10-17 апрельыште Медведево район Руэм посёлкысо «Лесная сказка» йочасадыште да Руэм кыдалаш школышто туныктышо-влакын профессионал мастарлык конкурсышт эртаралтын.
Конкурсыш 56 педагог ушнен. Участник-влак икмыняр йыжыҥым эртеныт, тӱрлӧ заданийым шуктеныт, мастер-классыште туныктымо мастарлыкым ончыктеныт. Сеҥыше-влакым «Марий Элын идалыкысе воспитательже», «Марий йылмым эн сайын туныктышо», «Чонемым йочалан пӧлеклем – 2025» да «Марий Элын идалыкысе туныктышыжо» конкурслаште палемденыт.
МАРИЙ ЙЫЛМЫЛАН ШӰМАҤДЕНА
Кажне ийын туныктышо-влакын профессионал мастарлык конкурсышто участник-влак ешаралтыт. Мутлан, «Марий йылмым эн сайын туныктышо» конкурсыш ӱмаште 5 туныктышо ушнен гын, тений — 7 педагог. Нунын коклаште Советский посёлкысо 2-шо №-ан кыдалаш школышто тӱҥалтыш класслан марий йылмым туныктышо Анна Анатольевна Гурьянова лийын.
Анна Анатольевна Советский посёлкысо 2-шо №-ан кыдалаш школышто 2009 ий годсек пашам ышта. Ончыч вожатый лийын, а 2013 ийыште годсек тӱҥалтыш класслам туныкта. Такшым образований аланыште паша корныжо 2007 ийыште Морко районысо Азъял тӱҥ шолышто (авт- 2015 ийыште тудым петырыме) тӱҥалын.
— Пытартыш 4 ий марий йылме олмеш ИКН дене шинчымашым пуэм. Амалже — ача-ава-влак йылме олмеш калыкын историйжым да культуржым тунемаш ойырат. Школыштына марий йылмым кугыжаныш семын 7-ше да 8-ше класслаште тунемыт. Мый 4-ше классын вуйлатышыже улам. Нунылан ИКН урокышто, марий йылмымат палышт манын, марий шомакым кучылташ тыршем, — ойла туныктышо.
А.Гурьянова 2007 ийыште Оршанке педколледжын марий пӧлкажым тунем пытарен. Тушто тӱҥалтыш классым да музыкым туныктышо специальностьым налын. Пашаштыже эре шуаралташ тырша. Тудо каласкала:
— Вич ий ончыч районышто «Идалыкысе туныктышо» конкурсыш ушненам ыле, но республик кӱкшытыш лектын кертын омыл. Очыни, тунам паша опытем шагалрак лийын, можыч чотрак тургыжланенам. Тений республикысе конкурсышто уло вием, шинчымашем ончыктенам, шонем. Конкурсышто 4-ше классыш коштшо йоча-влаклан «Шочмо-кушмо вер» теме дене урокым эртаренам. Тушто ме Коми республикыште илыше тунемше-влаклан видеосерышым возенна да Марий Элын культуржо ден палдаренна: сылне мурым муренна, мари куштымашым ончыктенна да шкенан республик нерген каласкаленна. Ушанем, тыгай сынан видеосерыш руш йоча-влакын марий йылмым тунемаш кумылыштым луктеш.
Мастер-классыште шке коллегем-влакым модераций технологий ден палдаренам да, тӱрлӧ йӧн ден методикым кучылтын, марий йылмым, ИКН-м куштылгын тунемаш, умылаш лийме нерген каласкаленам.
Анна Анатольевна пырля пашам ыштыше коллегыже-влаклан, поснак англичан йылмым туныктышо Элла Ивановна Ештыгановалан кугу таум ойла. Нунын полышышт, поро каҥашышт самырык туныктышылан вийым пуэн.
