Шукерте огыл редакцийышкына лудшо деч йодыш пурен: «Марий телевиденийын дикторжо Вячеслав Комаров кушко йомын? Эфирыште шукертак ок кой». Тиде йодыш Марий Эл Республикын тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерствыж пелен печать да тӱшка коммуникаций пӧлкан вӱдышӧ специалистше Вячеслав Энергиевич Комаров дене вашлийын мутланаш кумылаҥдыш.
– Чынжымак, мыйым йомдареныт. Эсогыл палымем-влакат Комаров кушко йомын маныт. Шукерте огыл телевиденийыште мыняр жап пашам ыштымем шотлышым: 14 ий 1 тылзе да 1 арня. Тиде жапыште тӱрлӧ пашам шуктенам. А телевиденийыш кузе логалынам? Тидыже эше студент пагытыштак тӱҥалын, очыни. Молан манаш гын тунам мероприятий, мутлан, «Сылнымут шыже» семинар деч вара, телевиденийышке чӱчкыдын мияш логалын, вияш эфирышкат лекташ йӧн лийын. Республикысе писатель ушемын тунамсе вуйлатышыже Василий Васильевич Крылов, самырык автор-влакым поген, передачыш наҥгая ыле. Мыйын ийготан возышо рвезевлак тунам шагал лийыныт, южгунам шкетын гына миенам. Студийыште камер ончылно мутланаш тунемынам, манаш лиеш. Тунамак телевидений чонышто поро шижмашым лукто. Адакшым студент годымак самырык-влаклан моткоч оҥай «Тулвий» передаче лектеш ыле. Тудым Михаил Матвеев вӱден. Михаил Иванович съёмкышто участвоватлаш, марий студент-влакым муаш полшаш йодын. Тыге ме, пединститутын аудиторийыштыже ик гана веле огыл погынен шинчын, передачым ыштенна. Вӱдышӧ посна темым, йодыш-влакым ойырен налеш, а ме, студентвлак, вашмутым пуэна. Тиде шкешотан ток-шоу лийын.
– Пединститутым тунем пытарымеке, Те телевиденийым огыл, а вес корным ойыренда…
– Пединститутышто мый филологлан тунемынам. Марий йылме ден литературым, руш йылме ден литературым туныктышо специальностьым налынам. Дипломым пеҥгыдемдаш манын, паша верым кычалаш логале. Чонем дене моткоч армийыш кайынем ыле. Армий деч вара, можыч, шке корнемым вес паша денат кылден кертам шоненам. Мутлан, милицийыш але военный корно дене каяш. Молан манаш гын физически сайын шуаралтше лийынам, спорт денат кылым кученам. ГТО дене шӧртньӧ значокем уло. Садлан тиде паша йӧршын лӱдыкшӧ огыл ыле. Палыме гоч келшыме ӱдырем школышто паша верым муо. Тыге ме коктынат Медведево район Пижма кыдалаш школышто пашам ышташ тӱҥална. Тиде 1999 ийыште лийын. Пижма школ руш школлан шотлалтеш. Тушто мый 1 гыч 9 класс марте марий йылмым кугыжаныш йылме семын, 5-9-ше класслаште ИКН предметым туныктенам. Кок ий наре директорын воспитательный паша шотышто алмаштышыжын сомылжым шуктенам. А тулеч ончыч пионервожатыйланат ыштен онченам. Ныл ий классым вуйлатенам. Тиде жапыште школ илышым сайын пален налынам. Тушто мый шым ий наре пашам ыштенам. Ял шотан илем администраций пачерым пуэн. Школышто ыштыме жапыште газет редакцийыште пашам ышташ йодмаш лийын, но мый иканаште вашмутым пуэн кертын омыл. 2005 ийыште редакцийыш уэш ӱжыныт, икмыняр жап гыч телевидений гыч йыҥгыртеныт, пашам темленыт. Мый ӧрынам: телевидений але газет, кушкыжо каяш? 2005 ий декабрьыште телевиденийыште паша кузе ышталтмым, тушто могайрак шӱлыш озаланымым ончалаш миенам. Кок тылзат пеле гыч, 2006 ий 17 февральыште, мый официально пашаш пуренам.
– Телевиденийыш мийымеке, эн ондак могай передачым ямдыленда?
– Мыланем вигак «Увер аршаш» программым ямдылаш темленыт. Корреспондент лийынам. Съёмко дене районлашке, олалашке лектынна. Вӱдышылан вучыдымын логалынам. Кечыжымат шарнем – 2008 ий 30 март. Вӱдышӧ Людмила Якимовна Васютина кенеташте черланен, да эфирышке лекташ нигӧлан лийын. Редакторна куржын тольо: «Слава, эфирым утаре» мане. Мый изиш чытырналтынат кайышым. Ямдылалтынат омыл, кузе вияш эфирыш лектам? Вӱдыш кудалтыме гай мыйым «кудалтышт». Эфир деч вара кузерак манын йодмемлан, «Шинчатым пашкартен шинчынат, ӧрдыжкӧ ончалашат, тарванашат лӱдынат» манын вашештышт. Туге гынат эфирым мый кӱрлын омыл. Чыла сайын, шот дене эртен. Вияш эфир годым садак изиш лӱдмашан. Телевидений гыч кайымешке, тидым эре шижынам. Эфирыште тӱрлӧ лийын кертеш, тый ончылгоч от пале. Ме вет айдеме улына. Адакшым технике денат ала-мо лийын кертеш. Мутлан, эфир жапыште суфлёр йӧрталтеш, тыгодым кагазыш ончалат. Але иктаж вес технике шаланен кая, экран гыч йомат, вара уэш лектат. Тыгодым калык деч нелеш налаш огыл манын йодат. 14 ий пашам ыштыме жапыште «Увер аршаш» дене эфирыш кок ганат лекме – кечывалым да кастене. Вара ик гана лекташ тӱҥалме –11 шагатлан. Теве кызыт уверланат, тематикыланат чылаже 1 шагат гына пуалтеш – эрдене 9 гыч 10 шагат марте. Жап дене ме программынам изишак йомдаренна.
