Кугу пӧлемысе ӧрыктарыше пусак-влак, тӱрлӧ сӱрет, оҥай декораций. Тыште чын илыш ден театр тӱня иктеш ушнат, пуйто лугалтыт. Эсогыл ончышо еҥ южгунам спектакльысе событийым вашталтен кертеш…
Тиде – Телеграм-театр. Кызыт тудо Йошкар-Оласе «Репаблик» тӱвыра да каныме рӱдерын нылымше пачашыштыже верланен. Тиде театрыште улшо ӱдыр-рвезе-влак 2016 ийыште «Верю» театральный студийым почыныт, а вара «Околотеатр» маналтыныт. Тӱрлӧ верыште погыненыт: Республикысе курчак театрыштат, М.Шкетан лӱмеш Марий театрыштат. Ик жап репетиций-влакым эртараш пӧлем укелан кӧра Интернетысе Телеграм чатыште, серышым возкален, кылым кученыт. Тыштак репетицийым эртареныт. Тыге ончычсо лӱм у лӱм дене вашталтын.
Телеграм-театрыште модшо ӱдыр-рвезе-влак кокла гыч чыланже тунем лекше актёр огытыл, но нуным усталык шӱлыш да театр тӱням йӧратымышт ик ешла уша. Театрын омсаже кеч-кӧланат почылтшо, тыште кажнылан мастарлыкым ончыкташ йӧн пуалтеш. Вуйлатышат уке, кажныже серызе да сценарист, режиссёр да актёр лийын кертеш. Тиде театрым «эрыкан» манаш лиеш.
– Самырык-влакым тыглай театрыш кошташ кумылаҥдаш неле, а тыште нуно вестӱрлырак шӱлышым шижыт. Ме кызытсе илыш нерген шонкалаш таратена. Тыште шке кумылым почаш, шонымашым каласаш намыс огыл. Кеч-кӧмат колыштыт, умылат, огыт воштыл. Ме усталык шӱлышан-влакым эре вучена. Студентым ма школышто тунемшым, 15 ияш деч кугурак-влакым. Сылнымутлан шӱман улат – произведенийым возо, темле. Иктаж рольышто лийнет – лий. Тыште вет рольжым модмат огеш кӱл – могай улат, тугаяк код. Ӧрдыж гыч ончынет гын, ончо, спектакльыш «пурынет» гын, пуро. Икманаш, чыла тиде самырык-влаклан лишыл, куштылго, – ойла ты театр ешын ик уста рвезыже, актёр, режиссёр Роман Буссе.
Кузе тидым умылаш?
Спектакльыш «пураш» лийме нерген пален налмеке, шукынжо ӧрыт, очыни. Кузе тыге? Але вара ончыктымо сюжетым савыралаш да геройын пӱрымашыжым вашталташ лиеш? Лиеш улмаш! Лач тидын денак ойыртемалтеш перфоманс сынан театр. Тысе актёр-влак перформер маналтыт. Спектакльыште нунын тӱҥ сомылышт уло, режиссёрынат идейже уло, но раш сюжет гына уке. Роман Буссе мыланна икмыняр постановко нерген каласкалыш:
– Теве Selected (Селектед) спектакльым налына. Тыште ончаш толшо-влаклан кушто кошташ лиймым умылтарена. Тидлан лӱмын кӱвареш сӱрет-влакым сӱретлыме. Ик вере нуно ончышо гына улыт (нигӧ ок тӱкале), а палемдыме верыш пурымеке, ончышо еҥ спектакль кӧргыш логалеш. Тыште нуным перформер (актёр)-влак тӱкален (кучен, ӧндалын але шупшалын, да т.м) кертыт. Мутлан, икымше ужашыште пӧръеҥ бутербродым ышта, пуэден шинча, тудын деке мияш, сийлалташ лиеш. Вес ужашыште пӧръеҥ уда койышым ончыктылаш тӱҥалеш, а кумшышто ватыже кидше гыч арака кленчам поген налеш. Пӧръеҥ тидлан сыра да ватыжым поктылаш тӱҥалеш, куча да шӱйжым пикта… Лач тыште спектакль кӧргыш «пурышо» зритель ӱдырамашым колымаш деч утарен кертеш. Selected куд гана ончыкталтын, кок гана веле еҥ-влак героиньым утареныт. Мутат уке, чынже дене перформер-влак нимо огыт лий, тиде хореографий, постановко гына.
Тыглай спектакльыште ончышо еҥ эмоцийым шижеш, но нимом ыштен ок керт. Ты шотышто Телеграм-театр ойыртемалтеш. Тысе постановко-влак «иктаж-мом ыште!» манын йодыт. Психологий шотышто тиде моткоч неле, кокланже шучко. Но чылажат илышын чынже. Ме тудым умылышаш улына. Спектакльлаште кызытсе пагытлан келшыше ятыр пӱсӧ йодышым тарватена: ача-ава кокласе умылыдымаш, кредалмаш, йӱмаш. Чылажат шонаш тарата.
Неле, но лиеш улмаш
Телеграм-театрын ешышкыже ушнышо-влак ятырын улыт, но тӱҥалтыш пагыт гыч тышке 5-7 еҥ коштеш. Нунын паша опытышт театрын негызшым пеҥгыдын куча. Постановко-влакым ямдылыме деч посна тыште ятыр мероприятий эртаралтеш: ӱдыр-рвезе-влак кызытсе драматург-влакын пьесыштым погынен лудыт, оҥай тренингым эртарат, спектакль эскизым ыштат, авторский постановкым ямдылат. Тылеч посна сылнымутым возышо-шамычлан конкурсым эртарат.
– Мый кызыт Телеграм-театрым «любительский» манаш ом тошт, ме профессиональный театр семынак пашам ыштена. Уло вийнам, мастарлыкнам, шийвундынам тиде пашалан пуэна. Кеч кажнынанн вес тӱҥ пашана уло. Тышке погынаш лӱмын жапым ойырена. Спектакльым ямдылаш окса шапашна уке. Ме чыла шке кид дене ыштена, реквизит-влакым мӧҥгӧ гыч нумалына. Иктешлымаш тыгай: театр кугу окса деч поснат илен кертеш улмаш. Йӧра эше билетым налше-влак улыт. Репетицийым ончашат оксам тӱлен толаш лиеш. Тиде мыланна могай-гынат шӱкалтыш.
Кызыт Стругацкий изак-шоляк-влакын пашашт негызеш шындыме спектакльым ыштена, Россий драматург Иван Вырыпаевын пьесыж почеш модаш ямдылалтына. Тыгак театрыш коштшо еҥ-влакын авторский постановкышт ямдылалтыт. Эше ятыр сай идейым илышыш пуртышаш улына. Марий-руш постановко-влакымат ыштен онченна ыле, тиде пашам умбакыжат виктараш шонымаш уло, – ойла Роман.
Лишыл жапыште ончаш лиеш:
