Мушшо эҥер – Мушко ял

Ял Мушко эҥерын пурла серыштыже шинча. Шернур район Кугэҥер ял администарцийыш пура. Туддеч касвелышкыла 4 меҥге тораште верланен.

Кызыт Кугу Мушко ялыште кок урем: Центральный да Набережный – уло. Ял калык Набережный уремым кокытлан пайла: Изи да Кугу тореш урем-влак. Ялыште 70 утла сурт уло. 2019 ий 1 январьлан данный почеш,  ялыште 270 еҥ ила: 132 пӧръеҥ да 138 ӱдырамаш.

Ялыште илыше-влак Шернур посёлкыш пашаш кудалыштыт, южышт Мушко да Кугэҥер ялласе «Семёновский» племзаводын 3-шо отделенийыштыже пашам ыштат. Кок кевыт уло, Шернур райпон да В.И.Чемешевын.  Ончыч ялыште тӱҥалтыш школ лийын. Ынде школым петырымылан лучко ият эртен. Школ зданийыш библиотеке ден клубым кусареныт. Библиотекыште Раисия Степановна Шабердина пашам ышта, а клубым Роза Васильевна Фёдорова вуйлата. Нуно ялын историйжымат сайын палат, теве мыят нунын шарналтен-каласкалымыштым возымем годым шотыш налам.  Кок пашаче ӱдырамаш кажне пайремлан мероприятийым ямдылат. Оласе артист-влакат, вес районысо клуб коллектив-влакат концерт декне толыт.  «Шукерте огыл Ӱярня пайремым веселан эртарен колтышна. Калык шуко огыл гынат, погынен» — манын каласышт.  Пайремым эртарыме паша деч кугурак-влак ӧрдыжтӧ кодыт гын, ялысе ӱдыр-рвезе-влак полшенак шогат. Кызыт илыш тыгай, очыни, шкеже огына ыште, а еҥ пашам аклаш тале улына.

Школ пеленак медпункт улмаш. Тудымат шукертак петыреныт. Тудо зданийыште кучедалмаш дене заниматлаш верым келыштареныт. Тидыже – Виталий Гаврилович Шабердинын суапше. Жапше годым тушко воктенысе ялла гыч шуко самырык еҥ коштын. Ятыр тунемшыже тачат спорт дене пеҥгыде кылым куча.

Уремыште асфальт уке гынат, калык шке вий дене корным тӧрлашак тырша. Кажне ийынак тыгыде кӱым налыт. Шошо еда, кутырен келшен, трактор дене куштырам  полигоныш шупшыктат. Жапше годым кугу лӱҥгалтыш лийын. Кугечылан тушто 5-6 еҥ дене иканаште лӱҥалтеныт. Кызыт гын верже веле кодыт. Кӱшыл мучашыште футбол дене модаш вер уло.  Кеҥежым,  каныш кече еда районысо команде-влак футбол  дене чӱчкыдын модыт. Тыгодым изижат-кугужат ончаш погынат.

Кузе ойлышна, ял воктене Мушко эҥер йоген эрта. Кугурак-влакын ойлымышт гыч палена: эҥерым шуко гана пӱяленыт, но кажне гана тудо мушкын каен. Сандене Мушшо манын ойленыт, а жап эртымеке, Мушко манын лӱмденыт.  Ондак пӱялыме верыште 1985 ийыште плотинам ыштеныт. Кеҥеж жапыште плотина  воктек калык погына. Тушко Шернур посёлко гыч  да вес ялла гычат канаш коштыт.

Коча-кован, ача-аван ондакысе ял илыш нерген каласкалымыштым шарналтен, тудо пагытыш логалнем да шке шинчам дене тудо жапысе илышым пуйто ужнем. Тунам ялыште илыш шолын. Ял йыр пушеҥгым шынденыт, мӱкшотар улмаш, имне, шорык, сӧсна, ушкал ферме-влак лийыныт. Тыгак апшатгудо, вакш, межым кырыме мастерской пашам ыштеныт. Школышто, библиотекыште, клубышто эре еҥ-влак лийыныт. Эр гыч кас марте паша, а йӱд шумеке каналтат. Икманаш,  сайын да веселан иленыт.

Чаманен каласыман,  жап ончыко кайыме семын ялыште тӱзланыме олмеш чыла йомеш гына… Ӱшаныме шуэш, илен-толын, ял уэш тӱзлана да вийым налеш.