Изинек туныкташ кумылан

Христина Герасимова (Антропова) Кужэҥер район Кугу Лаждӱр ялыште шочын-кушкын. 1-8 класслам ялысе, а 9-11 класслам Йӱледӱр кыдалаш школлаште тунемын.

– Марий йылме дене шинчымашем районысо олимпиадылаште тергенам. Руш, англичан йылмылам тунемаш куштылго лийын. Нине предметым эн чот йӧратенам. Изи годсек туныктышо лийын модынам. Школышто туныктышын кутырымыжым колыштын, доска воктене шогылтмыжым ончен, мӧҥгыштӧ тудын семын кояш тыршенам. Туныктышын шындыме отметкыже ӱмбачын йошкар пасте дене шке удыренам. Тачат тиде пашам уло кумылын шуктем, но ынде туныктышыжо шке улам. Йоча-влакын тетрадьыштым терген, йоҥылышым муаш да тӧрлаш мыланем келша. Авамат туныктышылан але врачлан тунемаш кай манын эре ойла ыле. Сандене вес профессий нерген шонымаш лийын огыл. Тидлан марий йылмым туныктышо Николай Петрович Якимов ден руш йылмым туныктышо Раисия Андреевна Фадеевалан таум ойлем. Нуно мыйым шке примерышт дене кумылаҥден шогеныт, – манеш Х.Герасимова.

2013 ийыште Христина МарГУ-шко марий йылме да литератур, тӱҥалтыш класслаште туныктышылан тунемаш пурен. Практикым Йошкар-Оласе 14-ше №-ан гимназийыште да президент школ-интернатыште эртеныт. Тунам ӱдырын кокытеланымаш лектын: паша куштылго огыл, йоча-влак тӱрлӧ улыт, ача-ава-влак денат умылыдымаш лийын кертеш, но тыгодым паша чонлан келшыше. Тунам Х.Герасимован туныктышо лияш чонжо йӱкшен.

– 2018 ийыште университетым тунем лекмеке, паша верым кычалаш тӱҥалынам. Куштылго огыл ыле. Чыла вере паша опытым йодыт. Тылеч посна марлан кайымем пален налын, декретыш каем манын шоненыт. Но садак туныктышо лийын, шкем тергаш шонышым. Оласе школышто самырык туныктышылан неле лиеш манын, ялысе школыш каенам, – ойла тудо.

Медведево районысо Кома (Новое Комино) ялысе школышто Христина Рудольфовна кокымшо ий пашам ышта. Школышто 35 йоча тунемеш. Кодшо ийын марий йылмым, литературым да руш литературым туныктен гын, тений – руш йылмым да литературым. Тыгак директорын воспитатлыме да туныктымо паша шотышто алмаштышыже.

Самырык туныктышо Христина Рудольфовна йоча-влакым туныктымо деч посна эше МарГУ-што магистратурышто тунемеш. Лишыл жапыште дипломым налеш.

– Марий але руш йылмым туныкташ куштылгырак?

– Руш йылмым туныкташ куштылгырак, вет йоча-влакын марий йылмым тунемаш кумылышт уке.

– Директорын туныктымо да воспитатлыме паша шотышто алмаштышыжлан могай сомылым шукташ логалеш?

– Эн ондак расписанийым ыштымаш. Вара тудым электрон йӧн дене «Сетевой город» сайтыш лукман. Вашталтыш-влакым эреак тӧрлен шогыман. Тыгак олимпиаде, ОГЭ да моло документацийлан вуйын шогыман. Воспитательный пашат – мыйын. Идалыклан планым ыштыман, тудым шуктыман, тыгак тӱрлӧ мероприятий-влакым эртарыман. Мероприятий годым ме шочмо элым йӧраташ, кугурак-влакым аклаш да пагалаш туныктена. Шкем кузе кучымо нерген эреак умылтарен шогена. Ача-ава-влак денат погынымашым эртарена. Нунын шуктышаш сомылышт нерген ушештарена. Южо ача-ава йочаштын кузе илымыштым, тунеммыштым огыт пале. Йоча шке семын кушкеш. Тышеч тӱрлӧ проблеме-влак шочыт. Тыгайыш шуаш огыл манын, умылтарыме пашам чӱчкыдын эртарена.

– Паша куштылго огыл. Но чытыман…

– Паша неле, но чытыман. Неле-йӧсым сеҥен гына чын корныш шогалаш лиеш. Эсогыл калыкмут уло: тунеммаште неле – пашаште куштылго. Мыйын тунеммаште неле огыл, пашамат куштылго манын ом керт, но чыла чыташ лиеш.