11 мартыште Наркоконтроль орган пашаеҥ-влакын профессиональный пайремышт лийын.
Нуно могай пашам ыштат? Тидын нерген пален налаш манын, Марий Эл Республикын элгӧргӧ паша министерствыже пелен наркотикым шаркалымым эскерыме управленийыш мийышым.
1186 еҥ наркоманий чер дене учётышто шоген 2018 ийыште Марий Элыште.
Наркоманий дене черле-влак:
Волжск олаште – 548 еҥ
Йошкар-Олаште – 176 еҥ
Оршанке районышто –124 еҥ
Козьмодемьянск олаште – 93 еҥ
Советский районышто – 92 еҥ.
Наркоконтроль службо управлений але самырык, тудлан улыжат 2,5 ий гына. 2003 ийыште наркотикым шаркалымым эскерыме шотышто федеральный службым ыштеныт. 2016 ий 5 апрельыште Россий Федераций президентын указше почеш федеральный службым петыреныт да МВД пелен управленийым почыныт.
Тиде службо мом ышта?
Наркоконтроль службышто икмыняр подразделений уло: оперативный, наркоманий шотышто профилактике, аналитический паша, административный практике да шаркалымым закон почеш эскерымаш.
Тӱҥ шотышто ты службо пашаеҥ-влак, законым пудыртен, наркотикым шаркалыме пашам эскерат. Тыште наркотикым (але вес семынже шинчалым) шаркалыше-влакым пален налыт, тыгак тидын дене кылдалтше вес осал пашам ыштыше-влакым мутым кучаш шогалтат.
Тиде службо эмлымверлаште наркотике эмлалтше еҥ кидыш ынже логал манын эскера. Эмлымверыш наркотик логалмеке, тудым вераҥдыме да аралыме шотышто кӱштымашым тергат.
Профилактике подразделений
Профилактике подразделений школлаште, училище ден колледжлаште тунемше-влак да ача-ава-влак дене вашлиймашым эртара. 12 мартыште Йошкар-Оласе школлаште пашам ыштыше социальный педагог-влаклан кугу семинар лийын. Чыла тунемше дене мутланен шукташ огеш лий, а туныктышо-влак нуным эре ужыт да йоча-влаклан тиде пашан кушко шуктен кертмыжым ушештарат. Икманаш, наркотиклан кӧра лӱдыкшӧ лекмым эскерат. Самырык еҥ-влак тыгай осал пашаш ынышт шу манын, вашлиймаш, мероприятий эртаралтыт.
19 мартыште «Антинаркотичекий десант» акций лиеш. Эн ончыч Советский районышто наркоконтроль службын пашаеҥже-влак профилактике пашам тӱрлӧ вере эртарат.
Наркоконтроль управлений «Группа Риска» организаций дене кылым куча. Тыште наркодиспансерыште але ийготыш шудымо-влакын пашашт шотышто инспектор дене учетышто шогышо еҥ-влак улыт. Нунылан полышым пуат да «чын корныш» шогалаш полшат. Иктаж тунемме верыште тыгай черле йоча уло гын, тудо тунеме верыште чӱчкыдын профилактике мероприятий-влак эртаралтыт.
Наркотик кушко шукта?
Школышто але вузышто тунемме годым тыгай темылан мутланымым шотыш огына нал, мемнан деке тиде ок шу, шонена. Ме наркотикым огына кучылт, шаркалаш огына полшо, но мемнан коклаште тыгай еҥ коштеш. Коштеш гынат, мемнам огеш тӱкӧ, шонена. Но! Наркотикым приниматлыше еҥын вуйдорыкшо йӧршын вес семын пашам ышта, да тыгодым кӧ пала: мом тудо ыштен кертеш, ала пера, ала пуштеш.
Теве шукерте огыл Астрахань кундемыште пӧръеҥ ешыжым шке пытарен, а вара логаржым, мӱшкыржым пӱчкын. Оперативный службын толмекыже, пӧръеҥ тыге умылтарен, пуйто тудлан тыгай сомылым кӱшычын шукташ кӱштеныт, уке гын тушман-влак чылаштым пытарат. Тыгодым шкенжын капше корштымыжым, сусыргымыжым шижын огыл. Эксперт-влакын умылтарымышт почеш, наркотикым «кочшо» еҥ-влак корштымым огыт шиж.
Ондак наркотикым ала-могай ласкалыкым шижаш шонен приниматленыт гын, кызыт, наркотикым ужален, оксам ыштат. Шукыж годым куштылгын оксам ыштен налаш манын, самырык-влак ты аярым шаркалаш келшат. Интернетыште, уремыште оксам куштылгын да писын ыштен налаш шуко темлыше тӱрлӧ уверым ужаш логалеш. Южыжо лач тыгай осал пашам темла. Кызыт чылажат телефон полшымо дене ышталтеш, сандене ны ужалшыже, ны налшыже вашла огыт пале. Мутлан, самырык еҥлан «закладчик» семын пашам ышташ кӱштат. Тыгодым ӱшандарат: тыште нимо удаже уке. Но самырык еҥ оперативный службо пашаеҥын кидышкыже логалмыж деч вара титак деч огеш утло. Сандене ончылгоч шоналташ кӱлеш.
2018 ийыште наркотик дене кылдалтше 517 преступлений лийын. Тушеч 381-шым наркотикым шаркалыше-влак ыштеныт.