Кундемнан шнуй верже-влак

«Кугарня» газет редакций «Православная инициатива» тӱнямбал грант конкурсышто сеҥышыш лектын. Тудын полшымыж дене идалык мучаш марте республикысе икмыняр черкыш лектын кошташ да нунын пашашт дене кумданрак палдарена. Вет черкыш еҥ-влак кумалаш, языкыштым касараш веле огыл коштыт. Черке ожнысек калыкым туныктен шогышо верлан шотлалтын, арам огыл тудын пелен ондак церковноприходский школ-влак лийыныт. Кызытат йоча-влак Рушарня школыш коштыт, самырык-влаклан патриотический клуб-влак улыт. Тыге ӱдыр-рвезе-влак арам перныл огыт кошт, жапыштым пайдалын эртарат, кӧргӧ чоныштым пойдарат, чын илыш корныш шогалыт.

Самырык да кугурак ийготан еҥ-влакым шке кундемысе святой верлам шымлыме пашаш ушнаш ӱжына. Черке, часамла, моло шнуй верла, черкысе пашаеҥ-влак, Рушарня школ, черке пеленысе патриотический клуб да моло кружок-влак нерген возен колтыза, фотом ыштыза.

Конкурсым 26 декабрьыште иктешлена. Тыгак ойыртемалтше паша-влакын авторыштым кажне тылзын палемдена. Паша-влак «Кугарня» газетын сайтыштыже (кугарня24.рф) савыкталтыт.

Пашада-влакым тыгай адрес дене вучена: 424000, Йошкар-Ола, Амстердам Набережный, 1. Электрон почтына: kugarnya@mari-el.ru kugarnya2015@mail.ru. Телефон: (8362) 23-27-22, 89648623420.

Кортысо памаш

Медведево район Корта села деч ик менге тораште улшо, чодыра лоҥгасе курык йымач памаш шыргыкта. Ойлат, пуйто ожно ты кундемыште карт-влак иленыт (тышечак селан лӱмжӧ). Еҥ-влак тиде памаш вӱдын вийжылан ожнысек ӱшаненыт, садлан таче мартеат Кортысо памаш вӱдым налаш тӱрлӧ кундем гыч толыт. 2005 ийыште ты памашлан Святитель Николайын лӱмжым пуэныт. Памаш воктене часамлам ыштыме, йӱштылмӧ верым келыштарыме.

Алена Яковлева.

 

Сотнур памаш

Сотнур селаште Свято-Троицкий черке воктене Куршамбал ялыш кайымаште памаш уло. Тиде памаш вӱд могай тутло! Йоргыктен лекмыжым куанен ончет. Вӱдым йӱмеке, вий-куат лектеш. Ты памаш деке кажне кечын ятыр еҥ коштеш. Мыят чӱчкыдын миен толам. Тусо кӱварым мушкам, уштам, куштырам кораҥдем, памаш воктене арулыкым эскераш тыршем.

Свято-Троицкий черкыш толмеке, шуко еҥ памаш вӱдлан вола, шӱргыжым шӱалта, южыжо юмоҥа ончылан сортам чӱкта, тазалыкым, еш пиалым йодеш. Черке пеленысе памаш Казанский Шочынаван л¢мжым нумалеш. Мом кумалын йодат, чыла шукталтеш. Тысе памаш в¢д ятыр черым эмла манын, ик гана веле огыл колалтын. Ятыр еҥын шинчаже тӧрланыме нергенат мут шоктен.

Шукерте огыл пелашем дене, службо пытымек, памаш вӱдлан волышна. Ончылнына кум палыдыме ¢дырамаш шога, юмоҥа ончылно молитвам лудеш. Иктыже йӱкынак тауштен ойла. Юмылтен пытарымеке йодым: «Могай чер деч утлышда?» удырамаш ойла: «Ме кумытынат Зеленодольск ола гыч толынна, медик улына. Мыйын эргымым аллергий чот орландарыш. Оксам т¢ленат эмлалтна, но нимат ыш полшо. Зеленодольскысо пазарыш ужалаш мийыше ик ен каласыш: «Сотнур черкыш каен ончыза, службышто шогыза. Службо пытымек, памаш дек волыза. Памашвӱдым йӱза, шӱргыдам, киддам ш¢алтыза, черда нерген ойлыза». Ме тыгак ыштышна. Таче ынде Шочынавалан таушташ толынна. Юмылан тау, эргына тышке ик гана толмо денак аллергий чер деч утлыш. Ынде тышке эре толына».

Памаш — мемнан поянлыкна. Айста тудым эре арун кучена. Памашна ару лиеш гын, тазалыкат пеҥгыде лиеш.

А.Сапаев.

Волжский район.

 

Пӱнчӧ памаш

Какшамарий ял деч тораште огыл «Пӱнчо памаш» верланен. «Марий шӱшпык» ансамбльна ынде иктаж лу ий утла тиде памашым эскерен шога.  Кажне ийын ме тудым т¢заташ, йырже эрыкташ коштына. Тений  19 майыште миенна.

Ӱмаште капитальный ремонтым ыштенна. Тысе  калык да уна-влак лӱмынак тушко вӱдлан да йӱштылаш коштыт. Верысе школышто музык урокым туныктышо Александра Николаевна Копейкина илымыж годым тиде памаш нерген «Сосновый родник»  мурым возен. А икымше гана тиде памашым Михаил Скворцов, Анатолий Судеркин, Николай Майоров, Юрий Плотников да  моло илалше пӧрьеҥ-влак  ачаленыт. Тыште моткоч сылне, чоным кандарыме вер.

Любовь Орлова.

Провой вел.

 

Стрелецкий часамла

Козьмодемьянск олаште пристань деч тораште огыл оласе ик эн оҥай памятник – Стрелецкий часамла – верланен. Тудым Козьмодемьянскысе стрелец-влак, 240 еҥ, 1697-1698 ийлаште чоненыт. Нуно 1695-1696 ийлаште Петр I кугыжа дене пырля Азовский походыш коштыныт. Азов ола воктене лиймышт годым икте-весыштлан сєреныт улмаш: тушманым сеҥен, мӧҥгӧ таза пӧртылмеке, тидым шарныме лӱмеш часамлам ышташ.

Часамлам XIX курым тӱҥалтыште Троицкий черке деке ушымо. Совет жапыште часамлаште кевыт верланен. Тушто керосиным ужаленыт. Оралте чот тоштемын. Колымшо курымын 1980-шо ийлаштыже тудым тӧрлатен ыштыме.

Ирина Золотарева.

 

Вий памаш

Тиде памаш У Торъял район Токтарсола ял воктене верланен.

ХIX курымышто тиде кундемыште налогым кугемдымылан кӧра  кресаньык-влакын пуламырышт лийын. Тунам ялысе калык оксам погышо-влакым поктен колтен. Да тышке Виче кундем гыч военный отряд толын. Пуламырыш ушнышо-влакым чот кыреныт. Икмыняр еҥ колен. Южышт ял воктенысе чодыраште шылын иленыт. «Вий памаш» верланыме коремыштат шылыныт. Преданий почеш, сусыргышо-влак тиде памаш вӱд дене сусырыштым эмленыт. Тудо вийым пуа манын ойлат.

Памаш корем пундашыште верланен. Тыште мланде йымач вич вере яндар вӱд шолын лектеш.

Вероника Мустаева.