Шохрух Салимов Таджикистан Республикысе Душанбе олаште врач-влакын ешыште шочын. Ачаже – анестезиологреаниматолог да хирург, аваже – акушер. Рвезе изи годсек ача-аван корным такырташ, хирург лияш шона.
Салимовмыт ешын ик жап Российыште илымыжлан кӧра рвезе икымше классыш Моско область Истринский район Дедовск оласе 4-ше номеран школыш каен. Вара Душанбе оласе Е.Н.Павловский лӱмеш 8-ше номеран школышто руш классыште шинчымашым поген. 10-11-ше класслам Садриддин Айни лӱмеш 10-шо номеран школышто таджик классыште тунемын. Изиракше годым Шохрух зоологийым чот йӧратен, сандене биолог лияш шонен, но врач лийме нерген шонымаш сеҥен. Тыгак рвезе изиж годсек спорт дене заниматла.
– Шымше классыште тунеммем годым Алишер изам мыйым пеленже тренировкыш наҥгаен. Тудо эрыкан кучедалмаш, неле атлетике да бокс дене заниматлен. Мыламат тидыже оҥайын чучын. Тренироватлалташ тӱҥалмеке, иктаж шым тылзе гыч спортивный самбо дене икымше таҥасымашке миенна. Тунам мый кумшо верыш лектынам. Мыйым Таджикистан Республикын сборныйжын тренерже Мухаммадшариф Сулаймонов, эрыкан кучедалмаш дене федерацийын президентше да тренерже Абдурозик Олимов, тыгак изам ямдыленыт. Кугурак нелытан категорийыш вончымеке, эрыкан кучедалмашын, национальный кучедалмашын да самбон чемпионжо лийынам. Самбо дене заниматлыме годым кок ий ММАыште (смешанный боевой искусство) вием тергенам, – каласкалыш Шохрух.
Аважын темлымыж почеш Ш.Салимов 2016 ийыште МарГУ-шко Медицине да естественный науко институтыш тунемаш толын. Ончыкылык врачлан эше кум ий специальностьшо дене тунемман да кум ий ординатурышто шинчымашым погыман.
– Российыште але Таджикистаныште тунемаш куштылгырак?
– Мыйын шонымаште, тыште куштылгырак. Туге гынат тыштат, туштат йодмаш уло. А Российыште тунеммем ешартыш вийым пуа, мый Таджикистан Республикын чапшым аралем, сандене эре сай могырым веле шкем ончыктыман.
– Рушла сайын кутырет. Эше могай йылмылам палет?
– Руш йылмым школышто йот йылме семын тунемынна. Мемнан врачна-влак грамотный улыт, нуным чылан пагалат. А мый врач ешыште шочынам, сандене изи годсек рушла мутланаш да возаш тунемынам. Сентябрь гыч немыч йылмым тунемаш тӱҥалнем. А кудымшо курс деч вара, немыч йылме дене экзаменым кучен, Германийыш илаш куснынем.
– Тӱрлӧ форумлаште шке виет тергет, очыни?
– Самара оласе медицинский университетлан 100 ий темме лӱмеш конференцийыш миенам, МарГУшто эртаралтше «Актуальные вопросы теоретической медицины» конференцийыште выступатленам, Озаҥ, Чебоксар олалаш ятыр гана миен коштынам.
– Марий Эл шочмо кундемет деч чот ойыртемалтеш?
– Климат ойыртем шижалтеш. Мемнан дене теле леве, кеҥеж кум пачаш шокшырак. Ак тушто кок пачаш шулдырак. Адакшым тыште вес калык-влак, вес йӱла. Туге гынат, ме шке диаспор дене погынен, шке пайремнам эртарена. Мутлан, Навруз пайрем годым йолташ-влак дене погынена, ола мучко коштын савырнена але пӱртӱсыш канаш лектына. Ураза-байрам годым ме тӱшкагудышто погынена. Эн ондак юмылтымо мутым ойлена, а вара пырля кочкына. Тӱҥ шотышто шкенан национальный кочкышым ямдылаш тыршена: шӱрым, пловым, мантым. Мый шкежат кочкаш ышташ йӧратем, сандене ты сомыл мыланем лишыл.
– Самырык-влак тукым йӱлам эскерат мо? Вес национальностян ӱдырым марлан налыт?
– Тӱҥ шотышто йӱланам аклена, шуктена. Но национальность шотышто ме огына ойыркале, тидыже чыла шонен лукмо стереотип веле. Ӱдыр ушаншотан, пелашыжым йӧрата, акла гын, нимогай чарак уке. Изамын пелашыже – руш ӱдыр. Моло родына-влакын пелашышт тыгак Россий гыч улыт.
– Самоизоляций жапым кузе эртаренат?
– Мый ончыкылык врач улам, сандене эпидемиологический ситуацийым шотыш налам, тӱшкагудышто лийынам. Сессийлан ямдылалтынам, тренироватлалтынам да йолташ-влак дене жапым эртаренам.
– Яра жап лийме годым мом ыштет?
– Тиде жапым пайдалын кучылташ тыршем. Яндар южышто лияш, йӱштылаш кошташ, гитар дене шокташ, путешествоватлаш йӧратем. Российыште, очыни, чыла вере лийынам, Рӱдӧ Азийыш, Арменийыш, Турцийыш, Ираныш миен коштынам.
Тӱрлӧ верыш коштын, мый тусо илышым сайынрак пален налам. Адакшым тудын тӱрлӧ шӧрынжым ужам.
– Шочмо кундемышкет чӱчкыдын коштат?
– Ешем дене видеосвязь дене мутланаш тыршем. Идалыклан ик гана, кеҥежым, шочмо кундемышке миен толам. А телым У ий канышлан ешем Моско олаш толеш. Шке пӧртыштына тиде жапым эртарена. Кызыт Москошто ешем дене улам.
Рвезын альбомжо гыч налме фото.
Манты
КӰЛЫТ: ик кило ушкал шыл, ныл шоган, шинчал, йоҥыштымо шем да йошкар пурыс, 50 г ушкал ӱй, ик кугу совла нӧшмӱй, ик стакан леве вӱд, ик кило ложаш, кок муно, 50 г тага (курдючный урлык) коя.
Ложашым, муным, вӱдым да ик совла нӧшмӱйым иктеш варен, руашым нӧштылза. 30-40 минутлан кодыза. Тиде жапыште шылым тыгыдын падыштыза. Тушко шоганым, шинчалым да пурысым ешарыза.
Руашым вичкыжын шарыза да квадрат семын пӱчкедыза. Тушко тага коям, шылым пыштыза. Манты формым ыштен, 30-40 минут мантоваркыште але мультиваркыште кӱктыза.
