«Мыйын олмеш арака илен»

(Республикысе наркологий диспансерын реабилитаций пӧлкаштыже эмлалтше рвезе деч серыш)

Салам лийже. Мыйын лӱмем – Александр. Кузе йӱаш тӱҥалынам? Школышто тунемме годым, иктаж 8-ше классыште. Кугу улам манын шоненам, пуйто шонымем семын илем. Кызытше ойлен кертам: кӧмыт дене келшет, нунын гаяк лият. А мый тыгай весела компанийыш логалынам. Дискотекет-мочет, канымет-веселитлымет. «Ош корак» лийме шуын огыл, уке гын воштылыт вет! Ме чыла тӱрлӧ алкоголян напиткым йӱынна. Тыгайжым йӱаш ок лий манытыс. Тугеже, йӱын кертына гын, «крутой» улына. Тыге чучын. Чаманаш логалеш, чучын веле…

Нимо сайже варажым ыш лий. Арака, хулиган койыш, милиций – тиде тыглай илышыш савырнен. Жап эртен. Йӱат гын, нимом от шиж: ала теле, ала кеҥеж. Тыгак шакше илышем эртен.

Мый тунамсе илышемым вес семын лӱмден ом керт. Вет тудым мый огыл, а арака «илен». Нигуштат шот дене пашам ыштен шым керт – аракам йӱмемлан верч. Ончыч шонен пыштыме ик поро шонымашемат ыш шукталт – аракам йӱмемлан верч. Пиалан ешем ыш лий – аракам йӱмемлан верч. «Кодироватлалташ» тӧченам, но тидыжым чытен модмаш веле манаш лиеш: чытет, вучет, кунам чытыме жапет эрта да уэш йӱаш лиеш, маныт. Тунамже арака дене тыге варнылмемже чер манын умылен омыл. Шоналтенат омыл! Кызыт, реабилитаций пӧлкаште улмем годым веле, эртыше илышем нерген шонемат, шучкын чучеш. Ынде умылем: мый алкоголик улам. Черле улам. Ынде палем: тиде черым вияҥдыше амалжым – аракам – мылам кучашат ок лий. Ончыкыжым шот дене илышаш ыле…

Серышемым тыланда возем, еҥ-шамыч. Мый палем, шукынжо, аракам подылаш йӧратыше-влакше, нигунам шкеныштым черле улам манын огыт ойло. Но шке йырда ончалза. Пашаштыда чыла сай мо? Ешыштыда пиал уло мо? Иктаж сай шонымашдам, «мечта» манмыдам илышыш пуртен кертында мо? Шке илышдам шот денак илымыла чучеш мо? Уке гын, ала шоналташ жап шуын: те шкежак илышланда оза улыда мо але арака тудым «ила»?

Александр В.