ИСКУССТВЕННЫЙ ИНТЕЛЛЕКТ — ПАШАШТЫЖЕ
«Идалыкысе туныктышо — 2025» конкурсыш 21 педагог ушнен. Теве Эльвира Валерьевна Парышева илыш дене тӧр кайымыжым ончыктен.Тудо пашаштыже кызыт кумдан шарлыше искусственнный интеллектым, але вес семынже нейросетьым кучылтеш.
— Н.Крупская лӱмеш пединститутым йот йылме-влак факультетын англичан-француз пӧлкажым турнем пытаренам. У Торъял посёлкысо кыдалаш школышто англичан йылмым 15 ий туныктем. Йылмым туныктымаште муро — ик эн сай йӧн. Лачак тидым мастер-классыште жюри да участник-влаклан ончыктенам. Искусственный интеллектым да мурым кучылтын, урокым эртарыме нерген каласкаленам. Туныктымо йӧн-влак шуко уло, мутлан, групповой, шымлыме, модмо технологий. Мый утларакшым коммуникативный йӧным кучылтам, — ойла Эльвира Валерьевна.
ИКЫМШЕ ГАНА УШНЕН
«Чонемым йоча-влаклан пӧлеклем» профессионал мастарлык конкурсышто 13 педагог участвоватлен. Козьмодемьянск оласе Йоча усталык пӧртын ешартыш образованийым пуышо педагог Анастасия Владимировна Базунова мастер-классыште ойыртемалтын.
Анастасия Владимировна 2005 ийыште И.Я.Яковлев лӱмеш Чуваш кугыжаныш педуниверситетын музык да педагогике факультетым тунем пытарымеке, Козьмодемьянск оласе йоча усталык пӧртыш пашаш толын. Уста педагог йоча-влакым музыклан шӱмаҥда. Тудо ойла:
— Тыгай конкурсыш икымше гана ушненам. Пеш чот тургыжланенам. Но коллективем, йоча ден ача-ава-влак морально полшеныт, вийым ешареныт, кумылым нӧлтеныт. Кеч-могай конкурс пайдам пуа. Коллеге-влак дене палыме лийын, паша опыт дене вашла палдарена, шуко уым шкалан налына.
Мый 2022 ий годсек «Звук» вокал да эстраде студийым вуйлатем. Тушто пашам ыштен, илышыште шке верыштем улам манын умылем. «Чонемым йочалан пӧлеклем» конкурсышто усталык потенциалым вияҥдыме шотышто мастер-классым эртаренам. Педагог Светлана Николаевна Громова да мый «С песенкой по лесенке» ешартыш общеразвивающий общеобразовательный программым ямдыленна. Тудын негызеш занятийым эртаренам. Тӱрлӧ музыкально-творческий паша гоч вокал сымыктыш (вокальное искусство) йоча-влакым сымыстарен кертын шонем.
«Марий Элын идалыкысе воспитательже» конкурсышто 15 воспитатель мастарлыкшым ончыктен.
Конкурсышто участвоватлыше кажне туныктышо пашажым йӧратен, чон йӱлен ышта, йоча-влаклан сай шинчымашым пуаш тырша. Чылан уста, чолга да пӱсӧ уш-акылан улыт. Коеш, Нунын чонышт йоча пелен.
- «Идалыкын туныктышыжо –2025» конкурсышто Йошкар-Оласе А.С.Пушкин лӱмеш 4-ше №-ан гимназийыште руш йылме ден литературым туныктышо Екатерина Викторовна Матвеева сеҥен.
- «Марий йылмым эн сайын туныктышо – 2025» конкурсышто – Морко район Унчо школын туныктышыжо Ирина Валерьяновна Оразаева.
- «Чонемым йочалан пӧлеклем – 2025» конкурсышто – Йошкар-Оласе Йоча да самырык-влаклан усталык полатынешартыш шинчымашым пуышо педагогшо Елена Ивановна Логинова.
- «Идалыкын воспитательже – 2025» конкурсышто – Советский посёлкысо 3-шо №-ан «Теремок» йочасадын физический культур дене инстуркторжо Марина Геннадьевна Гусева.