25-27 июльышто Татарстанысе Кукмор район Уял ял шотан илемыш пурышо Сэҥер ялыште ты республикыште илыше марий-влаклан Марий самырык тукым слёт лийын.
Тудым Татарстан Республикысе марий-влакын калыкле тӱвыра автономийышт, Калык-влакын молодёжный ассамблейышт да «Ший эҥер» тӱвыра рӱдер эртареныт.
Сэҥерыште
Сэҥер ялыште 2018 ийыште чолга ӱдырамаш-влак О.Санникова ден Е.Абдуллина «Ший эҥер» автономный коммерческий огыл организацийым регистрироватленыт да кок грантым возеныт. Сеҥен налме окса дене «ХХ курым тӱҥалтышысе марий сурт-пече» музейно-этнографический комплексым кок ийыште чоҥен шынденыт.
Слёт нерген каласкалаш Ольга Санникова деч йодым:
– Тений Курыкмарий районышто эртарыме Марий самырык тукым слётым да Саранскыште лийше «Школа лидеров» финн-угор слётым эскеренам. А Татарстанысе марий-влакын автономийышт «Тӱвырам арале» слётым ялыште эртараш шонен пыштен, вет йӱлана ялыште вожаҥын, тыге ыштымым чынлан шотлем. Тыште ме шкеннам да пошкудо дене кылым вес семынрак шижына, тыште кугезына-шамыч иленыт…
А марий сурт-печыштына слётлан келшыше йӧн улмо организатор-влакын йодмышт дене келшен толын. Тыште паркым, сценым, унагудо сынан кок пӧртым, спортплощадкым келыштарыме, аппаратурна сай.
Мыланем самырык-влак путырак келшышт. Тышке республикыштына илыше ушан-шотан, вий-куатан ӱдыр-рвезе-влак погыненыт. Ты форумышто налме шинчымашым нуно кӱлеш семынак вуйышкышт пыштеныт, шуко йодыштыныт, вигак ончыкылан планым ыштеныт. Чыла тидыже шкаланышт да районыштлан кугу пайдам налмышт нерген ойла. Нуно грантым возаш да туддене пашам ышташ тӱҥалыт манын шонаш ӱшан шочо.
Планыш пуртымо чыла уна ден эксперт-влак толыныт. Татарстанысе ресурсный рӱдер гыч Зульфия Сафина – грант толкынышто кугу специалист – деч уверым налмым кӱкшын аклем. Марий Эл гыч Володя Матвеев толын ыле. Тудо шке проект-влакым кузе СМИ-ште ворандарыме нерген каласкален. Слётышто автономийын темлыме планым тӱрыснек шуктымо. Самырык-влак шукылан тунемыныт.
Ик эн поро шарнымашым тулото коден. Икымше кастене тудым марий сурт-пече воктенак ыштышна. А вес кечын кум меҥге торашке Йӱштӧ Памаш ял воктеке йолын ошкылынна. Тушто эшеат сылне ыле: мотор вершӧр, пӱртӱс, умыр кас, воктенак памаш чыргыктыме йӱк шокта. Самырык-влакын шке шонымашыштым уло кумылын каласкалымыштат шӱм-чонеш сай кышам кодыш.
Пайремле кумыл
Слётыш Озаҥ ден Набережный Челна олала, Агрыз, Кукмор, Алабога, Мамадыш, Арск районла гыч 18-35 ияш самырык-шамыч ушненыт. Нуно чыланат Татарстанысе марий-влакын калыкле тӱвыра автономийыштын чолга еҥышт улыт. Слёт икте-весе коклаште кылым пеҥгыдемдаш, шинчымаш дене пайлалташ да марий калыкын поянлыкшым да йӱлажым кумдан шараш полшен да полша.
Участник-влакым саламлаш Татарстанысе Калык-влакын молодёжный ассамблейыштым вуйлатышын пашажым шуктышо Диляра Дамар толын. Вет «Йӱлам арале» молодёжный слёт ты ассамблей, Калык-влакын келшымаш пӧртышт да Татарстан Республикысе Раисын татар да шочмо йылмым аралыме, вияҥдыме йодыш-влак шотышто комиссийжын полшымыж дене эртаралтын.
Пайремле кумылым нӧлталаш Александра Исаеван мурымо «Самырык ме улына» муро, Ангелина ден Максим Ирбулдинмытын кок сылне такмакышт, тыгак Александр Славинын, Иван Алексеевын, Юлия Аксюбинан да молынат музыкальный номерышт полшеныт.
Мо оҥайже лийын?
Икымше кечын кугыжаныш да мер пашаеҥ-влак дене пырля «йыргешке ӱстел» йыр погыненыт. Тыгак ӱдыр-рвезе-шамыч марий кочкышым – подкогыльым – ышташ тунемыныт. Ынде эше шукырак марий еҥ когыльым тӱрлен мошта!
Кокымшо кечын социальный проектирований шотышто тренинг лийын. Тушто интеллектуал ден деловой модыш эртаралтын. Тыгак участник-влак социальный сетьыште лаштыкым вӱдымӧ паша, марла савыкташ статьям возымо сомыл нерген пален налыныт, мер ушемын пашаж нерген лекций-практикумыш ушненыт, «Марийская радуга» йоча фестиваль нерген пален налыныт.
А пытартыш кечын слётын пашажым иктешленыт.
Алина Семёнова:
– Слётчик-влак проект пашам возеныт. Нуным илышыш шыҥдараш куштылгырак лийже манын, организатор-влак лекцийым лудыныт, спикер-влакымат ӱжыныт. Тунемме деч посна тыгак тулото воктене мурен-куштенна, памаш воктеке поход дене миенна.
Кумылым Володя Матвеев дене вашлиймаш нӧлталын. Тудо шукыштлан мурызо семын палыме лийын гын, ты гана журналист паша нерген каласкален.
Слётыш организатор-куратор семын миенам. Тудым почмо да петырыме сомыллан вуйын шогенам: сценарийым шкеак возенам да вӱденам.
Шукынжо когыльым тӱрлаш мастер-классыште тунемыныт. Поснак рвезе- шамычлан оҥай ыле. Подкогыльо кӧргыш южыжо кичкым, руашым але вес сюрпризым пыштен. «Тиде руашан подкогыльо кӧлан логалеш, тудо вес ийынат слётыш толеш», – каласен Татарстанысе марий-влакын НКА-штым вуйлатышын алмаштышыже Людмила Мусихина. Тыгай пиаланже Сэҥер ялысе марий сурт-печын озаже Ольга Санникова лийын.
Тидыже шонаш тарата: кокымшо слёт лиеш да, можыч, адакат Сэҥерыште? Йӧнан верыште слётым веле огыл, моло мероприятийымат эртараш келша. Тек марий кудым ятыр еҥ ужеш да калыкна дене тыгеат палдараш лиймым умыленак ила. Самырыкшат, илалшыжат.
Эльвира Терентьева.
Фото-влакым Татарстанысе да Озаҥ оласе марий-влакын НКА-шт пуэн.