Морко районын ӱдыржӧ, поэзий тӱнян шкешотан шӱшпыкшӧ Татьяна Пчёлкинан пашажым тӱвыра да моло сферыште пашам ыштыше еҥ-влакат ужын аклен шуктеныт.
Январь тӱҥалтыште коллегына, «Кугарня» газетыште 2003 ий годсек пашам ыштыше да «Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже» лӱмым сулышо Т.А.Пчёлкина икымше лӱмгечыжым пайремла. Ӱдыр фамилийжым псевдоним семын кучылтеш, а документ почеш – Иванова.
Эртыме корныштыжо нелылык дене вашлиялтын гынат, шӱм-чонжо тугаяк ару кодын. Кумылзак ӱдырамаш кеч-кунамат вес еҥлан полшаш ямде улмыжо, чолгалыкше да весела кумылжо дене ойыртемалтеш. Тӱшка пашам шукташат нигунам вуйжым ок шупш. Тыгодым тудын организатор койышыжо, пашам кӱлеш корно дене виктарен колтымыжо почылтыт.
Пашалан туныктеныт
Татьянан койышыжо изиж годсек вияҥын толын. Тудо Волаксола ялыште илыше Александр Павлович ден Зоя Васильевнан икымше шочшышт лийын. 2-шо классыште тунеммыж годым Татьяна ачаж ден аважын пашаш кайымышт шеҥгеч коҥгаш олтен, пареҥгым шолтен шынден. Ава шке пелашыжым шкеж дек ӱжын да каласен: «Ончал, ӱдырна кочкаш шолташат кушкын шуын». Ачаж ден аваже ӱдырыштым ӧндалыныт да шортыныт. Тыге тауштен ӧндалмашын шокшыжым Татьяна Александровна кызытат шижын ила. Вет нуно коктынат илыш гыч чот ондак каеныт.
Зоя Васильевна Чодырасола кевытыште пашам ыштен. Татьяна, можыч, продавец лиеш манын шонен, ӱдыржым кевытыште шуктымо пашалан туныктен. Татарстанысе Кугу Атняшке шумеш сатулан чӱчкыдынак кудалыштын. Суртым, вольыкым кугурак шочшыштлан ӱшанен коденыт.
Александр Павлович шофёр лийын, тӱрлӧ вере кудалыштын. Варажым кечывалым колхоз пашам шуктен, кастене ялысе тӱвыра пӧртыш коштын, худруклан ыштен. Ялыште хор лийын, концерт дене лектыныт. Татьяна тидым ужын, тӱвыра пашаеҥын сомылжым ончен да, кугу лиймекше, тыгай сферыште пашам ышташ шонкален.
Поян сурт-печыште
Пчёлкинмыт шуко вольыкым онченыт: ушкалым, презым, ӱшкыжым, шорыкым, имньым, сӧснам. Тыгак комбо ден лудо эре лийыныт. Кочкышлан улан иленыт. Суртозан кевытыште ыштымыжат ӱстембалне чесым погаш полшен. Йоча-шамычлан яшлык дене кампет ден печеньым налын пуэныт.
«Ача ден авам еҥ-влак дене келшен иленыт. Тӱҥжӧ – чаҥга лийын огытыл. Эре унам онченыт. Авай мо улым эре пуэн колташак тыршен. Ача-авана, пуйто ты тӱня гыч эр кайышашыштым шижын, пашам ыштен моштымыштым ончыктен коденыт, пӧртым чоҥен шындышт. «Тек тиде тыланда пыжаш, толын пураш вер лиеш», – манеш ыле авай. А пашажым кузе чот ыштеныт?! Мемнамат тидлан туныктеныт. Ме кум ӱдыр да ик эрге улына. Ӱдыр-влак тӱрлӧ верыш марлан лектыныт. А Сергей шольына рӱдолаште ила. Ялысе суртеш илаш кодшо ик еҥат уке гынат, пӧртнам саклена. Кажне ийын пакчасаскам шындена. Мончаш пураш да чон ласкалыкым муаш эре ялышке кудалыштына. Тений пӧртыш вӱдпучым шупшна, у капкам ыштышна», – каласкала Татьяна.
Зоя Васильевна шуко пакчасаскам куштен, нӧшмым ужален, оксам ыштен. Пӧртйымалне тесте дене банкыже йылгыж шинченыт. Вӱдым пӱя гыч мучыла дене нумалыныт. Вольыкланат, пакчашкат, мончашкат, пӧртышкат кондаш кӱлын. Йоча-влакат пашам йӧратен кушкыныт.
Тылеч посна аваже ятыр шальым пидын. Татьянам школышто тунеммыж годымак пидаш туныктен. Шовыч тӱржым ӱдыржӧ пидын гын, авайже –покшелжым, вет шовыч покшел чока, чапле лийшаш.
