Сылнын мура, лывыргын кушта. Тиде – «Каче-влак» группын ик уста мурызыжо, Кужэҥер район Шорсола ялын шочшыжо Михаил Басов. Усталык паша тудын илышыжым тӱзата, куаным конда да ончыко вӱда. Ксения пелашыж дене коктын кок эргым ончен куштат.
Ик коллектив гыч весыш
Михаил изинек мураш-кушташ йӧратен. Тудо йочасадыштак тӱрлӧ конкурсыш чолган ушнен, ача-авам куандарен. Школыштат мастарлыкше дене ойыртемалтын, агитбригаде дене пырля выступатлен коштын.
– Мыйын ачам тале гармоньчо ыле. Тудо шокталта, а ме куштенна. Авамат сайын мура. Евгений изамат мураш-кушташ тале, – шарналтен йоча пагытшым Михаил.
Кумда илыш корныш лекмекат, усталык шӱлыш кок эргынат чонеш шыҥдаралт кодын. Евгений ден Михаил Басовмыт «Марий памаш» ансамбльышке ятыр ий коштыт. Тиде коллектив Михаилын мастарлыкшым нӧлташ, тыгодым калык коклаш лекташ кугун полшен. Тышечак тудо марий муро аланышке корным муын: вучыдымын «Каче-влак» группышко логалын.
– 2009 ийыште ансамбльышке кошташ тӱҥальым. Тунам Йошкар-Олаште Аграрно-технологический колледжыште икымше курсым гына тунем пытаренам ыле. «Марий памашын» уста участникше-влак Валерий Чиванов ден Сергей Попов «Каче-влак» группым чумыраш мутым луктыч. Ик качыжлан Сергей Романовым нальыч, но тудын группо гыч кайымекше, пел ий эртымеке, олмешыже ӱжыч.
Концерт дене тӱрлӧ верыште лийынна. Пытартыш вич-куд ийыште Екатеринбург, Моско олаласе дискотекылаште муренна. А Марий Элыште шуко вере лийынна, Курыкмарий районыш гына миен шуын огынал. Кызыт саман тыгай, неле пагыт, сандене концерт дене пешыже лектын кошташ кумыл уке.
«Каче-влак» группыш шукерте «Эреҥер» ансамбльыш коштшо Мирослав Арсланов ушнен. Тудо кызыт мурым пеш тунемеш, ямдылалтеш. Пырля иктеш погынен, репетицийым гына эртарен колташ жап шагал. Чылан пашам ыштена, коктынжо ешан улына. Ончыкылан кум мурым лукташ ямдылена, – мане М.Басов.
Рвезе-влак тӱрлӧ мурым мурат, но утларакшым калык мурылан, такмаклан эҥерташ тыршат. Тидыже еҥ-влакын кумылыштым нӧлташ полша, тыгодым кушташ тарата.
Клубышто вашлийыныт
Ончыкылык пелашым Михаил концерт дене лектын коштмыж годымак вашлийын. Ик телым, У ий деч вара, Параньга район Кугу почиҥгасе клубышко каеныт.
– Ондак «Вената» дуэт дене пырля муренна. Сцене гыч ончем, ик ӱдыр пеш кушта. Тиде «Вената» дуэтын солистше Вера Николаеван Ксения тукым шӱжарже лийын. А таче тудо мыйын пелашем. Тунам ӱдырым икымше гана кушташ луктынам, тыгак палыме лийна да варажым келшаш тӱҥална. 2012 ийыште сӱаным ыштышна. Дима эргына шочо, икмыняр ий гыч – Максим.
Паша деч вара мӧҥгӧ каяш пӧръеҥын кумылжо эре лийже манын, ӱдырамаш тыршышаш. Тунам гына пелаш – тыйын еҥет. Ксения мыйым умылен мошта, йӧрата. Каныш годым мелнам, тортым кӱэштеш да моло шере кочкыш дене ешнам куандара. Тыгодым мӧҥгыштӧ шуко пеледышым, кушкылым кушташ кумылан.
