«ШОЧМО ЙЫЛМЕ ВОЗАШ КУМЫЛАҤДА» КОНКУРСЫШ ПУРЫШО ПАША
Советский районысо Михайловка школыштына марий йылмым Эльвира Григорьевна Степанова туныкта. Тудо туныктышо ешыште шочын-кушкын.
Пӱрымашын корныж дене
Э.Г.Степанова ик урокышто тыгерак каласкален:
– Изи улмем годымак туныктышыла модаш йӧратенам. Кушмо семын йоча годсо модышем утларак да утларак шкеж деке сымыстарен. Тыге пӱрымаш мыйым ты профессийыш пуйто шкеак вӱден конден.
Ача-авамат туныктышо лийыныт. Нунын ныл икшыве улына. Чыланат нунын корныштым тошкена. Туныктышо профессийым ойырен налын, кундемнан тӱрлӧ школыштыжо пашам ыштена. Шарнем, ачам мыскара йӧре тыгерак ойла ыле: «Айтуковмыт шке школнамат почын кертына. Вет ешыште чылан гаяк туныктышо улына!»
Мый Оршанке педучилищыште пионервожатыйлан да тӱҥалтыш класслам туныктышылан тунем лектынам. Варажым Крупская лӱмеш Марий пединститутышто филологий факультетым йошкар диплом дене пытаренам. Светлана шӱжарем англичан да немыч йылмылам туныкта. Алина – физикым да математикым туныктышо. Евгений трудым, черченийым, рисованийым вӱда. Тудо – шӧртньӧ кидан айдеме, чыла гаяк ыштен мошта.
Ме тунемше-шамыч дене пырля у вийым, шӱлышым, куатым налына. Нунын дене пырля меат шукылан тунемына. Шинчаончалтышышт, тӱняумылымашышт, уш-акылышт ончыко каяш кумылаҥдат, садланак туныктышо профессийым ойыренна, – ойла умбакыже туныктышына.
Нылле ий утла – туныктымаште
Эльвира Григорьевнан каласкалымыж гыч ешыж нерген шуко оҥайым пален налынна. Ачаже Григорий Егорович – Марий Элын сулло туныктышыжо, РСФСР да СССР просвещенийын отличникше. Тудо Российысе да Марий Элысе туныктышо-влакын IV съездын делегатше-шамычын ик участникше лийын.
Параньга районысо Элпанур ялыште шочын-кушкын. Ты ялысе тӱҥ школышто нылле ий утла тыршен. Директорлан ыштен, директорын воспитатлыме паша шотышто алмаштышыже лийын, историйым, географийым, физкультурым туныктен. Тыгак краеведений пашам шуктен, историйым шымлен, сымыктышым йӧратен.
Кресаньык ешыште шочын-кушшо рвезе, туныктышо лияш шонен, Шернур педучилищыш тунемаш пурен. Педучилищым Параньгаш кусарымеке, тышанак кодын. Ик жап духовой оркестрыште шоктен.
Григорий Егорович тыгак спорт дене пеҥгыде кылым кучен. Ече дене куржталын, сӱретлен. Ятыр таҥасымашыште вийжым терген. Армий деч вара Марий пединститутын историй факультетышкыже заочно тунемын.
Школышто коллегыже-шамычлан эреак йолташ лияш тыршен. У методикым илышыш шыҥдарымашке кугу надырым пыштен. Урок-влак оҥайын да ойыртемалтшын эртышт манын, тӱрлӧ йӧным пурташ темлен. Туныктышо-влакын паша кумылыштым нӧлташ манын, тӱрлӧ семинарым, мероприятийым эртарен.
Э.Степанован аваже Варвара Ивановна – Марий Турек район Марий Купто ялын шочшыжо. Йошкар-Оласе педучилище деч вара Элпанурыш логалын. Варажым Марий пединститутышто кӱшыл шинчымашым заочно налын. Туныктышо йоча-шамыч дене нылле ий утла тыршен, эре тӱҥалтыш класслам туныктен. Поро кумылжо, мотор да шыма улмыжо ятыр тунемшылан чын корным ойырен налаш полшеныт. Пашам сайын ыштымыжлан ятыр чаптанык дене палемдалтын. Тыгак РСФСР да СССР просвещенийын отличникше.
Шерге туныктышына
А Эльвира Григорьевна Оршанке педучилище деч вара направлений почеш Кужэҥер районысо Руш Шой кыдалаш школышто пионервожатый ик ий ыштен. Н.К.Крупская лӱмеш пединститутым йошкар диплом дене тунем пытарымеке, распределений почеш институтышкак пашаш кодышт. Варажым Москвашке, аспирантурыш, пураш кӱлын.
– Но мӧҥгыштӧ ача-авам тыгайрак каҥашым пуышт: «Эля ӱдырна, тый кужу жап тунемыч, ешыште икымше йочана улат. Ынде ешым погаш жап шуын, ме уныка-влакым ужнена. Ала ялысе школыш кает ыле?» Мый келшышым, вет нуно мыланем илышыште эреак компас семын лийыныт. Тыге ола воктенрак верланыше Советский ронош мийышым. Мыланем йӧршеш палыдыме Михайловка кыдалаш школыш каяш темлышт. Таче кече мартеат ты школын омсажым кажне кечын куанен почын пурем, – ойла Эльвира Григорьевна.
Э.Степанован Инна ӱдыржӧ – врач-терапевт. Марий кугыжаныш университетысе медицине факультетыште студент-влакым туныкта, Йошкар-Оласе медицине колледжыште лекцийым лудеш. Вес профессийым ойырен гынат, пӱрымаш тудымат туныктымо аланыш савыралын.
Туныктышынан каласкалымыж гыч ты профессий нерген шуко ум пален налынна. Тудат йоча-влакым ынде нылле ий утла туныкта. Йӧратыме сомылжо куаным конда, илышлан йывырташ тарата. Садлан пӱрымашлан тауштен илем, манеш.
Полина Виногорова.
Советский район, Михайловка школ.