5-12 августышто Йошкар-Олаште Самырык финн-угор кидмастар-влакын фестивальышт эртаралте. Участник-шамыч Национальный президент школышто лийыныт, тӱрлӧ пашалан туныктеныт да шкештат тунемыныт.
Тиде – «Древние традиции с молодыми лицами» социальный проектын кумшо паша йыжыҥже. Тылеч ончыч Российыште илыше финн-угор-влак коклаште кидмастар-влакым кычалме сомыл ышталтын. Нуно шке сомылышт нерген «Портрет мастера» видеороликым але рекламный листовкым ямдыленыт. Тылеч вара участник-влакым фестивальыш ойырен налыныт. Чыла нине сомыл-влакым РФ Президент грантым сеҥен налше «Эр вий» йоча организацийын еҥже-влак шуктеныт.
Фестивальыш кидпашам шуктышо ушем-влакын еҥыштым Йошкар-Олашке ӱжыныт. Участник-влак Марий Эл, Татарстан, Удмуртий, Мордва, Коми, Карелий, Пермь край, Киров ден Моско областьла гыч 13-17 ияш самырык кидмастар-шамыч лийыныт.
10 августышто Чарла кремльыште «Город мастеров и подмастерьев» программе эртаралтын. Тушко мийыше кажне еҥ фестивальыш толшо-влакын шуктымо паша выставкыштым, мастер-классыштым ужын кертын.
Тӱрлӧ кидпаша
Марий Элын чапшым Кокласола школын тунемшыже-влак араленыт. Ӱдыр-влак шке вуйлатышышт дене пырля кумылан-влакым марий тӱрым тӱрлаш туныктеныт.
Удмуртий гыч 9 еҥан делегаций толын. Делегацийым Якшур-Бодьинский район Старые Зятцы школысо тоштерым вуйлатыше, туныктышо Галина Опарина вуйлатен. Фестивальыш толшо вич ӱдыр шочмо селасе тӱвыра пӧртыш радынам куаш тунемаш коштеш. Тиде сомыллан кидмастар Елена Кузнецова туныкта. «Куымо пашаште удмурт-влак ошо ден йошкар але шеме ден йошкар тӱс-влакым йыгыре кучылтыт. Тыге посна узоран солыкым, моло настам куэна», – каласыш Г.Опарина. Нуно фестиваль годым куымо да мастер-класс-влакым ончыктеныт. Тыгак ӱдыр-шамыч ешыште кинде-шинчал ситышын лиймылан ямдылыме аралтыш-курчакым, тыгак ӱплан ободокым ыштеныт.
Тылеч посна Удмуртийысе Вавож район Вавож селаж гычат кидмастар-влак толыныт ыле. Нуно ний дене тӱрлӧ настам ыштыме шотышто мастер-классым ончыктеныт.
Коми Республик гыч толшо ӱдыр-влак изи станок дене ӱштым куаш туныктеныт. А Чарла кремльыште тӱрлӧ куштымаш-модмаш годым «Веста» клубын вуйлатышыже Анна Сурнина марий ӱдыр-шамычым ӱштым куаш туныктыш. Тиде клуб Корткерос район Подтыбок посёлкысо Калык творчестве пӧртыштӧ пашам ышта. Тушеч толшо Юля Шерепанова, Екатерина Станкевич, Анастасия Казаринова 10-шо классым тунем пытареныт. Ынде икмыняр ий ты кидпашам шуктат, гобеленымат, моло настамат куат.
Кнавелыште
Татарстан Республикысе Кукмара район Кнавелым ме, марий-влак, шукынжо колынна. Тушеч фестивальыш кум ӱдыр да ик рвезе шке туныктышышт дене толыныт ыле. Мо оҥайже: пушеҥгым пӱчкедаш ӱдыр-влакат кумылан улыт.
Кидпашам ӱстембак шарен пыштыме жап лишеммеке, рушла мутланымым кольым: «Мыняр шога?» «Тиде огеш ужалалт». «Ужалыза, мый вес эл гыч улам». «Ӱдыр-влак ужалаш ышт темле», – адак шокта. Лишемын, ты пӧръеҥлан «Ужалыза, весым ыштеда» манам. Но, витне, икымше пашашт моткочак шерге, сандене вуйлатышылан нуным ужаташ чареныт.
Кнавел (рушлаже Почкучук) школышто 2008 ий годсек технологийым туныктышо Г.И.Петров «Резьба по дереву» кружокым вуйлата. Тыгай пашалан ӱдыр-рвезе-влакым эше Константин эргыжат туныкта. Йошкар-Олаш Элла ден Эмма Федотова-Яканаева, Лев Изуланов, Катя Захарова толыныт ыле.
Шкеж нерген Геннадий Иванович тыгерак каласыш:
– Ондак озанлыкыште энергетиклан пашам ыштенам, тыгак связь сферыште электромеханик лийынам. Инженер-механик специальностян улмемлан кӧра школышко «Механизация сельского хозяйства» предметым туныкташ ӱжыч. Варажым технологий урокым мыланем ӱшаннен пуышт.
Кружокыш 15 кумылан еҥ коштеш. Ӱдыр-влаклан ты кидпашам ышташ кидвий кӱлеш, но южыштлан пум кучылташ да мотор фигурым пӱчкедаш путырак келша. Пӱчкеден лукмо насташке ӱдыр-шамыч сӱретлаш йӧратат. Ӱстембалне нунын ыштыме матрёшко-влак, Кнавелын гербше кият ыле.
Икманаш, кеч-могай кидпаша шӱм-чоным куандара, южгунамже кугу бизнес марте шукта. Нине самырык еҥ-влак кокла гыч иктаж-кӧжӧ кугу пашам тарвата манын ӱшан шочо.