Россий Президент Владимир Путинын кӱштымыж почеш элыштына «Готов к труду и обороне» физкультурно-спортивный комплекс уэш илышыш шыҥдаралтеш.
Марий кундемыштат нормативым сдатлаш кумылан-шамыч ятырын улыт. Республикыштына ты паша кузерак шукталтеш? Тидын да моло нергенат Российысе ГТО комплексын Марий Элысе операторжын еҥже, инструктор-методист М.А.Скобёлкин дене мутланена.
ГТО-н шӧртньӧ, ший да той значокшо-влакым элыштына 13 миллион наре еҥ сулен.
Марий Элыште 2024 ийыште шӧртньӧ значокым 1198 еҥ налын, ший значокым – 828, той значокым – 516 еҥ.
– Максим Алексеевич, ГТО нерген ала кумданрак палдареда? Кӧ тудым сдатлен кертеш?
– ГТО-шко тӱрлӧ физический упражненийын комплексше, спорт дисциплине да норматив-влак пурат. Нуно тӱрлӧ ийготан еҥ-влаклан лӱмын келыштаралтыныт. Кызыт элыштына ГТО-н комплексше посна федеральный программе семын илышыш шыҥдаралтеш. Тушко кажне кумылан еҥ ушнен кертеш. Эн изи участник куд ияш, эн кугу участник 70 ийым эрталтыше лийшаш. Тӱҥ шотышто участник-шамыч физически шкем вияҥдаш келыштаралтше нормативым сдатлат.
ГТО икмыняр ступень гыч шога. Кажне ступеньым сайын сдатлыше участникым отличийын знакше да льгото дене палемдат. Знак-влак шӧртньӧ, ший да той улыт.
А льгото шотышто, мутлан, абитуриент-влаклан вузыш тунемаш пурымо годым ешартыш баллым пуат. Тудым кажне регион шканже келшышын пеҥгыдемда. Марий Элыште ешартыш тыгай балл – 8.
– Нормативым сдатлаш участник лияш манын, мом ыштыман?
– Эн ончыч медкомиссийым эртыман. Ончыкылык участник нормативым сдатлен кертше манын, таза улмыжым пеҥгыдемдыме шотышто документым налшаш.
Вара ГТО-м сдатлаш регистрацийым эртыман. 2025 ий 1 январь гыч тидым Госуслуги порталысе личный кабинетыште веле ышташ лиеш.
Тидлан «Запись на сдачу нормативов ГТО» услугым муман да «Записаться на сдачу» ойырыман.
Тушто «Начать» кнопкым темдалын, кӧм (шкендам але йочадам) регистрироватлынеда, палемдыман.
Записьым тазалык шотышто документ дене пеҥгыдемдыман.
Нормативым кушто сдатлаш тӱҥалыда, регионым ойырыман.
Тылеч вара кунам да могай испытанийым эрташ лийме шотышто информаций лектеш. Шканда келшыше кечым да испытанийым ойырымеке, «Записаться» кнопкым темдалман.
Тылеч ончыч данныйдам сайын тергыман. Возалтында але укем почылтшо у окнаште тергыза.
– ГТО-м чӱчкыдын сдатлаш лиеш мо?
– Тестированийым сдатлыме деч ончыч регионысо оператор-влак фестивальым эртарат. Тушко районлаште шке йыжыҥыштым эртыше участник-шамычымат шӱдат. ГТО фестиваль-влак тӱрлӧ категориян еҥ-шамычлан кажне тылзын келыштаралтыт. Южо вере кок фестиваль денат лиеда. Тидыже игече да моло фактор-влак дечат шога. Мутлан, ече дене нормативым телым веле сдатлаш лиеш гын, турпоходым – кеҥежым. Садлан фестиваль-влак ты жаплан келыштаралтыт.
Палемдыман, фестивальыш районла гыч эн тале-шамычым веле ойырат. Эшежым улыт тыгай кече-влак, кунам икмыняр нормативым посна веле приниматлат. Мутлан, фестиваль годым участник отличий знаклан нормативым шуктен кертын огыл гын, ГТО комплекс тудлан уэш сдатлаш йӧным ышта. Тидлан ешартыш тестированийыш толеш.
– Отличий знак мыняр жаплан пуалтеш?
– Знакым ик ступень шуйнымо жаплан – кок ийлан ик гана – пуат. Тудым умбакыже шуяш манын, кажне ступеньыште нормативым сдатлыман. Чылаже 18 ступень уло. Кажныжым участникын ийготшылан келыштарыме.
Тидын дене келшышын, изирак ийготан участник-влаклан ступеньым эрташ испытаний-влакат куштылгырак улыт. Кунар участник кугурак, тунар испытаний-влак нелырак лийыт. Тидыжым ийготлан келшышын, нормативым сдатлаш лийже манын ыштыме.
Нормативым сдатлыме шотышто данный-влак участникын личный кабинетыштыже вес гана сдатлаш кӱлмӧ марте ончыкталтыт. Тудын срокшо лекме деч ончыч нормативым уэш сдатлаш кӱлмӧ шотышто уведомлений толеш.
– Могай дисциплиныште сдатлыман?
– 2024 ий годсек ГТО-н норматившым у таблице почеш приниматлат. Мутлан, ончыч 18-20 ияш-влаклан шӧртньӧ отличий знакым налаш кандаш упражненийым сдатлаш кӱлын гын, кызыт – кудытым. Чотым иземдыме дене тудын нелылыкшым, мӧҥгешла, кугемденыт. Кажне ступеньын – шке чотшо.
Мутлан, изирак ступеньыш пурышо участник-шамычлан шӧртньӧ отличий знакым налаш вич упражненийым сдатлыман. Тушеч нылытше обязательныйлан шотлалтеш, иктыжым шке ойырат. Обязательныйлан кок тӱрлӧ куржталмаш (кужу да кӱчык дистанций), отжиманий, шкем нӧлтымаш, лапка кашташте шкем нӧлтымаш, кирым нӧлтымаш, гимнастический тумбышто тайнен шогымаш шотлалтыт.
А шкан келшыше нормативым сдатлаш иймаште, ече дене куржталмаште, прессым ыштымаште, гранатым кышкымаште, турпоходышто лиеш.
Тыге ГТО нормативым сдатлыме деч вара участник-влаклан отличий знак ден удостоверенийым пуат. Ший да той знакым Марий Элысе Спорт министерстве пеҥгыдемда гын, шӧртньӧ знак-влакым – Российысе Спорт министерстве. Садлан тудым шукырак вучаш логалеш.
Палемдыман, фестиваль кажне гана тӱрлӧ семын эртаралтеш. Ик гана тушко 80 наре участник ушна гын, вес гана 160 наре участник толеш. Кызыт ГТО-м сдатлаш тӱрлӧ организацийыште тыршыше пашаеҥ-шамычат кумылым ончыктат. Тидыже еҥ-влак коклаште таза илыш-йӱлам шуктымаш, спортлан шӱман-влак ятыр улмо нерген ойла. Тудлан кӧра кундемыштына илыше еҥ-шамычын илышыштышт спорт кугу верым айла манын пеҥгыдын каласаш лиеш.
Российысе ГТО комплексын Марий Элысе операторжын архивше гыч налме фото-влак.