Шымлыме пашам кумылын возат

Вашлиймаш

 

Оршанке район Нужавлак ял райрӱдӧ деч йӱдвелышкыла 32 меҥге тораште верланен, сандене тусо  тӱҥ школыш чӱчкыдынак уна-влак миен огыт шу. Кодшо кугарнян тыште ава-влаклан пӧлеклалтше пайрем эртаралтын. Ме, «Кугарня» газет редакцийын пашаеҥже-влак, ты мероприятийым ончышна, газет пашана нерген каласкалышна да школ илыш нергенат пален нална.

Кок пачашан кӱ полатыштак йочасад верланен. Тушко 21 ньога коштеш. Йочасадыш да Нужавлак школыш Кугу Кугланур, Изи Кугланур, Нольвож, Яндыган ялла гыч икшыве-шамычым школ автобус дене кондыштарат.

Школ директорлан Раисия Геннадьевна Веселова пашам ышта. Специальностьшо дене – тӱҥалтыш класслам туныктышо. Тудо начар тазалыкан йоча деке мӧҥгышкыжӧ коштеш, кызыт кумшо тунемшылан шинчымашым пуа.

Директорын воспитательный паша шотышто алмаштышыже, марий йылме ден литературым туныктышо Л.М.Пирогова школышто эртаралтше паша нерген каласкалыш. Ик куан уверже – тыште тунемше-влак марий йылмым шочмо йылме семын тунемыт.

«Кажне тунемме ийын Шкетанлан, Колумблан пӧлеклалтше арня-влакым эртарена. Районысо Шкетан лудмашке тений школна гыч куд йочам намийышна, коктынжо призовой верым нальыч. Лишыл кечылаште школыштына 7-ше класслаште тунемше-влаклан «Мы помним, гордимся, наследуем» проект почеш квест лийшаш. А вара Марий тиште кечым пайремлена», – каласыш Людмила Михайловна.

2018-2019 тунемме ийыште школышто 58 йоча тунемеш. Икымше классыш 8 икшыве толын. Ончылгоч шотлымо почеш, лишыл жапыште кажне ийын 6-8 йоча парт коклашке шичшаш. 15 туныктышо уло. Тӱҥалтыш класслаште 50 процент йоча сайын тунемеш, кугурак класслаште – 31 процент. Ты тунемме ийын урок деч вара «самоподготовко» манме шагатым эртарат, тыгодым икшыве-влак мӧҥгысӧ пашам шуктат.

Нужавлак школышто кидпашалан туныктымо, ятыр предмет кружок-влак улыт. Йоча-влак спорт дене пеҥгыде кылым кучат. Шукерте огыл 8-ше классыште тунемше-влак Настя Ямбасова ден Настя Рыкова физкультур дене районный олимпиадыште участвоватленыт да икымше ден кумшо верлам налыныт.

Районышто 1-5-ше класслаште тунемше-влаклан шымлыме пашам возымо шотышто «Я познаю мир» конкурс эртаралтеш, кугурак класс-влаклан – «Первый шаг в науку». Кодшо ийын 6-шо классыште тунемше Александр Камаев ачажын озанлыкше нерген пашам возен. Тушто мыняр вольык, технике, доход да молымат шотлен луктын, тидым математике дене кылден. Александра Пушкина Кугу Кугланур ялыште шочшо выпускницына Екатерина Жданован волонтёр пашам шуктымыж нерген шымлен. Артём Губерт ялыште шӱкым эрыктыме темым тарватен.

8-ше классыште тунемше-влак авалан пӧлеклалтше шымлыме пашам шуктеныт: сочиненийым возеныт, аваштын паша верышкышт коштыныт, пайрем сенарийым возеныт. Тыгак ик паша Изи Какшан эҥер кушеч тӱҥалмым шымлыме нерген лийын. Нуно Изи Кугланур ял воктене эҥер тӱҥалтышым кычалыныт, да эҥер чодыра коклаште тӱҥалеш манын рашемденыт. Тений йоча-влак ты пашам геогррафийым туныктышо Е.Ю.Михайлован вуйлатымыж почеш шуят. Тылеч посна кызыт тунемше-влак дене памаш-влакым шымлат. Нуно сентябрь-октябрьыште ялла мучко коштыныт. Нужавлак ял шотан илемыште (а шукерте огыл ты илемым Шулко дене ушеныт) илыше еҥ-влак коклаште кужу ӱмыран еҥ-влакым шымленыт. Кӱчык ӱмыран еҥ-влак шотышто амал-шамычым ончыктеныт.

Школышто юнармеец-влакым куштат, «Сокол» отрядым чумырымо.  Кызыт тушко 22 йоча ушнен. Кажне ийын 9 Май пайремлан юнармеец-влак районышто строй дене коштыт. Нунылан футболкым, беретым, значокым налме. Ты пашам физкультурым, технологийым туныктышо Ю.И.Пухов вуйлата. Тылеч посна тудо школ участкыште пашам виктарен шога, вет кызыт повар-влак лач шке ончен куштымо пакчасаскам кочкышыш пыштат.

Нужавлак школын тунемшыже-влак «Кугарня» газетым пӧлеклымылан моткоч йывыртышт. Ме нунылан ончыкыжымат марла лудаш, газетлан подпискым ышташ, почеламутым тунемаш тыланышна.

Эльвира Терентьева.