаштым лума, да нуныжо гипноз вий йымакет логалыт. Буймо ялыште, мутлан, ик кугу, таза пöръеҥын сценыште изи йочалак «джин-джин-джин!» малдалын, изи модыш машинам ошмаште шӱкышыла «кудалыштмыжым» чотак воштылыныт. Эше вет, «тӱт-тӱт!» ман кычкыралын, сигналжымат пуаш огеш мондо! Межат утен каен йывыртенна, куаненна да люргеннат, манаш лиеш.
Буймо кундемже, ох, могай сöрал! А ӱдыр-шамычше!.. Мыйжынат тунамже, шӱйым шуйдарен, вуйым чот нöлталын, ял уремын кужытшым висен, чевер ӱдыр дене йымыжан кутыралтал ошкыл колтымем шуын. Мыйже тыгаяк эре лийынам шол – кутыралтен ошкылмемат ситен. Садлан йолташем-шамыч эсогыл кызытат шарналтен шыргыжалыт. Эше шуко тӱрлö оҥай тунамже лиеден. Мемнан кугарнязе Надянаже – пеш чевер-мотор самырык ӱдырамаш. Верысе каче-шамыч, ох, кузе тудын почеш куржтал толашышт!
Пошкырт велыштыже Мишкан районысо Тöҥгак ялыште шуко гана лиеденна. Эсогыл верысе калык ден «Кугарня» коклаште КВН-ат эртаралтын. Тӱҥ редакторна А.Абдулов шкежат участник семын лектын, КВН модмаште вийжым пырляште тергыш. А.Эманова тӱрлö конкурсым моштен эртарен, муралташат тудо мастар. Тöҥгак ялыштыже Вячеслав Абукаевын шочмо Вера шӱжарже да тудын Алыксий пелашыже, кажне гана мемнам шке тукымышт семынак ужын, пукшен-йӱктен, малтен, кажне гана сай унам ыштен колтеныт. Поро кумылышт огеш мондалт! Концерт годым веле огыл, корныштат ме шкенан гимным муралташ йöратенна.
Пошкырт велне Арзамат – Александр Абдуловын шочмо ялже. Тушкат кодшо курымын 90-ше ийлаштыже «Кугарня» газет гыч погынен миенна. Концертна сайынак эртен. Вара тӱҥ редакторнан мöҥгыжö унала тарваненна. Ончена: культур пöрт деч тораштак огыл рвезе шога, гитарым шокта, мурыжым мура. Ох, вет семже ямле! А тиде рвезыже Влад Николаев улмаш. Векат, кумылжым нöлталын коденна. Муро искусствылан тудо угыч чот шӱмаҥе. Марий эстрадын шӱдыржö семын муро каваште кӱш нöлталте.
Пошкырт велныже тыгаят лиеден: ик ял гыч весыш теле кастене, имньым кычкен, терыш рӱжге шинчын кудалынна. Гармонемжым йоҥгалтаренам веле! Тер мура, ме мурена! Мочол сöрале вет йырваш!
Концертым сöраста-раш гармонь, гитар дене веле огыл, тыгак шӱвырым (тудым Российын сулло артистше Георгий Максимович Пушкин шкенжыным мылам тӱрыс ӱшанен пуэн колтен ыле), шиялтышым, шун шӱшпыкым пелен налын, сценыш лектын, марий калык сем дене палдаренам. Марий калык семӱзгар-влак нерген каласкалем – шкеак шокталтен колтем. Але вара сöрал огыл?! Пешак йöрале… Марий калык семлан шке шотан «попурри» манмет лийын.
Иканаже Пошкырт велышкак «Ончыко», «Ямде лий», «Марий Эл», «Кугарня» савыктыш-влакын пашаеҥышт рӱжге миен лекна. Поэт В.Осипов-Ярча – пеш уста, писатель Юрий Галютин-Ялзак… «Кугарня» гыч тӱҥ редакторнат миен ыле. Чӱчкыдын тыге лектедыме, но шукыж годым – изи тӱшка дене. «Мобильная группа» манмет ыле. «Усталык десант» манынат ойленыт мемнан нерген… Садлан мыйже кокланже мыскара йöреак «Ме десантник улына!» манынат колтенам.
Ме калыкше тыгай улына: концертлаште, вашлиймашлаште чыла шке гычак шокташ да мураш йöратена, фонограммым монь огына мокто. Тыгаяк лийынна, тыгаяк эрелан кодынна. Марий кундемыштат тыге шуко вере миен коштмо.
Теве Советский районышто Кугунурыш «хлебовозко» будко кöргыш шинчынат кудална. Пешак шокшо, свежа кинде сукыр семынак аклен вашлие верысе калыкат! Советский районыштак вес ялыште «Беларусь» трактор дене, прицепышкыже олымым шаралтен, кӱзен шинчын, умбакыже, пошкудо ялышке, кудал колтышна. Шыже лавырат самырык-шамычлан – нипочём!
Тыге «Кугарня» газетын пашаеҥже-влак (эше вет «У вий» ушемын чолга еҥже-шамычат лийынна) калык дене вашлиймашке вашкенна. Лиялтын, ял гыч ялыш йолынат ошкеденна. Тиде жапым мый кызыт кугу куан дене шарналтем.
Редакцийын архивше гыч налме фото-влак.