2 февральыште Йошкар-Оласе Сеҥымашын ХХХ идалыкше лӱмеш тӱвыра полатыште «Марий Эл» кугыжаныш ансамбль 80 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше тургымым «Шӧртньӧ фонд» программе дене почын. 27 февральыште 18 шагатат 30 минутлан Ленин лӱмеш тӱвыра полатыште «Марий Эл» ансамбльын оркестрже «Музыка без границ» шоу-программым ончыкта.
1939 ий 23 июльышто МАССР Совнаркомын пунчалже почеш Марий кугыжаныш филармоний пелен куштышо да мурышо ансамбльым почыныт. Тудым Алексей Искандаров вуйлаташ тӱҥалын. Тиде ийынак 29 сентябрьыште Марий кугыжаныш театрын сценыштыже ансамбльын икымше концертше ончыкталтын. 1954 ийыште ансамбльлан оркестрым чумырымо.
Я.Эшпай лӱмеш филармонийын директоржо Э.Юзыкайн тыге палдарыш: «Шыжым, ноябрьыште, лӱмгечым пайремлаш тӱҥалына. Тидын вашеш ме ятыр у программым ямдыленна. Тӱрлӧ вере гастроль дене лекташ шонена. Вашке Татарстан ден Удмуртий республиклаш тарванена. Кажне у куштымашлан у костюмым ургена, программе-влакым уэмдена. Филармоний пелен «Марий Эл» куштышо да мурышо ансамбль, оркестр, А.Искандаров лӱмеш хор-капелле, «Марий кундем», «Эреҥер» ансамбль-влак улыт. Кажне коллектив шке программыж дене калык чоным куандара. Тений икымше гана семӱзгар оркестрна у программе дене посна концертым ончыкташ ямдылалтеш. Тыгайже эше лийын огыл».
«Тыгайже лийын огыл» манмым рашемдаш оркестрым вуйлатыше, Морко район Волаксола ялын шочшыжо, музыкант-виртуоз Сергей Пчёлкин деч йодым. Тудо 1999 ий годсек «Марий Эл» ансамбльын оркестрыштыже пашам ышта, пытартыш ныл ий — вуйлатыше.
«Оркестрыштына 11 еҥ пашам ышта. Музыкант-влак баян, домра, балалайке, скрипке, флейте, тӱмыр да бас-гитар дене шоктат. Ме утларакшым ансамбльын куштымыж годым посна лукышто шоктен шинчена. Кызыт саман весе, шке моштымашым ончыкташ чыла йӧн пуалтын, садлан илышым, музык тӱням вес шинчаончалтыш дене ончалаш кумыл ылыже. Оркестрын составше вашталтын, самырык вий тырша, чыланат профессионал семмастар, музыкант улыт. Аккомпаниатор Андрей Александров «Музыка без границ» шке проектшым темлыш, тидым ме куанен вашлийна да у пашалан пырля пижна. Кажне артист сольный номерым ямдыла, кеч-могай мурым семӱзгар дене шоктен кертеш. Садлан ончаш толшо-влакым оркестрын икымше гана эртарыме посна шке концертышкыже уло кумылын вучена», — ойлыш Сергей Александрович.
Проектым шонышо баянист Андрей Александров Морко районысо Октябрьский посёлкышто шочын. Кызыт И.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжыште калык семӱзгар пӧлкаште шинчымашым пога. «Марий Эл» ансамбльыште кумшо ий пашам ышта. Тудо тыге ойлыш: «Нео-формат» дене келыштарыме шоу-программым ышташ колледжыште туныктышем-влак, пӧлкам вуйлатыше Наталья Александровна Голубина ден курсын кураторжо Вера Константиновна Петрова кумылаҥденыт. Нуно уста педагог да музыкант улыт, шке примерышт дене мылам у шӱлышым ешареныт. Профессионал семмастар-влак музыкын чыла шӧрынжым почын пуэн кертыт. Шоктен, семӱзгарым йӧраташ туныкташ кӱлеш. Кызыт ача-ава-влак йочаштым утларакшым мураш, кушташ да гитар дене шокташ туныкташ тыршат. А баян пуйто ӱстелтӧрыштӧ шоктен шинчен, пайрем мурым мураш веле ышталтын шонат. Баян – тӱнямбал кӱкшытан семӱзгар. Ончаш толшо-влак дене кылым ыштена. Залыш лектын шоктена, сценыште мураш йодына. Икманаш, интерактив йӧным кучылтын, ик верыште шинчен огыл, а ваш шижын, икте-весе дене диалогым ыштена. Тӱнямбал кӱкшытан семӱзгар шӱдыр-влакын нео-классический форматыштым кучылтын, концертым ончыкташ шонена».
Оркестрыште кум аккомпаниатор уло. Тиде – Сергей Пчёлкин, Николай Ермаков, Андрей Александров (снимкыште шола гыч пурлашке шинчат).
Николай – палыме семмастар Анатолий Ермаковын эргыже. «Мый индеш ий Москошто тунемынам. Ондак Гнесинмыт лӱмеш училищыште, вара — академийыште. Тунем лекмеке, чонем мӧҥгӧ ӱжын. Оркестрыште кумшо ий шоктем. Коллектив моткоч сай, шуко у шонымаш шочеш, тӱрлӧ семлан обработкым ыштена. Кызыт у проект кумылнам нӧлталын. Садлан ончаш толшо-влакым вучена, у программе дене куандараш шонена», — мане Николай Ермаков.
Чынак, оркестр кызыт шулдыраҥме пагытыште. Самырык вий ик верыште ынеж шинче, шке усталыкшым ончыктынеже. У проектым ончаш кайыманак.
Татьяна Иванова.
И.Речкинын фотожо.