Шочшынам изинекак кугыеҥым пагалаш туныктена, пашалан шӱмаҥдена. Ялыш ковашт деке каят гын, кеҥежым шӱкым кӱрыт, вӱдым шават, эҥыжым, шоптырым да тӱрлӧ емыж-саскам погат.
Ешге ме иктаж кином ончена, театрышке лектын коштына. Тыгак пӱртӱсыштӧ каналташ йӧратена. Звенигово район Какшамарий ял воктене пеш мотор да шып вер уло. Тушто мыланем чот келша. Тыгак Яльчик ер воктекат канаш коштынна. Кеҥежым ондак Сочиште, Крымыште, Анапыште лийынна. Тений торашке огына кай, тыштак лийына.
Каныш годым утларакшым шочмо ялышке авам деке каяш тыршена. Тушто тудо шкетын ила, сандене паша денат полшыман.
Таче ик тӱҥ шонымаш: йоча-шамычым шот дене ончен кушташ, кӱлеш шинчымашым пуаш. Сандене тыршен пашам ыштена. Тӱҥжӧ – таза гына лийышт, – каласыш Михаил.
Йошкар-Оласе 10-шо №-ан школышто Дима эргышт 5-ше классыште, Максим 1-ше классыште тунемыт. Ача-аван мутышт почеш, Дмитрий шкенжым тӱрлӧ могырым терга. Тудо ик жап кучедалмаш, футбол секцийлашке коштын, сӱретым ыштен. А Максим чылт ачаж гай шочын. Мураш-кушташ пеш йӧрата, такмаклан кумылан. Кызыт олаште илыше шуко ача-аван йочашт рушла кутыра. Куандара: Басовмытын эргышт-влак марла сайын мутланат. Ялышке коштын, шочмо йылмым огыт мондо.
Параньга район Кугу почиҥгашке кертмышт семын кудалыштыт. Тушто Ксениян ача-аваже илат, нунат уныка-влакым куанен вучат. Ксениян аваже, Зинаида Аркадьевна, тусо тӱҥ школышто йоча-влаклан руш йылме ден литературым туныкта, тыгак йочасадыште воспитательлан пашам ышта. Тений пенсийыш лектын, но пашаш коштеш. Ачаже, Эрик Витальевич да тудын Виталий изаже еҥ-влаклан плитке дене тротуарым оптат. Ты пашам ятыр ий ыштат.
Ксения ача-аваж гаяк кожмак, писе. Тудо тӱрлӧ кидпашалан шӱман ышташ, шере кочкышым ышташ йӧрата. Кастене йоча-шамыч дене пырля уроклан ямдылалтыт. Каныш кечын турецкий фильмым ончаш йӧратем, мане тудо. Отпуск годым ешге тӱрлӧ олаште лияш йӧратымышт нергенат чонжым почо. Ӱмаште ешге Нижний Новгородым ончен коштыныт, кугу аквапаркыште, тыгак зоопаркыште лийыныт. Чылалан пеш келшен.
Тӱрлӧ пашам ыштат
Муро-куштымаш – тиде кумылым налше, куаным кондышо паша. Тудын дене Михаил паша деч вара заниматла. Тудо Йошкар-Олаште кӱртньӧ омсам ыштымаште тырша. Ешартыш оксан лияш манын, тӱрлӧ мероприятийыш але концертыш йӱкооператор семынат коштеш. Ксения пелашыже Медведево район Митькан ялыште мебельым ыштымаште тырша. Тушто мончалан йӧршӧ арверым ямдылат.
Михаил илышыште еш пиалым эн тӱҥлан шотла. Вет тудо илышын эн шерге пӧлекше, поянлыкше, аклен, переген гына моштыман. Вате-марий Басовмыт ешлан жапым утларак ойыраш тыршат, чон шокшыштым кок эргыштлан пӧлеклат.