Ончен куштышо-влаклан таушта

Ача-ава пелен гына икшыве пиалан лиеш. Еш деч посна могай йоча пагыт? Курыкмарий кундемыште шочшо, Озаҥысе национальный шымлыме технический университетышке дизайнер-стилистлан икымше ий тунемше Людмила Колумбаева тидым сайын умыла. Кок ияш улмыж годымак йочапӧртышкӧ логалын. Пиалешыже, Юмо изи ӱдырын илыш корнышкыжо волгыдо шонымашан еҥ-влакым колтен, у ешым пӧлеклен. Ныл ияш Людам Морко район Усурт Вараҥыж ялыште илыше вате-марий Раисия Григорьевна ден Эдуард Сергеевич Семёновмыт ончаш налыныт.

Семёновмыт

Раисия Григорьевна ден Эдуард Сергеевич ваш келшен, икойыш шуын ятыр ий иленыт. Кум ӱдырым: Викториям, Вероникам, Валентинам – ончен куштеныт. Кызыт чыланат ешан-шочшан улыт.

Тений Семёновмыт еш кугу ойго дене вӱдылалтын: суртоза Эдуард Сергеевич илыш дене чеверласен. Раисия Григорьевнан чонжо коршта, эртыше жапым чӱчкыдын шарналта. Вате-марийлан шучко азап гоч эрташышт логалын. 2010 ий кеҥежым чот шокшо игече годым пӧртышт йӱлен. Тунам пошкудо марий, татар ялласе еҥ-влак нунылан полшеныт, оксам погеныт. Тачат Раисия Григорьевна нунылан таушта.

Р.Семёнова йоча пагытыштак илышын шере-кочыжым тамлен, чын ден шоям ойырен мошташ тунемын.

– Марий Турек район Кӱшыл Турек ялеш шочын-кушкынам. Ешыште ныл ӱдыр гыч эн кугу икшыве улам. 12 ияш улмем годым авамын ӱмыржӧ кӱрылтын. Тунам эн изи шӱжарем 5 ияш гына лийын. Варажым ачам вес ватым налын. Утларакшым ме коча-кова пелен кушкынна. Шуко йӧсым ужаш логалын. Сандене еҥ-влаклан поро пашам эре ышташ шоненам, – ойла тудо.

Раисия Григорьевна – ветеринар, пелашыже – инженер-механик лийын. Самырык ӱдырын паша корныжо тӱрлӧ вере шуйнен. Марий Турек районысо Ленин лӱмеш колхозышто дояркылан, сӧснам ончышылан тыршен. Украина кундемыштат пашам ыштен. Тушеч пӧртылмеке, ончыкылык пелашыжым вашлийын.

– Донецк олаште шым ий иленам. Тушто штукатур-малярлан курсым тунем лектынам. Варажым шочмо кундемышке пӧртыльым. 1986 ийыште Морко район Усурт Вараҥыж ялышке марлан лектым. Тыште мый тӱрлӧ кевытыште ужаленам, ик частный цехыште тыршенам. Эдуард пелашем колхозышто инженерлан, механиклан ыштен. Пытартыш жапыште «Звениговский» совхозышто трактор дене кудалыштын, – мане Р.Семёнова.

У ача-ава

Йочам налме нерген шонымаш ӱдыр-влакын Йошкар-Олашке тунемаш кайымекышт лектын. 2006 ийыште вате-марий Медведево район Лӱльпан йочапӧрт гыч 5 ияш Мишам да 4 ияш Людам ешышке конденыт. Кызыт коктынат кушкын шогалыныт.

Волгыдо ончалтышан, чатка капкылан Люда 19 ийымат темен. Тудо Курыкмарий район Кулаковы селаште шочын.

– Ачамым йочам ончымо права деч посна коденыт. Авам черле лийын, кызытат эмлалтеш. Тудым илышыштем улыжат ик гана веле ужынам. Авам деке нимогай чоншижмаш уке. Ачам дене мутланем, мый декем толын коштеш. Тудо Козьмодемьянск олаште ила. Мыйын эше тыгак кум акам уло. Но кылна уке», – каласыш Людмила.

Ешыште кушкаш – пиал

Йочапӧртыштӧ илыме жапшым Людмила пешыже огеш шарне. Йоча пагытше тура савыртышан лийын гынат, ӱдыр нигӧлан ӧпкем огеш кучо.

– Ешыште кушмемлан тачат куанен илем. Тыгодым шочмо ача-авамлан сырен ом кошт. Илышыште тӱрлыжат лиеш. Но садак ончен куштышо, илыш корнышко лукшо еҥ-влакым гына ача-авалан шотлем. Нунылан йолӱмбак шогалтымыштлан эре тауштем. Кеч-кунамат полшеныт, чаманеныт, ой-каҥашым пуэныт. Пашалан кумылаҥденыт, шкем шот дене кучен мошташ, чын айдеме лияш, яндарлыкым йӧраташ туныктеныт. Ты ешыште ача-аван йӧратымашыштым, чон ласкалыкыштым шижын кушкынам. Нуным моткоч йӧратем.

Ты ешышке пеш ӱҥышӧ ӱдыр толынам. Но варажым койыш-шоктышем вашталтын. Приёмный ача-авамын кум ӱдырыштлан эре эҥертенам, – каласыш Людмила.

 Сӱретла, тӱрла

Людмила Усурт Вараҥыж, Нуж-Ключ школлаште тунемын. Шинчымаш дене пойдаралтын, тӱрлӧ конкурсышто, таҥасымаште шкенжым терген. Сӱретлаш мастар, кидпашам ышташ йӧратен. Тыгодым спортлан шӱман лийын.

– Школышто кушташ йӧратенам. Сандене тӱрлӧ мероприятийыште выступатленам. Сӱретленам, ыресла тӱрлаш йӧратенам. Сӱрет-влакым районысо конкурслашке аклаш колтем ыле.

Изиэм годсек писын куржталам, тыгак ече дене талын мунчалтем. Сандене школысо, районысо кросслашке, ече таҥасымашлашке чӱчкыдын ушненам, – ойла ӱдыр.

Модельер, конструктор, ургызо…

Тыгай профессийым Л.Колумбаева Йошкар-Оласе технологический колледжыште налын. Тушко тудо 9-ше класс деч вара тунемаш каен. Колледжысе модым ончыктымо театрыште мастарлыкшым нӧлтен.

– Тыште ургаш, конструироватлаш тунемынна. 1-ше курс гыч модым ончыктымо театрышке кошташ тӱҥалынам. Тыште модель семын шкем тергыме, моторын кошташ тунемме. Колледжыште, тыгак рӱдолаште тӱрлӧ концертыште выступатленна. Пытартыш курсышто тыгак Йошкар-Олаште модельный школышто ик ий шинчымашым налынам, – ойла Л.Колумбаева.

Тений Люда Озаҥысе национальный шымлыме технологический университетышке дизайнер-стилистлан тунемаш пурен. Тыштат вузысо театр студийышке, модым ончыктымо театрышке коштеш.

Раисия Григорьевна ден Эдуард Сергеевич Семёновмытын тыршымыштлан кӧра тыгай ушан-шотан, шке шонымашке шушо ӱдыр кушкын шогалын. Кызыт тудо шкеак мотор вургем-влакым урга. Ончыкыжым тӱрлӧ вургемым ургаш да калыклан ужалаш лукташ шона. Тек Людмилан чыла шонымашыже шукталтеш, ончыкылыкшо волгыдо, илышыже поро лиеш.