Айдемым тӱрлӧ преступленийым ыштымылан кӧра тюрьмаш шындат. А тушто тудо кузе ила, мом ышта – огына пале. Но колонийысе илыш книган икмыняр лаштыкше мыланемат почылто. Светлый посёлкысо 7-ше номеран ӱдырамаш колонийыште Леонид Филатовын пьесыж почеш «Любовь к трём апельсинам» спектакльым шынденыт ыле. Жап эртымеке, спектакльыште модшо-влак тиде спектакльым вес гана шарнен ончаш манын, оператор-влакым видеош войзаш толаш йодыныт. Йошкар-Ола гыч оператор-влак дене мыят тиде колонийыш миенам.
Колоний илыш
Медведево район Светлый посёлкысо общий режиман ӱдырамаш исправительный колонийыште 432 еҥ лийын кертеш. Тышеч 27 еҥ – колоний-поселенийыште. Кызыт тыште 200 еҥ шке срокшым шукта.
Шинчыше-влак тӱҥ шотышто ургымо цехыште пашам ыштат. Паша кече 8 шагат эр гыч 19 шагат марте шуйна. Заключенный-влак, куд шагат эрдене кынелын, зарядкым, эр кочкышым ыштат, вара пашаш каят. Паша деч вара – кас кочкыш, мушкылташ жап пуалтеш да индеш шагатлан – проверке. Лу шагатлан малаш возыт. Колонийыште тыгай режим.
Ик каныш кече уло – рушарня. Ты кечын тӱрлӧ кружокыш коштыт. Южгунам наркоманий деч эмлалтше еҥ-влакым тышке вашлиймашыш кондат. Нунын дене тыште шинчыше ӱдырамаш-влак мутланат, тыгай илышыш кузе шумышт дене палдарат. Толшо-влаклан тыгай илышыш шуаш огыл манын эмлалташ темлат.
Колонийыште кевыт уло, но палемдыме кечын гына пашам ышта. Кыдеж-пӧлемлаште ныл-куд еҥ дене илат. Каныш кечын, 7-10 еҥлан шелалтын, мончаш коштыт. Шонымо почеш уремыш лектын каяш ок лий, тӱшкан веле коштман, да конвоир лийшаш.
«Омса вес велыш» логалаш манын, ятыр омса гоч эртыман. Икте поснак шарнымашеш кодо: кок кӱртньӧ омса, а коклаштыже кок метр наре вер. Тиде изи кыдежыште лӱмын металлоискатель гоч эртен, пропускым налат, вара вес омсан почылтмыжым вучет. Ик омса петырнымеке гына кокымшо почылтеш. Тунам веле колонийыш логалат.
Эн ондак ме шкешотан тоштерыш пурышна. Тушто петырымаште шинчыше ӱдырамаш-влакын пашаштым вераҥдыме: сӱрет, тӱр, модыш-влак. Нине кидпаша-влакым Йошкар-Оласе кремльыште выставкылаште ужаш лиеш. Туштак спектакльыште модшо-влак ямдылалтыт ыле. Пурен шогалмеке, шучкын чучо. Амалжат уло: колонийыште икмыняр гана судитлалтше-влак шинчат. Эскерыме годым тӱрлыжат шинчалан перна. Чылан гаяк тамакым шупшыт, шукыштын ӱпыштым кӱчыкын тӱредме, аватмут дене кутырат. Южыштын ошкыл колтымышт ялт пӧръеҥын гай.
Ийгот шот дене 30-45 ияшрак улыт, коклаштышт самырык-влакат койыт.
Спектакль
Кажне шошым тиде колонийысе любительский театрыш коштшо-влак премьер дене куандарат. Тиде гана клуб вуйлатыше Ирина Викторовна Цветкова Леонид Филатовын «Любовь к трём апельсинам» пьесыж почеш постановкым шындаш темлен. Тудак режиссёр пашам шуктен. Спектакльыште 30 утла еҥ модын. Постановкылан вургемым, декорацийым, реквизит-влакым Интернетыште ончен, ӱдыр-влак шке ямдыленыт. Спектакль оҥай, тушко куштымашымат, вургем модым ончыктымымат пуртеныт.
Ноябрь тӱҥалтыште колонийын театрже «Любовь к трём апельсинам» спектакльым шындыме дене «Лучший театр исправительного учреждения уголовно-исполнительной системы Российской Федерации»конкурсышто кумшо вер дене палемдалтын.
Пӧлек
Тиде колонийыште мый пел кече лийым. Спектакльымат онченам, ӱдыр-влакын койыш-шоктышыштымат эскеренам. Мый гына огыл, нунат мыйым онченыт улмаш. Кас велеш мый декем лишемаш, мутланаш тӱҥальыч. Шкеак тысе илышышт нерген каласкалышт. Кажныже палдараш ямде, йодса эше, вашештена, маныт. Но тусо правилым палыдымемлан кӧра утыжым йодаш шым тошт. Туге гынат шуко оҥайым пален нальым. А пытартышлан ик ӱдыр мыланем кампеткым кучыктыш. Тауштен, кӱсенышкем пыштышым, но кочкаш шым тошт.
И.Цветкован фотожо.