Шӱвыр ден марий тӱран вургем кумылаҥденыт

Иван Богомолов. Тиде лӱм Марий кундемыште палыме да палыдыме манашат лиеш. Кодшо ийын уста сӱретче «Марийский край» выставкыш шке радынажым икымше гана лукто. Да эше могайым! Марий калыкын историйжым палдарыше «Мамич-Бердей» картиным шуко еҥым куандарен. Тушто икмыняр имне коеш, ХVI курымысо сарзе-влакын чулымлыкыштым да чолга оным ончыктымо.

2000 ий годсек Россий художник ушемын еҥже, усталык дене ойыртемалтше сӱретче молан вара тынар жап шып илен манын йодшат лектеш докан. Иван Александрович эре сӱрет тӱням пойдарымаште тыршен. Элнан рӱдолаштыже 23 ий илен, тушто кыртмен пашам ыштен. Тудын радынаже-влакым США-ште, Европышто, Скандинавийыште, Норвегийыште да Российыштат частный коллекционер-шамыч налыныт, галерейлаште аралалтыт. Лу ий ончыч И.Богомолов Марий Элыш пӧртылын. Тылеч вара эрыкан художник марий калыкын илышыжым утыр тӱслен-шымлен ила, шке пашаштыже тидым сӧралын ончыкта.

Частный коллекций манме годым шижым: землякнан картиныже иктаж палыме еҥ денат «ила». Йоҥылыш лийын омыл. Кумдан палыме балерине Майя Плисецкаялан Богомоловын сӱретлыме пӱртӱсшӧ келшен улмаш. Тыгак тӱнямбалне палыме амалкалче-влакат лачак ты художникын радынаже-влакым наледеныт. Тудын пашажым Америкыште илыше-влак чынжымак акленыт, ты элыш 100 утла картиныже ужалалтын.

А шочынжо Иван Богомолов Советский район Кукмарий ялыште, кеч тудо йоча жапем Шернур район Нольыкмарий ялыште эртен манеш. Мартин кочаже шӱвырым ыштыше да шоктышо мастар улмаш. А Вера коважын шондыкыштыжо чинче-вунчо семын йылгыжше да кумылым савырыше вургем ятырак киен. Тудымат Ваня жапын-жапын луктеден ончен. Тыге шӱвыр сем ден марий вургем рвезым марий сымыктыш тӱням йӧраташ кумылаҥденыт.

Ача-аваже, сӱретлаш тыршымыжым ужын, изи Ванюшым 1977 ийыште Йошкар-Оласе 1-ше №-ан интернат-школыш конден кодат. Вара – Йошкар-Оласе художественный училище, Москошто В.И.Суриков лӱмеш академический художественный институт, Российысе художество академий. Кеч-кушто тунемын гынат, шке пашалаштыже марий калыкын илышыжым, койышыжым ончыкташ тыршен. Институтысо диплом пашажат «Марий куштымаш» маналтын. Радынаште марий ӱдырын кид лывыргылыкше, тӱрлеман тувыржо, шиян вургемже да куштен моштымыжо раш койыт.

Весымат каласыман: 2006 ийыште Моско олаште «На пороге ХХI века» (авторжо – Леонид Ханбеков) автобиблиографический книгашке сымыктыш тӱняште тыршыше 800 утла коклаште Иван Богомоловын лӱмжӧ пурталтын да илыш корныжо возалтын.

«Пӱртӱсын сылнылыкшым, портретым, зарисовкым, этюдым сӱретлет. Вара тидыже моло кугу сӱретыште кучылташ шотлан толеш да кид лывыргылыкым пуа, – манеш сӱретче. – Марий историйым шымлымаште кугу эҥертышем Сергей Константинович Свечников лийын. Шымлымашыжым лудынам, марий калыкын тошто вургемжым ончыкташ полшен. Марий йӱлаште моткоч шуко сылнылыкым ужам да вий-куатым налам».

Илышысе ик эн кугу наградыжлан Иван Богомолов «Тотал» нефтяной компанийын стипендиантше лияш грантым сеҥен налмым шотла. Тыге художник Норвегийым 1994 ийыште кум тылзе ончен коштын да варажым Йӱдвел моторлыкым шке радыналаштыже ончыктен. Но шочмо верже нерген монден огыл, ик картиныже «Йоча пагыт гыч шарнымаш» маналтын. Вара тудын «Йӱдвел Норвегий» триптихшым эн сылнылан шотлымо.

УМБАКЫЖЕ — «Кугарня» газетын 12 апрельысе номерыште лудса. (2019)