Воспитательлан, южгунамже артист гай лийын, йоча кумылым тӱрлӧ семын налын моштыман. Параньга район Олор ялыште воспитательлан 33 ий тыршыше Нина Ивановна Жилина тидым сайын пала. Олор йочасадыште тудо ик эн пагалыме, уста да опытан специалист, тӱҥ воспитатель. Тыгодым тале кидмастар. Пытартыш жапыште мотор пеледыш-влакым пидеш, оҥа-влакым сылнын сӧрастара.
Марий йылмылан шӱмаҥдат
Нина Жилина – Олор ялын ӱдыржӧ. Икшыве-влакым йӧратымыжлан кӧра школ деч вара Н.Крупская лӱмеш Марий пединститутыш воспитательлан тунемаш пурен. Дипломым налмеке, паша корно тудым шочмо вершӧрышкак конден.
Кызыт коллективыште кум воспитатель, кок нянечке да молат тыршат. Кок группыш тӱрлӧ ийготан 29 ӱдыр-рвезе коштеш.
Йоча-влак дене икойыш шуын моштет гын, паша куштылгын кая. Тидын шотышто Нина Ивановнан опытшо кугу. Нунын дене кутырен, кажныжын кумылжым савырен мошта. Тӱҥжӧ – ялысе йоча-влакым марий шӱлышеш кушта, шочмо йылмым палаш, марий тӱвырам, муро-поянлыкым йӧраташ, аклаш туныкта. Вет илышын вашталт толмыжлан кӧра марий йылмына олаште веле огыл, эсогыл яллаштат эркын мондалт толеш. Икшыве-влак рушаҥыт, марла шагал мутланат.
Ты пӱсӧ йодыш нерген ме ятыр мутланышна. Тыгай экшык тудынат чонжым корштара, туге гынат воспитатель эре сайлан ӱшанен ила. Тидын шотышто пашам чолган шуктат, шочмо йылме дене шукырак мутланат, тӱрлӧ марий мероприятийым эртарат.
– Йоча-влакым шочмо йылмым, йӱлам, тӱвырам палаш, йӧраташ кумылаҥдена. Кажне ийын Марий Элын шочмо кечыжым пайремлена. Йоча-влак шочмо верым, Олор ялым, Марий Элым, Российым моктен, сылнын почеламутым лудыт, мурым мурат, веселан кушталтат. Тыгак ме Шорыкйол пайремым, «Шинчымаш касым» эртарена. Икшыве-влаклан йомакым лудына, туштым туштена. «Вӱд йоген», «Йыдал» модыш-влак дене модыктена. Кажне йочан марий тувыржо уло. Ме нуным марла кутыраш эре кумылаҥдена. Тидым ача-ава-влаклан чӱчкыдын ойлена.
Кызыт чыла ялыште, очыни, йоча шагалемеш. Вет шуко самырык еш олаш илаш кусна. Шке жапыштыже йочасадыштына ныл группо лийын, кызыт кокыт гына.
Йочам воспитатлымаште, туныктымаште ме кызытсе у технологий-влакым пашашке шыҥдарена. Модмаш технологийым кумдан кучылтына. Компьютер, проектор дене занятийын темыже поян содержаниян лиеш. «Триз» технологий йочам шонаш, чын вашмутым кычалаш тарата, тыгак икшыве творческий шӱлышан кушкеш.
Кызытсе йоча рушла писын тунемеш, сайын ойлен мошта. А эше йоча марла ойла гын, тиде пеш кугу куан, – мане Н.Жилина.
Кумло кум ий жапыште тудым шуко чапкагаз дене палемденыт. Нина Ивановна «Идалыкысе воспитатель» конкурсышто кок гана шкенжым терген. А тений кеҥежым Санкт-Петербург ден Иваново олалаш миен коштын.
– Санкт-Петербург – историйлан поян мотор ола. Дворец, замок, собор, тоштер, черке, сад, парк, заповедник, кӱвар улыт. Дворцовый кӱвар нӧлталтын почылтеш манын, эре ойлат ыле. Меат тидым онченна да видеошко войзенна. А Эрмитаж музей-комплексым арня ончен кошташ кӱлеш. Тушто 3 миллион экспонат уло. Йомакыш логалме гай чучеш, – ойла Н.Жилина.
Пеледышым пидеш
Тыгыде пеледыш аршашым Н.Жилина кумылын пидеш. Пӧртышкыжӧ пурен шогалмеке, корзиҥгалаште шке пидме ятыр тыгай кидпашам ужым. Пеш сылнын коеш. Пеледыш аршаш-влакым тудо ятыр ий пидеш, кажныжлан келшен толшо шӱртым кычалеш. Поснак нарынче тӱсым кучылташ йӧрата.
– Тыгай тыгыде пеледыш аршашым 2013 ийыштак пидаш тӱҥалынам. Тудым туныктышо-влакын районысо август конференцийысе выставкыш аклаш пуэнам да 3-шо верым налынам. Яра корзиҥгам ятыр погынен. Сандене кум ий ончыч уэш ты пашам ышташ кумылаҥым. Интернетыште ик схеме почеш пидын ончышым. Мылам моткоч келшыш. Сайын лектеш, да эше утларак веле пидмем шуаш тӱҥале. Тыге мыйын чонем кана, кумылем нӧлтеш, – мане тудо.
Мотор, сылне оҥа-влак
2019 ийыште, коронавирус жапыште, Нина Ивановна кухньысо оҥа-влакым сылнештараш тӱҥалын. Мотор пеледыш-влакым шке шонен я иктаж-кушеч ончен сӱретлен. Тыгай кидпашам тудо шукертак ышташ шонен.
– Изиэм годсек пеледышым сӱретлаш йӧратенам. Сандене мыланем тидым ышташ нелыжак лийын огыл. Пеледышым тюльышто онченам, интернетыште кычалынам, южым шкеак шонен луктынам. Кевытыште яра оҥа-влакым нальым да тушко карандаш дене сӱретлаш тӱҥальым. Варажым тудым выжигатленам да чиялтенам. Композиций сӧралрак лийже манын, эше ешарен сӱретленам. Чылаже тӱрлӧ кугытан вич оҥам погыныш. Ончыкылан тыгай кидпаша-влакым иктаж выставкыш пуаш шонем, – мане Н.Жилина.
Нина Ивановна – кок шочшан ава, кум уныкан кова. Наталья ден Анастасия ӱдыржӧ-влак шке илыш корныш лектыныт, ешаҥыныт. Каныш жапыште авашт деке ешге толын каят, пашалан полышкалат.