Мотор арвер – шокшо коҥга гыч

Йошкар-Олаште шочын-кушшо Юлия Смирнован (ӱдыр фамилийже Ведерникова) пашажым тӱрлӧ выставкылаште ужаш лиеш. Тудо Россий художник, Россий дизайнер да Россий фотохудожник ушем-влакын еҥже. Шке мастарлыкшым тӱрлӧ вере нӧлта. Кызыт Юлия кум тылзаш эргыж дене мӧҥгыштӧ шогылтеш. Но ӱшанен пуымо да тӱҥалме пашаже-влакым шуктыде огеш керт.

Ме Юлия Смирновам республикысе уста керамист-влак радамыште ужына. Шун дене ыштыме да тӱрлӧ волгыдо тӱсым пуртымо пашам ончет да профессионалын тыршымыжым шижат.

Марий тӱс

Юлиян тукымвожшо – марий. Сандене ӱдыр шке пашаштыже Марий кундем, тудын тӱсшӧ да тӱп калыкын койышыжо ончыкталтыт. Тудо 2008 ий гыч 2018 ий марте «Марийский край» выставкылаште участвоватлен. 2013 ийыште ӱдыр «Молодые таланты Республики Марий Эл» конкурсышто Гран-прим налын. 2014 ийыште Ю.Смирновалан «Марий калыкын илышыже» триптих декоративный панножлан Олык Ипай лӱмеш Кугыжаныш молодёжный премийым кучыктеныт.

Ӱдырын чонжылан марий тематике лишыл. Россий дизайнер ушемын Марий Элысе пӧлкаже Марий Элын 100 ияш лӱмгечыж вашеш грантым налын. Тудын полшымыж дене Юлия марий узоран, тӱрлӧ кугытан да келгытан кӱмыж-влакым ыштен. Моткоч моторын ончалтыт!

Ик кӱмыж-ате коллекцийжым керамист «Марий шыже» манын лӱмден. Тудымат 2018 ийыште грант кӱшеш ыштыме.

Тылеч посна керамистын марий тематике дене «Илыш пушеҥге», «Муро да куштымаш», «Марий легенде», «Еш» да моло пашаже-влакым ужына.

Ю.Смирнова, Йошкар-Оласе художественный училищым «Живопись» специальность дене тунем пытарымеке, шоныдымын-вучыдымын И.Яковлев лӱмеш Чуваш кугыжаныш педагогический унверситетыште «Декративно-прикладное искусство» специализаций «Керамика» направлений дене группышко тунемаш пура.

Ӱдыр яра жапыштыже фотосымыктыш дене палыме лийын. Икана Санкт-Петербургысо ик курсышко тунемаш пураш миен, но экзаменыш вараш кодын. 2010 ийыште «Молодые фотографы России» конкурсышто тудлан «Мы хотим, мы можем, мы будем» серийжылан стипендийым пуэныт. Туддене самырык ӱдыр 36 тӱжем теҥгеаш коҥгам налын. Варажым 2014 ийыште ты конкурсышто «Вперёд в СССР!» теме дене фотографий-влак ончыкталтыныт.

Кызытеш фотопашам шукташ жапше шагалрак. Эше Йошкар-Олаште фотостудийыш коштын. Туштак ончыкылык пелашыж дене палыме лийын. А.Н.Смирнов Сеҥымашын ХХХ идалыкше лӱмеш тӱвыра полатыште фотограф-фототехниклан пашам ышта. А ушнымекышт, Артёмат шун дене ӱзгар-влакым, поснак кӧршӧк сынан паша-влакым, ышта.

Педагог

Йошкар-Оласе 1-ше №-ан художественный школышто Юлия Михайловна «Художественная керамика» предметым туныкта. Кодшо ийын тудо ссузлаште изосымыктыш предметым туныктышо-влак коклаште «Идалыкын преподавательже» чаплӱмым налын.

