Алтай кундемысе Змеиногорск районышто Черепановский посёлко уло. Тыште марий-влак илат. 2019 ийыште нуно «АлтайМари» национально-культурный автономийым ыштеныт. Тудым Т.Д.Рябова вуйлата. Татьяна Дмитриевна дене тыште илыше марий-влак нерген мутланышна.
Алтай кундемысе Черепановский посёлкыш 1950-1960-шо ийлаште Татарстан кундем Буймо да Кадрек ялла гыч 34 марий еш сай илышым кычал каен. Кызыт 17 марий еш уло. Посёлкышто 500 наре еҥ ила, тушеч 60 йоча школыш коштеш, 30-жо – йочасад ийготан.
– Марий-влакым тусо кундем мо дене сымыстарен кертын?
– 1960-шо ийлаште Алтай кундемыште чапле ферме-влакым чоҥеныт, колхоз тӱзланен, илыме вер-влакым нӧлтеныт. Фермылаште ушкалым аппарат дене лӱштеныт, а Татарстаныште – кид дене. Илалше еҥ-влакын мутышт почеш, тыште киндыжат ошо лийын, шочмо кундемыштышт уржа киндым кочкыныт. Колхозник-влак келшен иленыт, икте-весыштлан полшеныт, вольыкым онченыт, пакчагӧргым шынденыт. Тыште марий-влак мӱкш отарым кучаш тӱҥалыныт. Ала-кӧжӧ тыштак вожым колтен, ала-кӧжӧ умбаке каен, кумшо шочмо кундемышкыже пӧртылын. Но шукынжо тыштак вожаҥыныт. Кызыт колхоз уке. Фермер озанлык, «Пихта» экопӧрт улыт.
2008 ийыште клеткан тетрадеш «Сохраним культурное наследие малых народов» икымше проектым возенам, да Алтай кундемысе губернаторын грантшым сеҥен налынна. Тудын почеш Черепановский каныме пӧртыштӧ «Ручеек» йоча куштышо ансамбльым да тоштер-пӧлемым ыштенна. Грант окса денак ансамбльысе изирак участник-влаклан вургемым налынна.
Тоштер-пӧлемыште марий-влакын вургемышт, илышышт, тӱвырашт дене палдарыше ӱзгар-влак улыт. Тудо туризм маршрутышкат пурен. Кеч-могай туристым эн ончыч марий тӱвыра дене палымым ыштат. Марий тӱвыра тыште брендлан шотлалтеш. Турист-влак марий вургемым чиен да фотографироватлалтын кертыт. Ончылгоч кутырен келшыме почеш нуным марий кочкыш денат сийлат.
Умбакыже – 2022 ий 7 январьысе газетыште.Кевыт
