Пошкырт кундем Шаран посёлкышто Миндияровмыт марий еш 34 ий ваш эҥертен, умылен ила. Владимир Бикянович ден Светлана Исламгареевна Валерия ӱдыр ден Максим эргым ончен куштеныт, кум уныка куандарат. Владимир Бикянович шке автомастерскойжым почын, Светлана Исламгареевна уло жапшым суртлан, ешыжлан пӧлекла.
Миндияровмыт дене вашлияш шошым пиал шыргыжале. Айдемын поро кумылан улмыжо шинчаж гычак коеш, маныт. Светлана Исламгареевнам, икымше гана ужмекак, тудын дене палыме лияш, кутыралташ кумыл лекте.
Кемерово гыч – Пошкырт кундемыш
– Кемерово областьысе Прокопьевск олаште шочынам. Ешна дене тушто иленна, ачам шахтыште ыштен. Вич ияш улмем годым тудо колен, да авам ныл йоча дене мӧҥгеш Пошкырт кундемыш, Шаран район Янахмет ялыш, шочмо суртышкыжо пӧртылын. Мый кугурак икшыве улам, эн изи шӱжаремлан ныл тылзе гына лийын, – каласкала С.Миндиярова. – Ялысе школыш коштынам, изинек пашалан шӱман кушкынам. Школ деч вара Туймазы олаште медучилищын фельдшерский пӧлкажым тунем лектынам.
Светлана профессий дене пашам ыштен шуктен огыл. Янахмат ялысе Владимир лӱман качымарийлан марлан лектын, икшывышт шочын. Декрет деч вара фельдшерлан паша вер лийын огылат, колхозышто поварлан тыршен, почтышто лу ий пашам ыштен, Янахмат йочасадым вич ий вуйлатен.
– Пелашем дене ик ял гыч улына, ик школышто тунемынна. Армий гыч толмекыже гына келшаш тӱҥалынна. Тудо пашаче, спортлан шӱман, кумылжо поро, тидденак мыланем келшен. Эше школышто тунеммыж годымак йолташыже-влак дене пырля командым чумырен. Ял деч тораште огыл пӱнчер уло, тушто спортплощадкым келыштареныт. Курыкыш куржын кӱзеныт, турникыште капыштым нӧлтеныт, а вара воктенысе памашыште йӱштӧ вӱд дене чывылалтыныт, – ойла Светлана Исламгареевна.
1992 ийыште У ийлан Миндияровмыт йоҥгыдо кугу пу пӧртыш илаш пуреныт. Сӱан деч вара налме икымше кугу арверышт – Т-40 трактор. Чоҥымо пашалан чодырам туддене шупшыктеныт. Пӧртлан пурам руаш пошкудышт, йолташышт полшеныт. Плотник пашам суртоза чыла шке ыштен, омса ден окна янакымат шкежак келыштарен.
Янахматым коден, Шараныш
– Икмыняр ий пелашем плотник пашам шуктен. Вес яллаш, олалаш чоҥымо пашаш кудалыштын. У пӧртыштӧ иленна, икшывына-влак лийыныт. Ӧрдыж верыш тыге кудалышташ огыл манын, иктаж-могай шке пашам тӱҥалаш кӱлмӧ нерген шонаш тӱҥалынна. Шаран посёлкышто совхозын тошто котельный зданийжым налын олмыктенна да 2004 ийыште автосервисым почынна. Вич ий гыч тушко вес оралтым ешарен чоҥенна. Кызыт тушто чыла тӱрлӧ пашам шуктат: оравам вашталтат, техосмотрым эртарат, двигательым олмыктат, кузовым чиялтат, машинам мушкыт да молат. Владимир Бикянович – шке пашажын фанатше, манаш лиеш. Могай пашалан пижеш, тудым кӱлынак ышта, еҥ-влаклан лектышыже келшыже да вес ганат толаш кумылышт лийже манын тырша. Тидланак тудым пагалат да аклат. Автослесарь пашалан пелашем шке тунемын, тиде сомылым шымлен да кызытат тунемеш, – манеш озавате.
Янахмат гыч Шаран посёлко марте – кумло наре меҥге. Эрдене эрак кынелын, Владимир Бикянович пашаш кудалын, кастене гына толын пурен. Тыге – куд ий. Паша вер дек чакрак лияш манын, 2010 ийыште Миндияровмыт еш, Янахматыште пӧртым ужален, Шараныште чоҥымо у суртыш илаш куснен.
Тыште озаватылан паша шуко, мланде шагалжак огыл. Олма садлан, пареҥге пакчалан, теплицлан да пеледышлан посна кумдыкым ойырымо.
– Майыште пӧртышытына изирак олмыктымо пашам тӱҥалынна. Октябрьский ола гыч ӱдырна ешыж дене уналыкеш толеш да ӱстел йыр погынымо годым кухньышто вер шагал гай чучеш. Садлан кухньым кумдаҥдена, – ешарыш С.Миндиярова.
Ӱстембалне – эре тутло сий
Светлана Исламгареевнан чылажат – шке верыштыже, чыла вере – арулык. Кеҥежым эр гыч кас марте пакчаште тырша. Йӧратен, чоным пыштен пашам ышта, садлан лектышыжат куандара. Теве шукерте огыл туддеке йыҥгыртышым, да кок ведра помидорым погенам, мане. Пакчасаскам телылан ямдыла.
Светлана Исламгареевна деч ик рецепт:
Ик килограмм гыч помидорым, шере пурысым, кешырым да шоганым налман, тыгыдын пӱчкедыман, а кешырым тёрко гоч нӱжыман. Чыла сайын варыман да, контейнерлаш але изирак пакетлаш оптен, морозильникыш пыштыман. Телым тыгай кылмыктыме саскам шӱрыш жаритлен пышташ але вес кочкышыш ешараш пеш тутло, жапат аныклалтеш.
Озавате ешыжым тамле кочкыш дене чӱчкыдын куандара. Тӱрлӧ когыльым кӱэшташ йӧрата. Кугу пайремлан, шочмо кечылан балишым кӱэштеш. Тиде татар калык кочкыш, шыл да пареҥге кӧрган когыльо. Икшывыже-влак немырым шолташ чӱчкыдын йодыт. Тидлан пареҥгым шолтыман, шурыман, тушко шолтымо шӧр ден ложашым ешарен варыман.
– Пайремлан еш да йолташ-влак дене погынен, пырля жапым веселан эртарена. Чылан мурена. Тидлан ача-авана, коча-кована-влак деч тунемынна. Пелашем дене марий, руш, татар муро-влакым ятыр палена, – манеш озавате.
34 ий пырля илымеке, пиалан ешын секретшымат паледа, очыни, – йодым Светлана Исламгареевна деч.
– Ваш пагалымаш ден умылымаш эн ончыл верыште лийшаш улыт. Йӧратымаш деч посна нимо ок ышталт. Пелашемым шижын моштем. Кунам гын каҥаш дене полшем, кунам гын, мӧҥгешла, кораҥам да лыпланашыже жапым пуэм, – ойла тудо.
Миндияровмыт – марий улмышт дене кугешныше, марий йӱлам аклыше да аралыше еш. Нунын суртыштышт шочмо йылме дене кутырат, икшывыштымат тидлан туныктеныт. Тидыже моткоч куандара. Тек тукым гыч тукымыш эре тыге лиеш.
Еш альбом гыч налме фото-влак.