14-15 августышто Марий Элыште «Чудеса земли Марийской» тÿвыра да туризм форум эртаралтын. Программыште тÿрлö вашлиймаш, экскурсий, ончер, презентаций-влак лийыныт. Ты форум Марий Эллан 100 ий теммылан пöлеклалтын.
Форумын икымше кечын эртаралтше пленарный заседанийыштыже Марий Эл Правительстве председательын икымше алмаштышыже М.Васютин, спорт да туризм министр Л.Батюкова, тÿвыра министр К.Иванов да Россий Туроператор-влак ассоциацийын исполнительный директоржо М.Ломидзе лийыныт. Ты кечын Марий Эл Республикын Правительствыже «ТТ-Трэвел» туроператор дене пашам пырля ыштыме нерген соглашенийыш кидпалым пыштеныт. Тудын почеш ончыкыжым республикыштына туризм утларак вияҥшаш, шке элысе да йотэлласе турист-влаклан у маршрут-влакым темлышаш улына.
– Мый Марий Элыште иктаж вич ий ончыч лийынам. Мылам чылажат моткоч öрыктарышын чучын. Ты ганат тунамсе кумылем утларак веле пеҥгыдемдышым. Тылеч вара мемнан экспертна-влак Марий Элысе маршрутым федеральный да региональный туроператор-влаклан ужалаш лиймым палемденыт. «Край звонких гуслей» ден «Чудеса земли марийской» маршрут-влак кызыт ятыр кундемыште палыме улыт. Южо вер гыч тышке кажне арнян гаяк толаш ямде улыт.
Элыштына туризмым вияҥдаш манын,кызыт ятыр паша ышталтеш. Тыгайже ончыч нигунамат лийын огыл. Поснак нацпроект-влакын кÿлешан улмышт нерген ойлем. Чаманаш кодеш, коронавируслан кöра 2020 ий туризм сферыште тыршыше-влаклан куштылго ыш лий. Но ты пагыт мемнам у вий дене пашам ышташ, у йöн-влак дене пайдаланаш туныктен. Ме ты шотышто полышым пуаш эре ямде улына, – каласыш М.Ломидзе.
Форум кок тÿрлö йогын дене эртен: туризм да тÿвыра. Ты шотышто секций ден экскурсий-влак тÿрлö лийыныт. Республикнан тÿрлö кундемлаж гыч толшо участник-влак шке пашаштлан келшыше программым ойырен налыныт.
Туризм секцийыште лийше-влак икымше кечын Медведево районысо «За Азяково» экофермыш миеныт, вара Республикысе курчак театрыште спикер-влак дене вашлийыныт. Тÿвыра аланым ойырышо-влак Йошкар-Оласе тоштерлаште лийыныт, тыгак Историй да археологий тоштерыште погыненыт. Тыште «Пешком по республике» проектым вуйлатыше А.Акилбаев ден «Йошкар-Ола настоящая» проектын авторжо Е.Павлова шке пашашт нерген каласкаленыт. Нунын ойлымышт почеш, республикыштына моткоч шуко сылне, но палыдыме, шымлыдыме вер-влак улыт. Куандара: пытартыш жапыште еҥ-влак тыгай верлаш кошташ да шукырак пален налаш тыршат.
Вес кечын участник-влак Курыкмарий район Козьмодемьянск олаш миеныт. Нуно кава йымалсе этнографий, Остап Бендер лÿмеш сатир да юмор, Купеч быт, А.В.Григорьев лÿмеш художественно-исторический да Морёный тумо тоштерлаште лийыныт. Козьмодемьянск олам вуйлатыше М.Козлов туризмым вияҥдымаште ты олан кÿлешан вер улмыжым палемден.
Тÿвыра программым ойырышо-влаклан Оршанке районысо Н.П.Мотовилов лÿмеш Воин чап, Кресаньык паша да йÿла тоштерлашке, Ремесло пöртышкö, «Тихие зори» усадьбышке экскурсий эртаралтын. Ты кечын этнокультурный туризмым вияҥдыме шотышто «йыргешке ÿстел» лийын. Тыште участник-влак шке илыме кундемыштышт туризмым вияҥдыме паша неген каласкаленыт.