2014 ийыште Смирновмыт икшыве да кугыеҥ-влаклан художник ден фотограф-влакын творческий студийыштым почыныт. Тудо рӱдоласе шуко пачашан ик пӧртысӧ 17-ше пачашыште верланен, сандене тудым «Студия 17 этаж» маныныт. Тыште Смирновмыт да нунын тунемшышт Рамиля Бычкова кумылан еҥ-влакым керамикылан шӱмаҥдат, тӱрлӧ ӱзгар-влакым шун дене ненчыме да коҥгаште шуарыме-когартыме шотышто занятийым эртарат. Тидлан Сомбатхейысе ик пӧртыштӧ пӧлемым лӱмынак налыныт. Тушан кокымшо пачашымат келыштареныт. Юлия ден Артемийын пашашт лач кокымшо пачашысе шӧрлыкыштӧ верланеныт.

Пленэр почеш пленэр

2012 ийыште университетым йошкар диплом дене тунем пытарыше ӱдыр икымше пленэрыш Рига олашке кудалеш. Латвийысе Художество академийын керамике дене эртарыме тӱнямбал симпозиумышто участвоватла. А варажым тудым Францийыш ӱжыныт, но тунам самырык туныктышын билетым налашат оксаже лийын.

Варажым Байкалысе пленэрыште керамике шотышто мастарлыкшым нӧлта. 2016 ийыште Молдавийыште лиеш. Кок гана Белоруссийыш миен коштын. 2018 ийыште Крымште «Херсонесная улитка» керамике фестивальыште участвоватла. Тушеч скульптур сынан кок вазым ыштен конден. Кодшо ийын кок вере ӱжыныт улмаш, но ты сомылым изиш варалан шӱкалашыже пернен. «Идалыклан кеч ик гана пленэрыш миен толашак кӱлеш. Вет художниклан эксперт-влакын шонымашышт моткочак шерге. Ала илен-толын, мемнан денат республикыште керамике дене тӱнямбал пленэрым эртараш йӧн лиеш», – шонкала Юлия.

Тӱрлӧ темылан

Ю.Смирнован у пашаже – «Калевала» эпослан келшен толшо шун кӱмыж, ате-влак. Тушто финн-угор орнаментым, лудым, пӱчым, пушеҥгым, эҥерым ончыктымо.

Тӱрлӧ ӱзгарым ышташ ошалгырак тӱсан шуным кучылтыт. Иктаж атын але вес ӱзгарын формыжым эн ончыч гончарный манме кругышто (тудыжо электрический) ыштат, кид дене тӧрлатат, тӱрлӧ элементым ешарат да варажым коҥгашке кӱлеш температурыш вераҥдат.

Керамист Смирнован ятыр пашаштыже колым ончыктымо. «Те колым йӧратеда мо?» – йодым Юлия деч. «Тиде – философий сынан шонымаш. Кол – Иисус Христосын символжо. Вес могырым пеш моторын коеш. А такшым вет еҥ-влак ӱмыр мучко ала-могай пашам, южыжо шӧртньӧ колым кучаш тыршат. Ятыр паша пленэрыштак кодеш, вет нуно моткочак неле улыт. Теве 2014 ийыште «Байкал-керамистика» тӱнямбал художественный симпозиумышто кол темылан икмыняр пашам ыштенам да иктыжым веле конденам. «Калевала» эпосын персонажше-влак пуш дене ийыт, тушто колым (ӱдырым) кучымым ончыктенам.

Военный тематикылан «Ӱдырамаш шке марийжым сарыш ужата» паша ышталтын. Ик курсовой пашаже «Похищение Европы» маналтеш. А диплом пашаже тудын капше гай кӱкшытан садово-парковый скульптур лийын.

Керамист-влак шун дене тӱрлӧ настам ышташ шонышо еҥ-влакым туныкташ кумылан улыт. Йоча-шамычлан ик занятий 300 теҥгеш шуэш, а кугыеҥ-влаклан – 400 теҥгеш. Тидыже кучылтмо материалын акше влеле лиеш маныт. А шке ыштыме талиҥга гыч кочкаш але чукыр гыч чайым йӱаш ала-мыняр пачаш куанле огыл мо?!.

Эльвира Терентьева.