Арам огыл калыкыште тыгай калыкмут уло. Кеч-могай пашам ыштыме деч ончыч чыла радамлыман, келгын шоналтыман. Уке гын модыш гыч лодыш лийын кертеш. Южгунам РФ УК-н 205.1-ше статьяж почеш («Содействие террористической деятельности») мут кучаш логалеш. Тыгай историйыш логалын Ильнур Ш. Тудо Башкортостан Республикысе ик олаште шочын-кушкын, а кызыт Марий Эл Республикысе 5-ше №-ан колонийыште общий режим почеш срокым эртара.
Ильнур Ш., юридический кӱшыл шинчымашым налмеке, икмыняр жап видео, звуковой оборудованийым ужалыше организацийыште юрист-консультант лийын, а вара продавец-консультантлан ыштен. Яра жапым музыклан да спортлан ойырен. Гитар дене шоктен, икмыняр мурымат возен. А вара йоҥылыш корныш шогалын… Да тудым кум ийлан тюрьмаш шынденыт.
– Ильнур, юридический образованийдат уло. Кузе тыгай азапыш логалында?
– Ик жап телевиденийыште да Интернетыште шкешотан рекламе лийын. «Шӧртньӧ курыкым», сай илышым сӧрымышт ушым луген. Йолташ-влаклан вес элысе организаций нерген поро шомакым ойленам, моктенам, тушко ушнаш ӱжынам. Ик-кок тылзе гыч йолташ-влак кӱлеш верыш шижтареныт. Юридический образованиян улам гынат, агитацийым ыштымем нерген умылен шуктен омыл.
– Судьян приговорым лудмыж годым могай шижмашда лийын?
– Мый судышто шортынам. Шкем тыгайыш шуктымемлан ӧкыненам. Лиеш гын, кушко шумым палем гын, мый тидым ом ыште ыле.
– Саде йолташ-влак дене кызыт кылым кучеда?
– Кызыт йолташ-влак дене кылем уке, но мый нунылан тауштем. Нуно огыл гын, эше кугурак йоҥылышым ыштен кертам ыле. Но мо лийын, тудо лийын. Тиде – мыланем кугу опыт! Йолташем-влаклан сырен коштмаш уке. А нунын кокла гыч иктажше йоҥылыш корныш логалеш гын, мыят тыгак ыштем ыле.
– Тендан ешдат уло, очыни?
– Шочмо кундемыште пелашем да кок йочам вучат. Кугурак икшывемлан кандаш ий, изираклан – визыт. Кушто улмем нуно кызыт огыт пале. Кугурак лиймекышт, чыла умылтарен моштем манын ӱшанем.
– Родыда-влак толын коштыныт?
– Пелашем свиданийыш толын ыле. Но корно лишыл огыл, сандене шуэн коштеш. Шукыж годым ме телефон дене мутланена. График почеш 15 минут мутланен кертына.
– Колонийыште кече кузе эрта?
– Ме куд шагат эрдене кынелына. 10 минут гыч мушкылташ каена, вич минут гыч тергат. Вара 10 минут гыч – эр кочкыш. Чыла вес отряд деч шога. Ик отряд кочкын лектеш, вара ме каена. Моло-влак пашам ыштат гын, мый ПТУ-што тунемынам, шинчымашым пойдаренам. «Электрик» да «Оператор швейного оборудования» специальность-влакым налынам. Яра жап лийме годым книгам лудам, уремышке юж дене шӱлаш лектам. Кажне отрядын изирак кудывечыже уло, тушто коштына.
– Теве-теве эрыкыш лектыда, мӧҥгыда пӧртылыда. Могай шижмаш?
– Тиде татым чон вургыжын вучем. Пашаш пураш, пӧртым чоҥаш, эше йочан лияш да пушеҥгым шындаш шонем. Пӧртым чоҥаш мландына уло, сандене чылажат ончылно.
– Ик гана йоҥылыш корныш шогалше-влаклан тетла ӱшанаш огеш лий, маныт. Тидын шотышто мом шонеда?
– Тиде шонымаш дене мый ом келше. Мемнам тыште чыным ойлаш туныктат, эре эскерат, сандене иктаж-кӧ ондала гынат, вигак пале лиеш. А ондалыше еҥлан ӱшан пыта, да еҥ-влак дене умылымашат йомеш.
– Эрыкысе да колонийысе илышым таҥастарен, мом ойлен кертыда?
– Тидым мый шинча почылтмо дене таҥастарен кертам. Шым гана висаш, вара иже пӱчкаш кӱлеш. Кеч-мом ыштыме деч ончыч ончыкылык нерген шоныман. Мыланем тиде кугу илыш опыт лийын.
Йолташ-влак, аклыза эрыкан илышдам. Пӱрымаш книганам ме шке возена, сандене таче мом шоныде ыштена, эрла тидлан мутым кучаш перна да илыш корныштына кугу шем пале кодеш. Ильнурын примерже тидым пеҥгыдемда. Интернетыште, телевиденийыште кӱлеш-оккӱл ӱжмашлан ида ӱшане. Тыгак куштылго да шуко оксам сӧрышӧ-влак деч шекланыза! Шарныза, кеч-кунам да кеч-могай сомыллан тӱлаш, мутым кучаш логалеш!
Россий УФСИН-ын Марий Элысе пресс-службыжын полшымыж дене ямдылыме.