Марий Эл Республикысе сымыктышын сулло пашаеҥже Татьяна Батракован усталык корныжо Курчак театр дене кылдалтын. Тышке тудо 1988 ийыштак толын. Ты жапыште сӱретче семынат ойыртемалтын, а режиссёр семынат шӱдӧ утла спектакльым шынден да шке гыч курчак-влакым «шочыктен».
Паша келша
Татьяна Батракова Йошкар-Олаште шочын-кушкын. Спорт школышто шуаралтын: ече, куштылго атлетике, триатлон дене заниматлен. 9-ше класс деч вара Йошкар-Оласе художественный училищыш сӱретчылан тунемаш пурен.
– Училищыште кок направлений дене туныктеныт. Иктыже – живопись: мольбертыште, станокышто сӱретлыман. Весыже – дизайнер, ондак тудо сӱретче-оформитель маналтын: пӧлемым, афишым чия дене сӧрастараш туныктат. Мый кокымшо направлений дене тунемынам, сандене шукыж годым пырдыжым сылнештараш логалын, – ойла Т.Батракова.
Тунем лекмеке, Татьяна Викторовна Курчак театрыш вигак пашаш толын.
– Театрым вуйлатыше Раисия Уварова артистлан ӱжын. Но ты сомыл чонемлан лишыл лийын огыл. Ты жапыштак театрлан бутафор кӱлын. Мый у сомыллан вигак келшенам. Икымше пашамым нигунам ом мондо. Тунам Юрий Смоленцев «Сказ о Кощее Бессмертном да Бабе-Яге, а также о царевиче Иване да Красе ненаглядной» диплом пашам аралаш ямдылалтын. Икмыняр тыглай курчакым ышташ йодын. Палыде, саде курчак-влакым арняште «шочыктенам». А тыгеже спектакльым кок тылзыште ямдылат. Мыланем ты паша моткоч оҥайын чучын, сандене эр-йӱд тыршенам. Юралан келшен, дипломжым сайын арален. Бутафорлан лу ий наре ыштенам, – палдара Т.Батракова.
Гран-прим сеҥен налын
Татьяна Викторовна шке гыч шуко шуаралтын. Сандене бутафор цехыште ыштымыж годым тӱрлӧ фестивальыш, шанче лабораторийыш коштын. Курчак театрыште спектакльым шындымым эскерен. Тиде Т.Батраковам у сомыллан таратен.
– Турнян чарлаҥге деке унала миен коштмыж нерген йомакым лудынам. Ты йомакын шуко прототипше уло. Но тудым шке гыч у семын шындаш кумылаҥынам, вет мыланем мут, ойлончо дене пашам ышташ моткоч келша. Тыге «После дождичка» спектакль шочын. Тушто пий да пырыс кокласе йӧратымаш нерген каласкалалтын. Постановко кугыеҥ-влаклан пӧлеклалтын. Курчак театрыште кугыеҥ-шамычлан икмыняр спектакль шындалтын, но ончышо-влак тушко толын огытыл, сандене мондалтыныт. Мыйын спектакльышкат ончыч билет ужалалтын огыл, но «Театральный Йошкар-Ола» фестивальыш миен толмеке, мемнан нерген шуко кутыраш тӱҥалыныт. Ты постановко нерген пӱтынь Российыште паленыт, – каласкала Т.Батракова.
«После дождичка» идалыкысе ик эн сай спектакль семын палемдалтын. Тудо «Театральный Йошкар-Ола» фестивальыште Гран-прим сеҥен налын, Марий Элысе М.Шкетан лӱмеш Кугыжаныш премий дене палемдалтын. Тидын деч вара Т.Батракова «Шинель», «Жак и его слуга», «Три сестры Прозоровы» спектакль-влакым «шочыктен».
Тӱрлӧ олаште…
Татьяна Викторовнан спектакльже-влак моткоч оҥай, у, ойыртемалтше лийыныт. Тидым Курчак театрыш толшо режиссёр-влакат палемденыт. Но кеч-могай пашаште кӱшыл шинчымашым налме нерген документым йодыт. Тыге Т.Батраковалан режиссёрлан тунемаш каяш темленыт.
– Мый Санкт-Петербургысо театр сымыктыш академийыште вич ий заочно тунемынам. Режиссёр да актёр специальность-влакым налынам. Тунем пытарымеке, Санкт-Петербургысо театрыште пашам ыштенам. Тӱҥ шотышто классике произведений-влак почеш постановко-шамычым шынденам. Нунын коклаште – «Счастливого пути» («Аистенок и пугало»), «Ёжик и Ежинка», «Мюнхаузен», «Чук и Гек». Тыгак Тыва Республикыште, Архангельск, Петрозаводск, Красноярск, Шупашкар, Моско олалаште режиссёр семын тыршенам. Тушто спектакльым шындаш кок арня пуалтеш. Палыдыме актёр-шамыч дене пашам ышташ куштылгырак, вет тый нунын илышыштым, проблемыштым от пале, – ойла режиссёр.
Кеч-кунамат айдемым шочмо кундемышкыже шупшеш. Тыгак Татьяна Викторовна дене лийын. Санкт-Петербургышто кум ий пашам ыштымеке, Марий Элыш пӧртылын.
Шкенан артист-влак дене
Татьяна Батракова кызыт сӱретче-постановщик, режиссёр сомылым шукта.
– Республикысе артист-влак уста, тыршыше улыт. Нунын дене пашам ышташ келша. Шукыж годым самырык актёр-влакым спектакльыш модаш налам. Ондак нунын дене палыме лиям, фантазийыштым тергем. Мутлан, кагазым, теҥгылым чонаным ышташ йодам, тунемаш кумылыштым эскерем. Тыге шкалам келшыше актёр-влакым погем да нунын дене пашам ышташ пижам. Кӧ могай рольым модаш тӱҥалеш, тиде нунын амплуашт гыч коеш.
Кеч-могай спектакльым шындыме деч ончыч партитурым возем. Тудлан кӧра актёр кунам лектеш-пура, мом кутыра, кузе шӱла, кунам муро чӱкталтеш-чаралтеш, палем, – ойла режиссёр.
Турист-влак кумылаҥденыт
Курчак театрыште экскурсий эртаралтеш. Но тудо Т.Батраковалан йокрокын чучын, сандене марий шӱлышан спектакльым шындаш кумылаҥын.
– Европышто ме гына чимарий улына. Молан тидым уна-влаклан ончыкташ огыл манын шонен пыштенам. Архивыште тошто йомак лийын, но тудым кужу жап ончыктен огытыл, сандене мондалтын. Мый ты спектакльлан кокымшо шӱлышым пуэнам, марионеточный курчакым планшетныйлан вашталтенам, оҥайрак да кӱчыкрак текстым ыштенам. Ты спектакль «Юзо шиялтыш» маналтеш, тудо 30 минут шуйна. Тушто герой-влак марла да рушла мутланат. Тудын премьерже 16 июньышто лийын. Октябрьыште этно-экскурсий семын шке пашажым тӱҥалеш, – палдара Татьяна Викторовна.
Кызыт Татьяна Викторовна «Маленький Мук» спектакльым ямдыла, курчак-влакым ыштен чиялта, вургемым шке урга. Тыгак «Овда» йомакым воза, тушто мут огеш лий.