Курчак театрыште художественно-постановочный ужашым вуйлатыше Татьяна Сагельдинан фамилийже Сагелде марий лӱм гыч шочын докан. Тугеже марий ӱдыр лийшаш шоналтенам. Йоҥылыш лийын омыл. Татьянан аваже Эмилия Ефремовна – У Торъял районысо Кугу Кемсола ялын ӱдыржӧ. Ачаже Вениамин Иванович У Торъял район Кугу Лумарийыште шочын. Рӱдолаште шочшо ешыште йоча-влак марла умылат, но кутырен огыт мошто. Изи Танюшан йоча жапше ялыште эртен. Сандене самырык сӱретче ятыр гана шке картинылаштыже сылне вершӧрышкӧ «пӧртылеш»…
Ӱдыр Медведевысе 3-шо №-ан школышто рисованийым идалык туныктен, да тиде тудынлык огылым умылен, ты паша гыч каен. М.Шкетан лӱмеш Марий драмтеатрыште декораторлан кум ий пашам ыштен. Тылеч вара паша корныжо тудым Курчак театрышке конден.
Триптих
Шукерте огыл Марий Элысе театрлаште пашам ыштыше сӱретче-влакын «Театральное пространство» выставкыштышт Т.Сагельдинан «Марий йӱла. Сӱан» триптихшым ужым. Весела кумылым шочыктышо чия-влакым кучылтмыжо шӱм-чонлан ласкалыкым пурта, илышыште йӧсӧ пагыт улмо годым нелылыкым мондаш полша. Татьянан радынаже-влакым фотоаппаратыш войзен налын, снимке-влакым угыч да угыч ончалме шуэш. Тугеже кумыл дене ыштыме паша, чынжымак, куанаш тарата.
Икымше триптих кузе шочмо нерген йодмылан сӱретче тыгерак каласыш:
– Могай радынам сӱретлышаш нерген шонымаш ушышко кенеташте толын пура. Чыла тидыже художник-влакын илыш опытышт погынымо дене ышталтеш, шонем. Илышемын тиде пагытыштыже марий йӱла дене кылдалтше пашам сӱретлымым кӱлешанлан шотленам. Санденак эн ончыч «Илыш пушеҥге» шочо. Но тунам ала-мо ок ситыла чучо. Тыге «Марий сӱан» паша сӱретлалте. Вет илыш пушеҥгыште сӱан деч посна огеш лий. Варажым еш шочмашын вес могыр висаштыже мом ончыктымо шотышто шонаш тӱҥальым. Илышын мучашыжым шарныме але уштымо кече дене кылдышым, тушан кинде-шинчалым, пурам вераҥдышым. Радынам тыглай живопись дене огыл, а декоративный стиль дене ончыктышым.
Пӱртӱсыштӧ
Сӱретче-влаклан пашаште мастарлыкым ешарен толаш тӱрлӧ плэнер полша. Т.Сагельдина икымше тыгай мероприятийыште Чуваш кугыжаныш педагогический университетыште тунеммыж годым лийын. А кум ий ончыч тудо сӱретче Ольга Ермилова ден пырля У Торъял район Токтарсола кундемысе пӱртӱсым курымешлан «иландареныт». Кодшо ийын нине 40 пашам ӱдыр-влак «Мемнан кеҥежна» ончерыш чумыреныт да Йошкар-Олаште Изосымыктыш тоштерыште ончыктеныт. «Лачак йоча годсо жап чумыр творчествемлан изин-кугун полша, вий-куатым пуа, тӱрлӧ пашалан таратен шога. Кугу Кемсола ялыш миен толамат, у пашалан шӱлышым налам», – манеш Татьяна.
Т.Сагельдина Самырык-влакын творчестве полатыштышт, художественный школ ден училищыште, И.Я.Яковлев лӱмеш Чуваш кугыжаныш педагогический университетыште сӱретым, живописьым, илышым да тӱням умылаш тунемын. Вузышто «Станковая живопись» направлений дене шинчымашым поген. Диплом пашажым Валерий Александрович Чеботкин вуйлатен.
Самырык художник «Марийский край» выставкылашке шке пашажым ятыр гана луктын шуктен. Тиде натюрморт але пейзаж лийыныт. Татьянан чонжылан волгыдо, а пытартыш жапыште волгыдо канде тӱс путырак лишыл. Олыкысо кандывуйжо, канде шовычшо, олык лапше илыш нерген шонкалаш таратат. Чодыраште канде тӱсым муын моштымыжланат куанаш веле кодеш. «Чонышто тӱрлӧ кумыл лиеш да тӱрлӧ тӱс дене «модаш» логалеш, – мане сӱретче. – А волгыдо канде тӱсым кучылтын, мый пашамын келгытшым, илыш философийым ончыктен кертмемла чучеш».
Яра жапыште ӱдыр фотографийым ышташ йӧрата. Канде тӱсым ончыктышо «Синий» фотокомпозицийже сайын коеш, «Фиолетовый день» папкысе снимке-влакат сӧрал улыт. Военный да моло темыланат выставкылаште шкем пашажым ончыктен. «Молодые таланты Республики Марий Эл» конкурсышто 2-шо верым налын. Эше ятыр сеҥымашыже ончылно!
Эльвира Терентьева.