Светлана Плахова, Курыкмарий районысо администрацийын тÿвыра пöлкажым вуйлатыше:
– Форум моткоч кÿлешан. Эн ончычак коллеге-влакым ужын, паша опытыштым пален налаш сай ыле. Вет кызытсе пагытыште чыланат у семын пашам ышташ тунемынна. Тыгак экскурсий-влак моткоч оҥай лийыныт. Мылам художественный галерейыште эртаралтше «Йошкарге» лÿман ончер поснак келшен. Тыште Российысе сÿретче-влакын пашаштышт йошкар тÿс кузе кучылталтмым да тудын мом ончыктымыжым пален налынна. Тыгак ятыр участник Медведево районысо Ким ялысе «Уна кудышто» келшен манын ойлен, тушто марий суртводыж дене «палыме лияш», мелнам кÿэшташ да аралтыш-влакым ышташ йöн лийын.
Мутат уке, эн тÿҥ йодыш – кызытсе неле жапыште туризмым вияҥден колтымаш. Ты шотышто спикер-влак дене вашлиймаш пайдале лийын. Тыште кызытсе закон-влакым шотыш налын, мом ышташ лиймым умылтареныт. Тÿрлö проектым возаш, интернет площадкыште пашам ышташ кумылаҥденыт. Турагент-влакым шке деке ÿжаш, нунылан экскурсийым эртараш да пырля пашам ышташ темлымым сайлан шотлем.
Форум годым туризм индустрийыште пашам ыштыше-влаклан эртаралтше конкурсым иктешленыт. Ты пашаште эн сай менеджер лÿмым Йошкар-Ола историй тоштерын пашаеҥже М.Иванова сулен. Экскурсийым эртарыше эн сай пашаеҥлан Юрино районысо Шереметьев лÿмеш замокын пашаеҥже Е.Шалаховым шотлымо. Регионышто сеҥыше-влак шке вийыштым федеральный этапыште терген кертыт.
- Марий Элыште 271 книгагудо, 5 ремесло пöрт, 302 клуб ден автоклуб, 30 тоштер, 7 театр ден филармоний улыт.
- 2019 ийыште республикышкына 800 тÿжем утла турист толын каен.
Морко районысо туристский информаций рÿдерым вуйлатыше Ольга Карасева:
– Форумышто мый Морко район нерген каласкаленам. Ты вел республикыштына ик эн марий районлан шотлалтеш: тысе илыше кола гыч 80% еҥже – марий. Нуно марий йÿла-влакым шуктат. Ме Сергей Чававйн лÿмеш сылнымут да энографий, Миклай Казаков лÿмеш, тыгак Михаил Янтемир лÿмеш сылнымут да краеведений тоштер-влак дене моктанен кертына. Нуно республикысе тÿвыра памятниклан шотлалтыт. Ик вере мелнам кÿэшташ туныктышо мастер-класс эртаралтеш, вес вере районысо сÿретче-влакын пашаштым ужаш лиеш, кумшо вере фолькльор ансамбль дене пырля муралтен-кушталташ йöн уло. «Тошто марий усадьбе» этнографий тоштер-комплексыште калыкнан илыш радамже дене палымым ыштена…
Морко районышто ныл тÿрлö верам кучышо еҥ-влак илат: православийым, марий верам, исламым да буддизмым. Тыште эсогыл икмыняр пошкудо регионлан ик буддизм рÿдер уло.Пÿртÿсат тыште шкешотан, мотор. Карман курык, Йошкар сер, Ош куп ер – чылажат тÿрлö легендылан поян, чылажат сылне.
Районыштына фестиваль, конкурс, йÿла пайрем-влак дене палдарыше ятыр тÿшка мероприятий (Шорыкйол пайрем, Ӱярня, Кугече, Агавайрем Угинде, Семык) эртаралтеш.Чаманен каласаш кодеш, районыштына корно веле таче кечылан изиш ударак. Унагудо уке. Лач Мазиково ялыште «Тошто вакш» каныме базе пашам ышта да Унчо кундем калык кеч-кунамат уна-влакым вашлияш ямде.
Кызыт турмаршрут нерген тичмаш уверым М.Н.Янтемир лÿмеш тоштерыште муаш лиеш. Ме турист-влаклан у маршрут-влакым ямдылыме пашам умбакыжат шуктена.
Фото-влакым Оршанке район «Вперёд» газетын
сайтше гыч да архив гыч налме.