Марий калыкын унам вашлийме да сийлыме шотышто посна шот-радамышт (этикетышт) лийын да кызытат уло. Тидым В.М.Васильев лӱмеш МарНИИЯЛИ-н вӱдышӧ научный пашаеҥже, историй науко кандидат Тамара Молотова этнографий материалым погаш мийымыж годым поген да шымлен.
Шымлызе ӱстелтӧрыштӧ, ӱстембал воктене кузе шкем кучымо нерген ятыр шкешотан ойыртемым пален налын. Кызыт Т.Л.Молотован шымлымашыжым радамлена.
Тыглай кечын
Марий калыкын илышыштыже ӱстелтӧрыштӧ кочмаш-йӱмаш годымсо этикет кугу верым налеш. Тыглай кечын кочкышыжат тыглай лийын, кинде да икмыняр сий гына, да уло еш ик кугу ате гыч кочкын. Марий юмыйӱлам кучышо да тынеш пурышо марий-влакат кочмо деч ончыч кумалтышмутым ойленыт.
Эн ончыч кочкышым еш оза авызлен, тылеч вара гына моло еҥ тудым кидышкыже налаш тоштын. Ешысе кажне еҥын ӱстелтӧрыштӧ шке верже лийын, почётан верыште суртоза верланен.
Тиде шымлымаш пашалан материалым марий-влакын илыме тӱрлӧ вер-шӧрыштышт погымо. Этнографий данный-влак теве мом палемдат: марий-влакын чыла кумдыкысо тӱшкалаштыжат икгай сий йӱлаш пурен. Но кочкыш, ӱстелтӧрысӧ этикет шотышто ойыртем садиктак лийын. Тидыже могай конфессийыш пурымышт дене кылдалтын.
Пайрем сий
Кодшо курымышто марий калыкын кеч-могай пайремжым але йӱлажым шуктымо годым сий ик эн кӱлешан ужаш лийын. Марий-влак унам ончен моштымышт дене ойыртемалтыныт. Пайрем сийлан але йӱлам шуктымашлан чыла озавате ятыр тӱрлӧ пайрем кочкышым ямдылаш тыршен.
Ӱстелтӧрыш унам кум гана ӱжыныт, кумшо гана ӱжмӧ деч вара гына нуно вераҥыныт. Чот пагалыме уна-влакым йошкар лукыш (але тудым ончылтӧр маныт) шынденыт, нунылан лӱмынак портышым шареныт. А Уралысе марий-шамыч кугу уналан кидышкышт ушкал ӱян киндым кучыктеныт. Тидыже пагалымашым ончыктен.
Умбакыже — «Кугарня» газетыште лудса.