Кече чотак ырыкта

 

Синоптик-влакын увертарымышт почеш, июльышто йӱр шуко йӱреш, но игече шокшо лиеш. Термометрын столбикше кечывалым кокла шот дене 27-32 градус марте кӱза. Вӱд воктене канаш йӧратыше-влаклан тидыже куаным конда, а илалше, хронический чер дене орланыше еҥ да йоча-шамычлан тазалыкыштлан эҥгекым ыштен кертеш.

Кече дене йӱлымӧ да перыме деч шекланаш, шкем аралаш кӱлеш. Тидын шотышто Роспотребнадзорын Марий Элысе управленийже шокшо игече годым мом ыштышашым темла:

— кече пелтыме жапыште (12 гыч 16 шагат марте) уремыште лияш пешыже ида тырше, ӱмылыштӧ верланыза. Ты жапыште физический пашамат шагалрак ыштыза (поснак сад-пакчазе-влаклан тидым шотыш налман), машина але моло транспорт дене шагалрак кудалаш тыршыза –эрдене алк кастене кайыза;

— пӧлемым чӱчкыдын южаҥдыза, но ида южгыкто. Кондиционер денат пеш ида пайдалане, тудат утыждене ырыме семынак тазалыклан эҥгекым конда. Шарныза: пӧлемыште 22-25 градус шокшо лийшаш.

— куштылго, «шӱлышӧ», волгыдо тӱсан вургемым чийыза. Вуйчием да кече деч аралыше шинчалык нерген ида мондо;

— организмыште вӱд шагал ынже лий манын, суткаште 1,5 литр деч шагал огыл вӱдым йӱза. Чот тамле газированный ден энергетический йӱыш-влак верге ден мокшын пашаштым нелемдат. Спиртан йӱыш, поснак сыра, кечыште утыр ыраш веле полшат, тазалыкым лунчыртат. Сандене газ деч посна тыглай яндар вӱдым але минеральный вӱдым, чайым, пӱрым, морсым, сокым, изи жирностян шӧрым да витаминан моло йӱышым, компотым йӱман. Нуным изин-изин подылза;

— кочмыдам эскерыза. Шокшо игече годым шинчалан, коптитлыме, ӱян кочкышым ида коч. Шылым шагалрак кочса але тудым кол але теҥыз продукт дене вашталтыза. Вашке пужлышо кочкышын срокшым шотыш налза.  Утларакшым эрдене да кастене кочкаш тыршыза. Шокшо игече годым гигиене да сийым ямдылыме, аралыме нормо-влакым шотыш налман;

— иммунитетым пеҥгыдемдаш шукырак пакчасаскам, фруктым кочман. Кочмо деч ончыч нуным сай качестван вӱд дене мушса;

— кондиционеран кевытлашке коштса;

— душышто улмо годым мушкылтса;

— йӱштылаш да эҥер вӱд дене чывылалташ посна палемдыме верлашке гына кайыза – тушто лӱдыкшыдымылык правилым шуктыза.

Тек шокшо кеҥеж кече-влак тыланда пиалым гына кондат! Таза лийза!

Э.Терентьева.