Акрет годсек кугезына-влак Ю вийлан ӱшаненыт. Мужедше, шӱведыше, юзо-влак эре лийыныт. Калык нунын дек полышым йодын миен, але, мӧҥгешла, осалым ышташ шонен, полшаш йодын. Кызытат «палыше-влак» шагалын огытыл. Но лиеш да кӱлеш мо нунылан ӱшанаш?
Шӱведымаш, мужедмаш, локтымаш да моло тыгай теме мыланем эре оҥай лийын. Тиде амал дене шкешотан изирак шымлымашым эртаренам.
УЖШО ЕҤ
Икымше гана тыгай «палыше» еҥ деке палымем-влак дене пырля логалынам. Нуно шке тазалыкышт нерген пален налаш миеныт ыле, а мый пырля тусо кундемысе вершӧрым ужаш каенам.
Ик ял деч тораште огыл чодыраште верланыше пӧртым кычал кайышна. Теле ыле, пасу гоч йолын изиш каяш логале. Тушто шинчанужшо еҥын полышкалышыже мемнам вашлие. «Телым тыште пӧртым олтем. Лумым эрыктем», – ойлыш. Изиш лиймеке, тудат толын шуо. Чыланыштым изи пӧртыш ӱжын пуртыш. Но толшо-влаклан полшымо олмеш «палыше еҥ» вигак мыланем ойлаш тӱҥале. Ӱмбакем ончен, ончыкылык нерген каласкален. Чот ӧрынам, ӱшаненамат, очыни. Машинам виктараш правалан тунемаш кӱштен, но тиде тачат шонымаш веле, але тунемын омыл. Жап эртыме семын моло ойлымыжо мондалтын.
ШӰВЕДЫШЕ ӰДЫРАМАШ
Икмыняр ий ончыч нелын черланенам. Шуко врач ончен, нимогай черым муын огытыл. Республикысе эмлымверыштат кияш логалын, черын амалжым пален кертын огытыл. Чыла сай манын, мӧҥгӧ колтеныт. Ялыш миен шумеке, адак моткоч йӧсӧ лийын. Тунам шӱведыше еҥ деке каяш темленыт.
Саде ӱдырамаш кече шичме деч ончыч еҥ-влакым «онча». Толшо-влаклан кудывечыште верланыше пӧртыштӧ полша. Юмылтымо мутым ойлымо годым саде ӱдырамаш умшам кара, пуйто омыжо шуэш. Молан тыге лиймым вара йодым. Тиде осал вий тудлан чаракым ышта улмаш. Юмылтымо мутым ойлен ынже керт але йӧршын чарныже манын ышталтеш.
Ӧрмаш! Тиде ӱдырамаш деке миен толмеке, ик шагат гычак куштылго лие.
Тудо вӱдыш да шинчалыш шӱведен. «Тыйым локтеныт, черым колтеныт», – манын тудо.
Тиде чер деч мый утлен кертынам.
АВА ДЕН ӰДЫРЖӦ
Кок шинчанужшо деке миен толмеке, умбакыже путырак оҥай лийын. Икте ик семын, весе вес семын ойла. Кӧлан ӱшанаш? Ола деч тораште огыл илыше шинчанужшо самырык ӱдырамаш уло, тудо тазалык да ончыкылык нерген сайын пала маныныт.
Тудын деке йыҥгыртен, кузе да кушко мийыман, рашемдышым. Мыйым арня гыч толаш кӱштыш. Пелен кум сортам да фотокартычкым налаш темлыш. Тыгодым 1000 теҥге оксам ямдылаш йодыч. Миен шумеке умылышым. Ӱдыржӧ онча, а аваже телефон дене умылтара да пашалан оксам йодеш. Молан тыге ыштыме вара раш лие: самырык ӱдырамаш пашажлан шке оксам йодаш тӱҥалеш гын, вийже, мастарлыкше йомын кертыт.
Палемдыме верыш ондакрак миенам, сандене изиш вучаш логале. Мый дечем ончыч самырык ӱдыр ден аваже лектыч. Полышым пуэн але уке, шым умыло, но ӱдыр шӱлыкан койо.
Жап шуо. Мыйымат кыдежыш ӱжын пуртышт. Иктаж 35-40 ияш ӱдырамаш вашлие. Кондымо сортам айдеме семын пӱтырен шындыш, тудым кидыштем вич минут кучаш йодо. Вара тул дене йӱлатыш. Верын-верын сорта шемеме. Йӱлымӧ верыште тазалыклан эҥгек лиймым ончыкта манын умылтарыш. «Давлений изи, сандене организмлан кӱртньӧ огеш сите», моло черымат палемдыш. Кузе тидын деч утлаш, ой-каҥашым пуыш.
АСТРОЛОГ
Пытартыш жапыште еҥ-шамыч астролог-влаклан чот ӱшанаш тӱҥалыныт. Адакшым кызыт нуно шукемыныт, кажныже шке услугыжым темла. Кок ий ончыч мыланем ӧрыктарыше пӧлекым пуэныт. Шочмем годым каваште могай шӱдыр-влак лийыныт, астрологический картым ыштеныт. Мом тушто ончыктымо, мо нерген тудо ойла – ты аланыште пашам ыштыше еҥ веле каласен кертеш, а мый тудым лончылен ом мошто.
Тений шошым йолташ ӱдырем астролог деке миен. «Чыла чыным ойлен, миен тол», – мыланем темлен.
Шуко вере миен коштынам, могай гына ончыкылык нерген колын омыл, сандене тышкат миен толаш кумылем лекте. Йыҥгыртен, вашлиймаш нерген мутланен келшышна. Тудо шочмо кечым да минут йотке шагатым йодо. Эсогыл шочмо годым пижыктыме биркым муаш темлыш.
Кушто пашам ыштышаш улам, могайрак койыш-шоктышан ончыкылык пелаш лийме нергенат каласкалыш.
Тыге илышын кажне йыжыҥжым ончен лекте. Кум шагат жап пеш писын эртыш. Чыла лончылен шинчаш гын, ик сутка огеш сите, очыни.
Лекмекем, мыйын йодыш лекте: «Кӧлан ӱшанаш?» Астрологын ойлымыжо мыйын илышем дене тӱрыснек келшен огеш тол. Адакшым кокытеланымашат ятыр ыле.
Чыла тиде уверым ушышто радамлымеке, ик шонымаш шочо: чылажат шке дечем лектеш. Шонем, журналист лиям, а огеш келше, эрлак кевытыш пашам ышташ каен кертам. Пелашымат ме чонлан келшышым, шӱм йодмо почеш ойырен налына. Йолташ-влак, шарныза, чылажат мемнан кидыште!