Колында мо иктаж-гана промышленный альпинизм манме ойсавыртышым? Промышленный альпинизм – альпинист-влакын снаряженийыштым кучылтын, кӱкшытыштӧ эртарыме пашам ыштыме технологий. Тиде профессийым Российыште 2001 ийыште гына пеҥгыдемденыт.
Шуко вере, поснак кугурак олалаште, тыгай профессиян еҥ-влак кӱлыт. Промышленный альпинист физически да психологически ямдылалтше лийшаш. Вет пашам тудо кугу кӱкшытыштӧ йол дене тошкал шогалаш лийдыме верыште ышта. Тиде профессийыш еҥ-влак утларакшым спорт гыч толыт. Ик тыгай рвезе дене ме тендам палымым ыштена.
Руслан Арасланов Марий Турек посёлкышто шочын. Школышто тунемме жапыште рвезе спорт туризм нерген пален налын да кудымшо классыште тунеммыж годым Марий Турек посёлкысо Йоча усталык пӧртыш заниматлаш кошташ тӱҥалын. «Школышто тунеммем годым районласе да республикысе таҥасымаш деч посна, Россий кӱкшытан таҥасымашлашкат коштынам. Кажне гана манме гаяк икымше ден кокымшо вер дене палемдалтынам. Луымшо классыште тунеммем годым спорт мастерыш кандидат лӱмым араленам», – каласкалаш тӱҥале Р.Арасланов.
Школым тунем лекмекыже, Руслан илышыжым спорт дене умбакыжат кылдаш шонен да Оршанкысе педколледжын физкультур отделенийышкыже тунемаш пурен. Туштат рвезе спорт туризм дене кылым пеҥгыдын кучен. 2008 ийыште тудо спорт мастерыш нормативым шуктен. «2010 ийыште спорт мастер-влакым Йошкар-Оласе ий полатыште тунамсе Россий президент Дмитрий Медведев наградитлен. Мый тудо жапыште лач армийыш каенам, сандене Йошкар-Оласе спорт туризм дене федераций документым кидышкем варарак кучыктен».
Руслан ик ий Бурят Республикысе Кяхта олаште артиллерийский дивизионышто служитлен. Тудын каласкалымыж почеш армийыште физический ямдылалтмаш, тунемме жапыште погымо шинчымаш да навык-влак моткоч кӱлешан лийыныт.
Армий гыч пӧртылмекыже, Р.Арасланов Марий кугыжаныш университетыш физический культур факультетын бакалавриатышкыже заочно тунемаш пурен. 2017 ийыште дипломым налмекыже, тиде университетыштак туризмым туныкташ тӱҥалын. Тиде жапыштак Руслан магистратурышто тунемын. «Тунам мый пашалан шуко жапым ойыренам. Пашадар изи лийын, варажым нагрузкымат кугемдаш тӱҥалыныт. Сандене 2019 ийыште мый тиде паша деч кораҥынам», – умбакыже каласкала рвезе.
Каласен кодыман, Руслан Арасланов педколледжыште тунеммыж годымак спорт туризм дене тренер семын пашам ышташ тӱҥалын. 2006-2009 ийлаште тудо йоча да самырык-влакын «Роза ветров» рӱдерыштышт пашам ыштен. Икмыняр жап гыч тудо Хант-Манси автономный округыш каен да 2011-2012 ийлаште Нягань оласе «Патриот» рӱдерыште йоча-влак дене пашам ыштен.
Кызыт Руслан ешыж дене Йошкар-Олаште ила. Ольга пелашыже «Мариэнерго» предприятийыште паша верыште лӱдыкшыдымылыкым эскерыше специалистлан пашам ышта. Нунын вич ияш эргышт уло.
«Университет гыч кайымеке, шкемын фирмем почым. Мый кӱкшытыштӧ пашам ыштыме услугым темлем. Тышке анкерный линий-влакым ыштымаш: страховко, тӱҥ кандырам чын сакымаш – пурат. Тиде пашаште тӱткылык кӱлеш, вет кажне кандырам куш кылдышашым палыман. Тудым эше «точка крепления» маныт. Тыгак мый электроинструмент да тӱрлӧ чоҥымо материал дене йол дене тошкал шогалаш лийдыме кӱкшыштыштӧ пашам ыштем.
Пытартыш жапыште спортлан жапым шагал ойырем. Но мыйын паша – шкешотан спорт. Вет туштат снаряженийым кучылтам, адакшым моштымем, физически ямдылалтмем моткоч полшат», – мане Р.Арасланов.