Кок пӱрымаш
Татьянан порылыкшо да авайым йӧратымыже медик профессийым ойырен налаш таратеныт.
«Авайым моткоч чаманенам. Тыгай тале, пашаче ӱдырамаш кенета кертдыме лийын. Сакыр диабет орландарен. Черле авайым эмлаш кӱлмӧ шонымаш дене Йошкар-Оласе медучилищыш тунемаш кайышым. Авай шукак илыже манын, полшымем шуын, уколым шке ыштем, шоненам», – ойла Татьяна.
Чынжымак, медсестралан тунемше ӱдыржӧ аважлан инсулиным, системым ыштылын. Тӱрлӧ шудым шымленыт да пырля погеныт. Латкум ий чер ваштареш кучедалыныт.
Ачаштын, вийвал пагытысе таза пӧръеҥын, кенета колымыжо чылаштым ӧрыктарен. Шокшо кече годым вӱдым подылмо олмеш серный кислотам йӱын, маныт. Кузе тиде лийын, лишыл еҥже-влак умылтарен огыт керт. Коваштыже, кӧргыжӧ йӱлымеке, эмлымвереш колен. Ачаж ден аважлан когыньыштланат ты тӱняште 52 идалыкым илаш веле пӱралтын улмаш.
Медицине да поэзий
Училищым тунем лекмеке, Т.Пчёлкинам направлений почеш «Кичиер» санаторийыш колтеныт. Но аваже, каныше-влакын уда койышыштым ужын илаш огыл манын, санаторийыш пашаш каяш кӱштен огыл. Тыге Татьяна ик ӱдыр дене паша верым вашталта да Советский район Кундыштӱрысӧ психоневрологический интернатыш логалеш. Тушто куштылго лийын огыл, нерв черан еҥ-влакым ончаш кӱлын. Шучко манын шоналтен, тунам качымарийже да ынде 30 ий пырля йӧратен илыме Александр пелашыже интернат гыч Татьянам конда да марлан налеш.
Медицине пашалан коллегына кумылын тунемын, вет шочмо Волаксола ялыштыже эмлымвер лийын. Врач-влак эмленыт, порылан туныктеныт. Самырык ӱдыр ала шочмо верыш пашаш толам манын шонкален.
Эмлымверыште черле-влакым эмлаш полшымо годым шӱм-чонжым лыпландараш поэзий полша. Возымыжо «Кечын шӱмжӧ» ден «Мӧр чурий» почеламут сборниклаште савыкталт лектеш. Нине книга-влаклан 2002 ийыште Т.Пчёлкиналан Олык Ипай лӱмеш кугыжаныш премийым кучыктат.
Такшым ты поэтессан вич почеламут сборникше савыкталт лектын. Кызыт эше весым ямдыла. Марий Эл радион фондыштыжо Татьянан мутшылан возымо 60 утла муро уло.
Кум шочшан ава
Т.Пчёлкинам еҥ-влак «Мӱкш Таня» манынат ойлат. Чынжымак, тудо мӱкш гай пашам ышташ йӧрата, пайрем еда да тыглай кечынат палымыже ден родыжо-влакым мӱкш ава гае шке йырже поген, сийлен колта.
Татьяна – шке пелашыжлан, кум шочшыж ден кок уныкажлан кугу эҥертыш да ӱшан. Кок ӱдыржӧ, кушкын шогалын, шке еш пыжашыштым оптеныт. Ольга кызыт йоча дене мӧҥгыштӧ шинча. Маша – М.Шкетан лӱмеш Марий драмтеатрын актрисыже. А Настя эше школышто тунемеш. Тудо Сеҥымашын ХХХ идалыкше лӱмеш полат пеленысе «Акварели» куштышо группо дене Марий Элын чапшым арала. Тусо участник-влак дене пырля тений идалык тӱҥалтыште Москосо Кремльыште йоча-влаклан эртаралтше ёлкышто лийын.
Уныкаже-влак верчат кова семын Татьяна Александровна путырак азаплана. Изи чукай-влак черланыме годым тӱрлӧ йӧн дене эмлаш тырша. А такшым Татьяна йодын толшо ятыр еҥлан массажым ыштен, шуко айдемын ӱмыржым кужемдаш полшен.
Т.А.Пчёлкина газет лаштыклаште оҥай деч оҥай статьям темла. Тидым кугарнязе-влак да «Кугарня» газетым лудшо-влак сайын палат. Поэзий дене шулдыраҥмыжлан кӧра чыла пашаже ушнен толеш. Чон йокрокым весела марий муро полшымо дене кораҥда. Да тек чонжо ятыр у пашалан ӱжеш да мучаш марте шукташ ӱнарым пуа.
Эльвира Терентьева.