– Телевӱдышӧ пашам молан кызытсе пашалан вашталтенда?
– Телевиденийыш толмеке, мыйым марий школышко туныктышылан ӱжыныт. Мӧҥгеш пӧртылаш ӧрмалгышым. Олаште вожаҥынам, ялышке кудалышташ йӧндымын чучын. Варажым газет пашашкат ӱжмаш лийын. Но мый телевиденийыштак кодынам. Вет кок вережат корреспондент-влак ик сомылымак шуктат. Печать да тӱшка коммуникаций пӧлкаш пашаш толаш икмыняр гана ӱжыныт. Жап эртыме семын шоналтышым: ийгот кая, эре ӱжаш огыт тӱҥал – кӧнышым. Но журналистике деч мый кораҥын омыл. Чын, калык мыйым телевиденийыште огеш уж, но тиде пашам умбакыже шуем. Тыште ме газет-влакым эскерена: могайрак содержаний, кузерак возат корреспондент-шамыч. Интернетыште лекше изданий-влакым, телевиденийысе программымат ончена. МЭТР-ште сай вашталтыш коеш. Марий йылме дене лекше шуко передаче уло, эфирыш лекме шагатышт ешаралтын. Садлан куанаш гына кодеш. Тыгак мемнан деке тӱрлӧ серыш-влак толыт, правительстве гычат, тыглай еҥ-влак дечат. Мутлан, газетыште але телевиденийыште иктаж-могай передаче, статья шотышто умылыдымаш лектеш гын, ме нине йодыш-влакым рашемдена, вашмутым пуэна.
– Чонда мӧҥгеш телевиденийыш ок шупш?
– Латкок ий экраныште шинчен ноялтын, очыни. Ала ончышо-влакат ноеныт Комаров деч. Илышыште аламожым изиш вашталтыман. Адакшым тунаре чон шупшаш тӱҥалеш гын, корреспондентлан пӧртылам, можыч. Тидлан кызыт нигӧат вашмутым пуэн ок керт.
– Те поэт семын палыме улыда. Кум книгада ош тӱням ужын. Кызыт творческий пашада кузерак кая?
– Кызыт утларакше прозышко шупшылалтынам. Мыскара сынан повестьым, ойлымаш-влакымат возем. Сылнымутым Советский район Кельмаксола школышто тунеммем годсек йӧратем. Марий литератур урокышто пуымо произведений-влакым чыла лудынам. Кызытат шуко лудам. Теве «Ончыко» журнал ӱстембалнемак кия. Тудым мый тӱҥалтыш гыч мучаш марте лудам. Марий газет-влакым шергалам. Интернетыште лудмым да книгам кучен лудмым таҥастараш ок лий. Кунам книгам але газетым кучен шинчат, чон канен лудат. Уло текст – шинча ончылнетак.
– Школым тунем пытарымеке, вес направленийым ойырен налаш шонымаш лийын огыл?
– Лийын. Военныйлан колтынешт ыле. Мемнан класс гыч кум рвезылан Пермский военный училищышке направленийым пуэныт. Но мый тиде жапыште пединститутышто ямдылалтме курсыш пуренам ыле. 1994 ий – пуламыр жап. Ачам ден авам военный училищыш кайымылан тореш лийыныт, тушто лӱдыкшӧ манын ойленыт. Мутыштым колыштым, адакшым курсыш кошташ тӱҥалмеке, институтым коден кайымем ыш шу. Южгунам шонем теве, ала военныйлан каяш кӱлеш ыле? Мыйын ийготан-влак пенсионер улыт, а мыйын эше 23 ий пашам ыштыман. Тыгай пӱрымаш улмаш.
– Вячеслав, лудшына-влакым ешда дене палдарыза.
– Пелашем дене пединститутышто палыме лийынна. Тудо Звенигово район Какшамарий ял гыч. Тудат филологлан тунемын. Ик тӱшкагудышто иленна, студент жапыштак келшаш тӱҥалынна. Тунем пытарымеке, ик ий гыч кугу марий сӱаным тарватышна. Тений кумшо гана ача лийынам. Кугурак Иван эргына 2003 ийыште шочын, кызыт политехнический колледжыште тунемеш. Костя эргына 10-шо №-ан школышто шымше классыш вончен. А изи ӱдырна – аваж пелен. Тудлан пеш оҥай лӱмым пуэнна – Мариэлла. Южгунам могай тыгай лӱм манын йодыт. А мый «Марианна уло, Марибелла уло, Мариэллажат лийже» манын шыргыжалын вашештем. Республикналан тений 100 ий темеш. Ӱдырна Марий Элын 100 ияш лӱмгече идалыкыште шочмыжым ӱмыржӧ мучко шарнаш тӱҥалже манын, тиде лӱмым шкеак шонен пуэнам.
– Тау, Вячеслав, чон почын мутланымыланда!