13-15 октябрьыште Йошкар-Олаште Марий форумын шыже сессийышкыже Российын тӱрлӧ кундемже гыч марий-влак погыненыт ыле. Екатеринбург ола гыч Екатерина Соболева икымше гана тыгай форумыш толын да Марий кундем дене лишкырак палыме лийын. Тудо визымше ий мӱкшым онча, мӱй продукцийым Россий мучко ужала.
Икмыняр тукым кучен
Екатеринан ачаж ден аваж могырымат мӱкшым икмыняр тукым дене кученыт. Ты мастарлык тудын ачажланат куснен. Ты пашам ятыр ий шукта. Свердловск кундем Красноуфимск район Марий Усть-Маш ялыштыже ондак 200 мӱкш ешым кучен гын, кызыт изиш шагалемден. Паша шуко, тыгодым лектыш сай гын, мӱйымат ужален шуктыман. Ачажын ийготшо погынымо дене ӱдыржӧ тудлан полшаш тӱҥалын. Тиде пашаш тыгак Екатеринан шольыжо, аваже ушнат.
Е.Соболева моторын сӧрастарыме банкылашке мӱйым оптеда да ужала, тыгак блогым вӱда, «Ютуб» каналыште шке пашаж нерген кумдан каласкала. «Вековая пасека» интернет-кевытше сатум ужалаш сайын полша.
Пайдале, но шагалын кочкыт
–Изиэм годым Марий Сарсаде ялыште иленна, варажым Марий Усть-Маш ялыш кусненна. Ачам шочмо вершӧрыштыжӧ мӱкшым ончаш тӱҥалын, мӱкш омартам ешарен толын. Тудо шуко книгам лудеш, сандене мӱкш нерген сайын пала.
Мӱкшлан мӱйым погаш посна шудо кӱлеш. Сандене верысе мӱкшызӧ-влак дене пырля ачам ондак мландым пай дене налын. Тушко мӱйшудым ӱден.
Кызыт еҥ-влаклан пеледыш да писте мӱйым ужалена. Тыгак пергам, пеледыш шыркам (пыльцам), мӱкшкишым (прополисым), мӱкшава шӧрым, шӱремӱш гомогенатым да моло продукцийымат темлена. Кажныже организмлан пайдале. Мутлан, перга иммунитетым пеҥгыдемда, кугу давленийым волта, пеледыш шырка шӱмлан сай, тыгак гемоглобиным нӧлталеш. Шӱремӱкш гомогенат айдемын организмыштыже гормон-влакым шотыш конда, а мӱкшкиш – тиде пӱртӱс антибиотик.
Ондак кажне ийын вич тонн дене мӱйым кӱзенна гын, кызыт – ныл пачаш шагалрак. Еҥ-влак мӱйым кочмым чарненыт, самырык-влак йӧршеш огыт нал, манаш лиеш. Сандене пытартыш жапыште пӱкш але емыж саска дене варыме мӱйым ужалаш тӱҥалынна. Налше-влак улыт. Ярмиҥгалашке лектын кошташ тыршем, – мане Е.Соболева.
Екатерина мӱкшым ончымо пашалан чот кумылаҥын. Еҥ-влаклан айдемын организмжылан мӱйын пайдам кондымыжым чын умылтараш манын, тудо медицине шинчымашым налаш кумылаҥын, кум ий ончыч верысе медколледжыш тунемаш пурен.
Е.Соболева профессийже дене – психолог. Ондак Федеральный агентствысе Урал кӱртньыгорно транспорт управленийыште тыршен. Варажым еҥ-влаклан омсам шындыме изирак бизнес пашам вораҥдарен.
Марий йӱлалан шӱман
Угарман кундемысе «Урал Мари» национальный тӱвыра автономийын председательже Наталья Ябекова дене кылже пеҥгыде. Тудын темылымыж почеш Екатерина мӱй продукций гоч марий калыкын илыш-йӱлажым почын пуа.
Ик ярмиҥгаште Е.Соболева марий вургемымат чиен коштын. Ты гана Йошкар-Олашке Марий форумышкат аважын мотор марий вургемжым чиен толын ыле. Вургем эртыше пагытым ушештара, Екатеринам марий йӱлалан, тӱвыралан утыр шӱмаҥда. Оҥышто улшо ший аршашым акрет годсо окса дене ыштыме мане, а тувыр тӱрым коваже тӱрлен улмаш.
Марий калык ожнысек мӱкшым ончаш йӧратен. Но тукым гыч тукымыш ты пашам шуктышо-влак кызыт пеш шагалын улыт. Теве Екатеринан тукымыштыжо мӱкшым ончымылан 2028 ийыште 100 ий темеш. Е.Соболева ачажын пашаж дене кугешна, туддеч шукылан тунемеш. Сандене ончыкыжымат ты пашам шуяш ямде.